A4 Sendeiro do Eifonso (Vigo)

Domingo, 7 de maio de 2006

Amañece un día gris, detendo esta primavera que xa cría definitivamente instalada, aínda cos efectos dos psicotrópicos inxeridos durante toda a noite anterior, e o domingo se afianza ó corazón como un parasito. Ningunha mensaxe no buzón, e tampouco teño ganas de compaña. Hoxe é un bo día para coller o chuvasqueiro, calzar as botas de montaña e perderse durante unhas horas na natureza, esquecendo os compromisos familiares, os campionatos de fútbol, e as sesións de cine con olor a palomitas. En fin, todo aquelo que me fai odiar o derradeiro día da semana.

Así que me sacudo como podo a preguiza, collo unha peza de froita e unha botella de auga e salo a unha rúa baleira e mollada. Por fortuna non teño que conducir moito rato, porque o sendeiro elixido está moi próximo á cidade, na estrada que une Bembrive e Beade, parroquias do afastado oriente. Deixando atrás a igrexa románica de Santiago de Bembrive chego ó lugar de Mourelle, abandono o coche, a uns 50 metros do río Eifonso, que me acompañara durante gran parte do recorrido.

Aquí están os restos do panel informativo que os afamados membros do club de montaña Serra do Suido puxeron nos anos noventa, cando abriron e sinalizaron este itinerario, e dáme noxo o vandalismo gratuíto e a falta de medios para manter en bo estado estas rutas de sendeirismo.

Comezan a picotearme pequenas gotas de chuvia, e me poño, a regañadentes, o chuvasqueiro. Non sei porque, pero sempre agardo a que se definan as nubes. Camiño paralelo ó río, que queda a miña esquerda, e deseguida me sae ó paso un vello muíño, semi agochado na maleza, que acusa o paso do tempo e o abandono.

Na outra beira, xunto ós restos desta construcción é visible aínda a levada, que levaba a auga que movía a pesada moa. A miña dereita sae un camiño ascendente que debo tomar, os meus pasos van paralelos ó leito do regato, que me acompaña susurrándome antigas lendas das criaturas que habitan os ríos e as fragas.

O sendeiro sube lentamente, na mesma medida que sube o Eifonso, e nun cruce de camiños observo unha vella pontella. Este tipo de construccións son de gran sinxeleza, un gran lousa de pedra colocada sobre a base de varios peñascos, pero non deixo de pensar nos veciños que a forza de xuntar brazos levantaron este senlleiro paso.

O camiño é estreito e está continuamente acubillado por carballos, salgueiros, castiñeiras e outras especies típicas de ribeira. Trescentos metros máis adiante desemboca nun camiño de carro, que debo tomar á esquerda, sempre observando as augas que discorren cantarinas.

Este camiño, despois de cruza-lo río, conduce a un muíño en bo estado, sen dúbida debido a unha reconstrucción, xa que o tella do aínda non ten a pegada do tempo.

Despois de facer un alto para contemplar esta testemuña muda da nosa historia (muda, pero en condicións de falar en calquera momento), o río se afasta ó facer unha pronunciada curva á esquerda. Hai que seguilo sen cruzalo, como indican as marcas brancas e amarelas que en ningún momento me permiten desviarme.

Afástome del, tomando unha forte subida, que me leva a un camiño máis ancho. Neste punto a chuvia xa tomou un certo ritmo, e vanse empapando os fentos, os pantalóns, o chan e a mochila. Pero non é quen de facerme desistir do meu empeño, e continúo rebasando unha arqueta e un depósito de augas.

Finalizada a subida, atopo outro cruce da camiños, e os sinais me dirixen á esquerda, cara un solitario lavadeiro. Escoito as augas que dende certa altura desaparecen nunha caótica selva. Aquí está situado o recuncho mais extraordinario do Eifonso, a fervenza e os muíños da Ferrolana, onde o río fai unha prolongada, angosta e vertical caída.

Coroando este pequeno canón está o muíño, en perfecto estado de conservación, listo para moer, e detrás del unha fervenza duns cinco metros, dende onde o río se precipita ó bacío, saltando dende unha grande laxe. Pasando este salto atopo outro muíño, pero este en estado de abandono, agochado entre as silveiras.

Cando deixo este complexo etnográfico, sorprendido gratamente pola recuperación do seu entorno, atopo outra pequena pontella, coas mesmas características que a situada ó comezo do sendeiro, e constato que non é casual que ambas se atopen tan próximas ó muíño.

Aínda dende aquí é posible ver prados e casas illadas, seguramente pertencentes á parroquia de Bembrive, que conserva unha situación administrativa peculiar dende a súa anexión a Vigo en 1945, como entidade local menor, modelo de autonomía da que só gozan oito parroquias galegas.
Aquí me afasto do río e xiro á dereita, subindo entre varias árbores caídas, e mergullado nunha densa selva esmeralda, onde as especies nobres compiten por cegarme a invasión de piñeiros e eucaliptos que conforman a masa forestal maioritaria, como na practica totalidade dos bosques da franxa costeira desta nación atlántica.

Despois dunha pequena pero empinada subida acado a estrada e a Ermida de San Cibrán, cunha fonte de dubidosa potabilidade. Descansaría un momento neste entorno para repoñer forzas, pero se desata o diluvio universal e se me deteño a bo seguro que o frío farase dono dos meus músculos, e aínda teño presente o último arrefriado.

Así que continuo ata chegar ó viaducto da autoestrada que vai cara Baiona, que irrompe na fraga coas súas xigantescas pernas de formigón. Douscentos metros por riba da miña cachola se desprazan os automóbiles, alleos á chuvia que desata toda a súa furia coa miña miserable persoa, alleos tamén á beleza sobre a circulación cos seus moitos cabalos mecánicos.

Subo unha pista de gravilla paralela ó asfalto, e sae ó meu encontro un vehículo calcinado que me indica que debo xirar á esquerda e volver outra vez ó bosque. Sigo a ascensión, gañando metros entre carballos, castiñeiras e mimosas, ata chegar a unha ancha pista, que cruzo cara a esquerda e uns metros máis adiante abandono por un camiño á dereita para chegar ó lugar de A Fraga, derradeira illa de bosque autóctono en detrimento das especies foráneas.

Pasando a fraga, atopo os vestixios dun antigo asentamento coñecido como Bene Vivere.

O camiño enlousado, por onde discorre un pequeno regueiro de auga, da unha idea da importancia desta antiga aldea da que apenas quedan desdentados muros devorados pola maleza e polo paso do tempo.

Por fortuna o ceo da unha tregua, e podo recorrer os tramos finais do sendeiro sen a compaña monótona da chuvia, aquí tamén teño que estar atento ós sinais, continuamente atopo cruces de pistas que me ofrecen varias opcións. Nun deles, baixo un campo de fútbol que se divisa ó lonxe, teño que coller á esquerda, tomando unha forte subida de pedra solta. Cando acado o campo volvo a vista atrás e sorpréndome pola densidade de castiñeiros que deixei atrás.

Uns metros máis e chego ó parque forestal de Beade, 480 metros sobre o nivel do mar, fermosa atalaia dende onde observo gran parte da ría de Vigo, coas Illas Cies defendendo a súa entrada. Para confirmar a miña chegada se abren as nubes e deixan que o sol seque un pouco miñas roupas. Aínda así me deteño o xusto, porque non quero confiarme e aínda me queda por desandar o camiño, a pesares de que din que tódolos santos axudan.

Antes de descender observo os paneis do GR 53 e GR 58 que enlazan en este parque, con ollos golosos, pensando xa en novas andainas.