E171 Trilho das Brandas de Sistelo (Arcos de Valdevez)






Domingo, 30 de maio de 2010

Unha Eivadiña, sen máis.

Non sabendo moi ben como comezar esta crónica de domingo, imos deixar que o sentido se vaia pousando a modiño, e deixando tamén que as presas acouguen, as presas por non esquecerme de todo o que me gustaría dicir aquí.

Empezarei dicindo que a pateada de hoxe ía ser con Eivadiños, pero ó longo do día moitas veces acudiu ao meu pensamento a maneira de poder transmitir as diferentes sensacións que ían xurdindo en diferentes momentos do día. Podería concluír que hoxe saín a patear cuns amigos, con once amigos, contando comigo, doce camiñantes por terras de Sistelo.

E é que o tema non é tan doado de dixerir, porque me atopo con que hoxe saín con Eivadiños, con Sudando Botas, e se seguimos nesta liña, con Nómadas, representado por mín. Me atopo tamén considerando que quen é quen aquí, pois eu son Nómada, pero tamén son Eivadiña, e tamén Sudando Botas. Pero aí non queda a cousa!!, Sudando Botas tamén son Eivadiños, e Nómadas!!...., e Eivadiños tamén ten saído con Nómadas, e con Sudando Botas tamén..... Isto é unha liada ou imos deixalo simplemente en que son saídas entre amigos??. Eu prefiro esto último, e coma lle dixen aos meus amigos no xantar que compartimos, eu hoxe, era unha Eivadiña, coa fórmula Eivadiños, xantar e patear. E o sábado pasado era Sudando Botas, coa fórmula Sudando Botas, e ningunha destas dúas saídas contan para min coma dúas saídas Nómadas, pois Nómadas sae cando sae, cando hai convocatoria formal, se establece o día e acabamos compartindo camiños ata a seguinte vez.
Así que aclarado que hoxe saín con Eivadiños, sentíndome deste grupo, vou tentar plasmar a vivencia cos meus amiguiños o máis fidedignamente posible. Isto o digo cómo Salo, a que gusta de patear, a que prefire unha saída ao camiño antes que outros plans, a que adora compartir con alguén máis que ten a mesma afición, e aínda que Yuka e Ramón consideren que a saída de hoxe tamén foi de Sudando Botas, e ben que foi así pois eles foron hoxe os guías!!!, que me desculpen por favor se sigo a pensar que para min, hoxe, saín con Eivadiños, e que Yuka e Ramón, como membros de Eivadiños, guiaron esta rota polas marabillosas terras de Arcos de Valdevez.

Cooooomenzamos!!!!.

Punto de encontro : O Concheiro. Hora : 12,15. Aí estaba eu máis que puntual, coma sempre, se podo, un chisquiño antes da hora. Cinco minutos máis tarde chegaba Nacho na súa flamante e novísima moto. Falamos un rato mentres esperabamos e foron chegando Xacobe, Yuka, Ramón, Montse, Alex, Fani..... De Anxo, o noso capitán Eivadiño..., nin rastro!!!. Alex chamouno para vacilalo e preguntarlle por onde andaba...., cerca!!!, lle respostou o trasnoitador. Asomou un chisco máis tarde e fomos partindo ata o Stop para o noso xantar. Xurxo e Maca chamaron para dicir que nos sairían alí mesmo, e para cando chegou o coche de Anxo, traían a un Eivadiño retrasado, Panete. O bo de Anxo non tiña queixa hoxe da asistencia, nada menos que doce camiñantes dispostos a trocar un día de praia por unha pateada, aínda que polo ademán que fixo cando chegou ao Concheiro ao ver a tanta xente aí, medio amedrentado estaba, jajajaja!!!.... Iolanda quedou atrás, pois chamou ás doce do mediodía e aínda estaba en Vilagarcía, co cal xa non contabamos con ela.

Comemos as nosas doses de arroz malandro, agás os menos, que optaron por un menú máis lixeiro. E bebemos viño a tutiplen, Alex e máis eu, man a man, iamos deixando a copa baleira e xa nos ía saíndo a risa floxa, eu, nalgún intre, fixen o comentario de que nesa pateada acabaría bailando muiñeiras, cousa que fixo que a Alex tamén lle saíse a risa floxa, iso me contentou, xa non era eu a única que se estaba a tomar ese día con relax pateador. Anxo deixou en mans de Yuka e Ramón a decisión do destino. Non sei se lle acabou pesando, e non sei tamén se lles acabou pesando aos amigos de Sudando Botas, o caso é que a decisión foi ir a facer o roteiro das " Brandas de Sistelo ", e alí nos encamiñamos.

Cun Lorenzo de rigor, agasallando raios e calores a pracer, empezamos unha subida interminable, non levabamos nin dez minutos de pateada e todos estabamos a cagar masilla, suando coma porquiños e preguntándonos que por qué non comeríamos un prato máis lixeiro co arroz malandro. Yuka experimentou por primeira vez nas súas carnes o que significa levar a once impresentables polo camiño adiante, e non estou moi segura de que disfrutara do asunto. Todos protestamos canto quixemos, e aí cada quen pedía pola súa boquiña as preferencias propias. Ata eu, que son exploradora e guía, ese día non era máis que unha máis, e coma unha boa camiñante que se deixa levar, protestei polo calor, quería zona de baño, e en xeral, e agora que xa estou na casa, en frío e co corpo aseado e ceado, teño que admitir que os pobres de Yuka e Ramón, hoxe, teñen que estar a facer unha reflexión bastante completiña deste día, jajajaja...., queridos!!!, benvidos ao club que guía a unha cantidade considerable de xentiña. E os meus parabéns, porque a paciencia é unha virtude e vós fixéstedes bo uso dela hoxe.

Anxo estaba inmellorable, con forzas, subía esas costas de Sistelo co mesmo cansazo cos demais, iso significa sen impedimentos físicos máis que os naturais. Miguel levaba un coxo monte arriba imparable, aí amiguiño!!...., marcando un ritmo Eivadiño digno!!!, non imos meternos co feito de que cando lle preguntei que qué tal ía me respostou : esfurricado!!!, jajajaja; xunto con Nacho, que se resarcía da derradeira camiñada por esas terras, noutras condicións moi diferentes nesa travesía que fixeramos na ponte de San Xosé. Maca subía con decisión tamén, nada que ver ca dor de xeonllo que tiña na derradeira pateada Eivadiña no roteiro de Pía das Quatro Abades, co seu namorado Xurxo ao lado, compartindo co día o esplendor do seu amor. Fani...., Fani é un mundo aparte, la alegría de la huerta, sempre áxil aínda que hoxe, coma lle dixo Anxo, viña máis preparada para un día de praia que para un ascenso ós vales de Sistelo, houbo que equipala con calcetíns e emprestarlle un pano para protexer a cabeza, pero polo demais ela subía esas costas coma perico pola súa casiña. Alex, sobradísimo, o seu xeonllo non lle deu a lata ata ben pasada a tarde, e así, un por un, fomos quen de ascender as famosas costas de Sistelo, coa promesa de que ao chegar arriba nos esperaba un baño, nunhas pozas pequenas, si, pero para eses momentos xa a case ninguén lle importaba, aí o que realmente importaba era que tivesemos opción a refrescarnos.

Antes de chegar, paradiña xeral a carón dunha máis que xenerosa sombra. A verdade é que subiramos a un bo ritmo, sen paradas innecesarias, os que se adicaron a facer fotos o fixeron sen paradas demoradas e conseguimos ascender levando un ritmo constante. A menos de un quilómetro tiñamos as augas prometidas. E de verdade que as disfrutamos coma poucas veces. Según iamos chegando, non dando tempo para pensalo, de se as augas estaban frías ou quentes, aí o que importaba era mergullarse na frescura dunhas augas apaciguadoras das calores ferventes que cada quen levaba dentro de si, e un por un nos fomos espindo ata recoller esas bendicións en forma de líquido fresquiño. Coma dixo Anxo, ninfas e elfos no medio de natura, confundidos coas risas e os xogos, o agradecemento ao apaciguamento dun día excesivamente caloroso a carón de doces e benévolas augas. Aínda estivemos un bo rato disfrutando dese momento antes de converternos en camiñantes de novo. Tiñamos a promesa doutro baño, desta vez en pozas máis grandes, ao remate da pateada. Para cando chegamos a onde estaban esperando Yuka e Montse mentres disfrutabamos do baño, xa estabamos anegados de suor outra vez!!, que nos quiten lo bailao!!.

Momento de face-lo regreso, xa eran as seis da tarde. Un por un e todos xuntos fomos facendo descenso. No camiño, un encontro con outros camiñantes que subían facendo o mesmo percorrido que nós ao revés. Parada en Padrao para enche-las cantimploras na súa fonte deliciosa, eu aproveitei para darlle lustre a unhas cereixas que xa estaban recocidas na miña mochila e compartilas cos meus amigos. E seguimos descenso.

Houbo un momento na baixada na que nos perdemos, trabucámonos de cruce, e Yuka viu correndo a buscarnos para ter que volver a subir. Nacho se encargou de amolarme un pouco porque a culpa foi miña, que optei por esa baixada. Foi nese momento cando Ramón e Xacobe, que non se trabucaron, seguiron cara adiante pensando que os demais iamos na cabeceira do pelotón, pero non!!. Para ese tempo xa eran case as oito da tarde, e Anxo empezaba a amosarse nervioso pois tiña que entrar a traballar ás once, ducharse, cear..... Empezamos a apura-lo paso, máis lixeiriños, e chegados a estrada, Anxo e os que viñeran con el no coche decidiron ir hasta onde estaba aparcado pola estrada e non face-lo derradeiro tramo. Seguimos Yuka, Montse, Nacho e máis eu polo roteiro regulamentario. Ao chegar, Anxo e compañía xa marcharan, deixando a Xacobe en terra e perdido con Ramón. Pero como dixen, os perdidos eramos os outros e Ramón e Xacobe xa estaban a esperar por nós a carón dos coches. Tarde e sen o baño guai, alí se quedaban Ramón, Yuka, Nacho e Montse, mentres eu e Xacobe nos marchabamos de regreso con Maca e con Xurxo.

Inevitablemente....., tantos momentos que se quedan no tinteiro!!, momento carracho no pantalón de Miguel Panete, conversas xerais e particulares, silencios compartidos, chanzas do camiño, fotos de grupo pedindo baño cun sorriso, tropezóns varios, os invisibles lazos de unión que se van facendo pateada tras pateada, confianzas crecentes, proxectos de uns e de outros......, non chegarían as palabras nin os dedos veloces que puidesen captalo todo, todo e todo.......

Día singular o de hoxe, día para tódolos gustos e para toda-las cores e visións, tantas como xente eramos. É que claro, eramos doce!!, nin máis nin menos. Para Eivadiños e para Sudando Botas isto non é o máis habitual, tan afeitos ao petit comité. A min o día fíxome gracia, era coma se se sentisen estraños con tanto mogollón, dende logo non foi un día típico de saída Eivadiña nin tampouco de saída Sudando Botas. Pero encantada de haber compartido, unha vez máis, camiños bonitos, desta vez calorosos de máis, con amigos amantes do mesmo.

Unha máis no noso arquivo de vivencias conxuntas amiguiños. Que non nos falten!!.

Salo. Sol, 30-05-010.


E170 Sendeiro de Froxán-Vilamor (Folgoso do Courel)

Medición do tempo

A flor cae murcha nos xardíns
e a noite baixa pola vida coma un río
á procura da verdade inserta.

O tempo forma parte da inutilidade
amable do progreso máis cutre
a vida e unha estafa sen retorno.

Descubrirei de novo o mar
máis salvaxe e libre, indiferente
ó amor dos humanos, que ateigan as praias
nas que un día Ulises desembarcou.

Acaso é o tempo un soño
que inutilmente perseguimos,
ou simplemente un poema
que vai e ben o son do vento.

Luís Bermúdez



Luns, 17 de maio de 2010


Será como di o mestre Chapela, que o tempo é un soño que inutilmente perseguimos, pero esta mañá semellaba en que tivera pouco tempo para os meus soños, e que naufragara sen remedio nun mar de xenebra mentres intentaba agarrarme a ese salvavidas agarimoso que estivo a turrarme das orellas, máis por enredar que por outra cousa, aínda que o meu non chegara a categoría de “pechabares”.

Neste día o país celebraba o día das súas letras, e no Courel a festa era dobre, xa que o seu poeta máis importante, Uxío Novoneyra, era o homenaxeado. Máis eu non tiña a mañá para versos, xa que un quirico cabrón estivo tentando a miña paciencia ata que logrou convencerme de chimpar da cama. Menos mal que as boas xentes de Casa Bonifacio xa tiñan disposto un almorzo reparador, e senteime o carón da sección feminina dos Eivadiños para dar conta do pan tostado, da manteiga e da marmelada, e por suposto... do café con leite, que fixo que saíra do meu estado catatónico.

Pagámo-la conta e baixamos cara o Val de Xestoso, onde se agocha a República Independente do Ferradal, e fixemos andado o camiño que o comunica co mundo. As mozas semellaban preocupadas polo descenso a este anaquiño do paraíso, ou máis ben pola volta, que deseguro se lles faría costa arriba, aínda non sabían que nesta xornada ían ter que subir algo máis. De tódolos xeitos quedaron marabilladas co entorno onde se atopa este enclave, e coa boa conservación das súas construccións, en especial os sequeiros de Rober e Bernardo, e a alvariza.

Xa estabamos preto da mediodía cando escoitamos un berro arrepiante: “Fillos de puta, fora do meu sequeiro”. Era o meu primo que espertara coas nosas voces, aínda convalecente da troula da véspera, e que saíu a despedirnos medio espido e con ganas de festa. Así que repartimos bicos e apertas con neto do Casimiro, para apacigualo, e con Bego, que nos fixo o favor de subir os máis eivados ata a “cabina”, aproveitando para facer unhas chamadas.
Alí decidimos que xa non era hora de ir ata Folgoso como era a nosa intención inicial, e trocamos a ruta pola que sube ata o Castro de Vilar, unha das clásicas do Courel, que nos quedaba máis preta.

Levounos un tempo afastarnos de Froxán, xa que o pequeno poboado ten unha maxia que te atrapa. As construccións están restauradas cunha sensibilidade que non é frecuente na nosa terra, e forma un conxunto de corredoiras, pantíns de madeira, estreitas rúas, prazas cativas e tellados de lousa negra que a converten nun dos reclamos turísticos máis fortes da comarca. Aquí se celebra, no primeiro domingo de decembro a Festa da Pisa da castaña, á que a piques estivemos de asistir o ano pasado.

Marchamos a paso de can cansado marabillándonos pola sintonía das pedras, e case sen decatarnos atopámonos camiñando entre castiñeiras, carballos e sobreiras, nun tramo que en pouco menos de dous quilómetros descende cara o río Lor. A pesares da calor, semellaba que non era posible mellor comezo, pois pasabamos do pobo á fraga como se pasasemos as páxinas dun conto. E para ilustralo intentabamos atrapar, con maior ou menor fortuna, unha pequena mostra das imaxes que se sucedían na nosa retina.

Non tardamos en atravesar o río pola nova ponte do Vao, xa que a vella, feita de troncos de castiñeira, fora reemprazada despois de non se sabe cantos anos de servicio. Eu botei de menos aquela ponte vella pola que eu crucei cando era novo, cando aínda pensaba que outro mundo era posible e non agardaba, como agora, que chegara dunha vez o Apocalipses para levar todo canto de feo hai no mundo. Aínda que o Apocalipses agardaba por nós nunha costa que ascendía cara o pobo de Vilar.

Na subida o grupo espallouse como se estivesemos ascendendo o Angliru, e eu fun quedado afastado dos meus compañeiros, concentrado en acalar a dor que me recorría a miña perna esquerda, empapándome de suor e da beleza que me arrodeaba. Lento pero seguro, sen presa pero sen pausa, mentres o Lorenzo empeñábase en lostregarnos co seu látego de lume, para engadirlle dificultade á nosa empresa.

Crucei o souto de Vilar en solitario, escoitando as voces agarimosas das súas ponlas, agradecido por unha sombra que sabía a gloria bendita, intentando deixar atrás o fantasma de aquel que fun, para afirmarme no que son agora. Veña, un pasiño máis, outro pasiño máis. Tiña que poder e puiden. E cando cheguei á capela de San Roque, onde me agardaban os meus amigos sorrín.
Di a tradición que a primeira vez que un entra nesta capela pode pedir un desexo, e máis aínda se cumpriu a penitencia de subir a costa que ven de Froxán, así que fixen a miña petición, aínda que facendo un pouco de trampa porque non era a primeira vez, ou tal vez si, tal vez era outro o que pediu o desexo de converterse no que son agora.

De tódolos xeitos camiñamos xuntos cara o castro que se atopa a un cento de metros da ermida, unha desas primitivas fortalezas que defendían a marxe esquerda do río. O Castro de Vilar sitúase sobre un esporón alongado onde o río Lor describe un profundo meandro. O monte é un macizo rochoso de lousa, no que se traballou palmo a palmo toda a súa superficie para trazar camiños, construír defensas ou habilitar espacios para a construcción de vivendas.

Era unha fortaleza practicamente inaccesible en todo o seu perímetro, excepto polo sur, onde se concentraron os máis variados recursos de defensa, aínda que os tres fosos e as murallas gardaban todo o poboado. Na distribución do espacio ocupado distínguese dúas zonas: no flanco occidental atopábanse unha ducia de vivendas, e no oriental as cortes para o gando. Todo esto sabémolo polas escavacións arqueolóxicas que fixeron no seu día, porque o certo é que o seu estado actual é de completo abandono.

Démoslles as costas ó castro para enfilar cara Vilar, pois xa era hora de almorzar, e por estreitas corredoiras chegamos ó souto fermoso que está ós pes do pobo. Empezamos a baleirar as nosas mochilas, a quitar chourizos, queixo e xamón, máis cando fomos botar man do pan... quedara no saco do Miguel, que quedara atrás con Iolanda. Debemos agardar dez minutos por eles, ata Xacobe foi na súa procura, pero para os nosos estómagos semellou unha eternidade.

Unha vez que saciamos o noso apetito tivemos a tentación de botar unha soneca a sombra dos castiñeiros, imitando a un esquío que buscara acubillo a uns metros de nós, e tiven que poñer un pouco de orden para que o grupo se puxera en marcha. A aldea de Vilar demorounos un chisco máis, xa que ten moito que mirar, ata o pequeno museo etnográfico de Xan do Ferreiro que reúne gran variedade de utensilios que forman parte da vida doméstica tradicional dos pobos da serra así como ferramentas e utensilios de labranza.

Volvemos atravesar o Souto de Vilar descendendo cara o río, e canto máis preto estamos del máis son as ganas de mergullarnos nas súas augas. Mágoa que cando chegamos á ponte non vexamos por ningún lado un aceso axeitado e teñamos que contentarnos coa paisaxe fermosa que describe o Lor antes de agocharse na espesura da fraga.

O que nos restaba ata Vilamor foi unha desas xestas que nos fai grandes ós Eivadiños, pois a pesares do enorme desnivel que tivemos que afrontar, da temperatura elevada que semellaba a mesma das caldeiras do inferno, e das eivas que cada quen carrexaba consigo, subimos sen presa pero sen pausa (ou case), aínda que tamén é certo que non había outra opción.

Xacobe e Miguel tomaron rapidamente a dianteira e subiron a lume de carozo, tanto é así que nin se detiveron en Vilamor a agardar por nós. Georgia máis eu tampouco nos detivemos a tomar alento en todo o ascenso, aínda que chegamos ó tramo final coloradiños como mazás. Nuria e Iolanda o tomaron con algo máis de calma, e fixeron o camiño por etapas, pero chegar chegaron.

A nosa vangarda descendeu, sen acadar unha sombra que minguase os seus padecementos, pola estrada que vai cara Froxán, uns cinco quilómetros extras, mentres o resto agardabamos en Vilamor polos nosos heroes mentres acadabamos algo con que nos refrescar. Ó final Iolanda conseguiu que alguén a levara a busca-lo seu coche, mentres quedabamos na compaña dun seareiro que nos contou a súa vida na milicia, ala polo ano cincuenta.

E foi así como rematou a nosa aventura, pois reunímonos en Froxán e alí non quedou outra que repartir bicos e apertas, xa que non había máis tempo para outra cousa. Tiñamos que regresar á metrópole onde, quizais os nosos soños volveríannos a levar, novamente, onde o mundo se chama Courel.


E169 Sendeiro dos sequeiros de Rendar (Folgoso do Courel)

O Courel que eu atopei

Cheguei acompañado ó Courel,
onde as lendas e a realidade
semellan ser a mesma cousa
á beira da aventura do sono.

E verdade que un se sinte pequeno
nos seus cumios, e nos vales.
Caneamos polos camiños e carreiros
descubrindo o mais primitivo
desta terra, a súa fermosura.

Froxán, Noceda, Parada, Folgoso,
Seoane, Vilar, O Incio...
Núcleos de poboación grandes
e pequenos, que acollen ó viaxeiro
con agarimo.

As carballeiras, os soutos,
as fontes, os ríos, os castros,
a natureza mais pura, ese e O Courel
que me fai sentir orgulloso de ser galego,
e que unha parte de min quedou sempre alí.

Nas cumes dos seus montes,
so puxen en falta,
o ouveo ancestral do lobo, por contra
atopei Os Eidos de Uxío Novoneyra,
a súa palabra, a súa poesía.

Luís Bermúdez



Domingo, 16 de maio de 2010

Os versos agarimosos do noso eivadiño honorífico Luís Chapela, que traballa ben arreo para darlle voz ós vellos oficios, ás tradicións esquecidas, ós nomes dos lugares agochados, invisibles para unha administración de túzaros que negan ata a nosa lingua, semellan un bo pasaporte para acceder a ese territorio máxico onde o mundo chámase O Courel, precisamente na véspera do día das nosas letras dedicado ó poeta que tan ben recolleu os murmurios desta terra e deste vento, patrimonio dun país que se nega a desaparecer.

Como soe acontecer nas nosas incursións alén fora da nosa xeografía natural do norte portugués e do sur da Galiza, eran mais as incógnitas que as certezas na nosa aventura, pero ben é certo que, nesta ocasión, contábamos coa hospitalidade da xente do Ferradal, que nos fixeron máis doado o tránsito dende a metrópole, todo ruídos e presas, ata estes lugares onde o tempo semella detido e en silencio.

Fomos seis os eivadiños que desfixemos quilómetros cara esta serra que xunto ca dos Ancares e co macizo de Trevinca forman as nosas montañas máis emblemáticas. Tres mulleres: Georgia, Nuria e Iolanda, e tres homes: Miguel, Xacobe e Anxo, para rematar cos rumores, non do todo infundados, de que este colectivo estaba a piques de desaparecer, aqueixado dunha enfermidade que ha de precisar de certa cirurxía.

Tardamos preto de dúas horas en facer o traxecto dende Vigo a Vilar de Lor, onde estaba unha das nosas bases, Casa Bonifacio. Alí deixamos as nosas mochilas as rapazas máis eu, xa que Xacobe e Miguel ían durmir no sequeiro de Rober e Bego, e non demoramos máis en ir ó seu encontro pois tiñamos ganas de almorzar, xa que os catro anacos de chourizo que meteramos en pan na gasolineira de Monforte non foran quen de acalar as protestas das nosas barriguiñas.

Dende a “cabina”, un recuncho da estreita estrada onde podemos estacionar e a onde os amigos da República independente do Ferradal suben a prol da cobertura telefónica, oferteille ás miñas amigas, mentres agardábamos polos mozos que foran na procura dos nosos anfitrións, unha perspectiva privilexiada do Val de Xestoso, que semella unha porta segreda cara o corazón do Courel.

Baixo o cumio inconfundible do Nariz do Furado, o Rego do Souto do Porco abre unha delgada fenda na espesura dun bosque que a primaveira tinguiu con unha gama cromática de infinitos matices. Eu tamén sentín orgullo da miña patria dende este balcón privilexiado, e pensei que ben pagaba a pena o esforzo de chegar ata aquí, aínda que non fose nas mellores condicións, xa que a miña perna xa andaba a rosmar, aínda que quizais foxe polas ganas de actividade.

Chegaron os nosos cos embaixadores da pequena república, e fixemos as presentacións, aínda que resultou que Nuria e Bego xa se coñecían do instituto. Semella que os camiños sonche todos de ida e volta, e cando menos o pensas xa a suma de pasados que conforman o noso presente aflora, como eses carrascos que pulaban entre os carballos por tinguir os nosos soños máis pretos, os que xa tiñamos o alcance da man.

O neto do Casimiro de Xacebáns e o neto do Benito de Abellás volvéronse dar unha aperta con raíces arraianas, e sen máis montamos nos coches para facer un pequeno traxecto ata o Pontón, onde tiñamos encargado o xantar. Outra vez viñeron os meus beizos Castro Portela, Froxán, Vilamor... e volveron espertar lembranzas agarimosas daquelas xentes que quixen e que me dalgún xeito me conforman, lembranzas que agora son combustible dos meus sorrisos, como as da historia deste colectivo de seres queridos que agora me acompañan.

Chegados a Ferreirós de Abaixo, onde se atopa o Pontón, ese conxunto etnográfico que Manolo, o seu dono, enriquece día a día, tiñamos pensado asistir á Festa da Serra, onde os derradeiros mestres deste oficio demostran as súas habilidades, pero precisamente a enfermidade dun deles fixo suspender o evento.

Para compensalo atopamos outra vez a Isabel, a simpática rapaza de Quiroga que nos atendera cando recalamos aquí no outubro pasado, pero aínda que nos obsequiou cun bo sorriso tamén nos recriminou polas infamias que vertemos sobre ela na nosa bitácora, da que agora facemos rectificación pública.

O da súa lingua negra quizais fose algo excesivo para definir a súa retranca, e máis ben motivado por algún estraño brebaxe siberiano, e tiña toda a razón en apuntar, cando lle pedín que non me botara veleno na cervexa en que o veleno xa o tiña eu dentro, e que adoito a vertelo coa miña pluma.

Así que non fago máis para que se nos volva a enfadar, porque o certo é que nos serviu, pese a ter personaxes ilustres ó carón da nosa mesa, entre eles o mesmísimo Xosé Manuel Beiras, como se fósemos príncipes. Comemos ata fartar unha carne grellada e unha ensalada deliciosas, mentres a facíamos baixar pola gorxa cun bo Mencía da casa, e ata nos atrevemos a pedir sobremesas, da que sobresaía un queixo con mel que estaba espectacular. Eu ben sei que non o merecía pero ata repetín café e chupito, aínda que me apuntaran que desta non habería trato especial.

Case esquezo que antes de xantar, mentres se facían as brasas, demos un pequeno paseo ata a confluencia do Río Pequeno e o Río Lor, e camiñamos ata as Pozas das Mulas, do Pontón e das Arandainas, as máis afastadas da estrada, onde espertaron as nosas ganas de baño, aínda que ninguén tivo o valor para botarse as xeadas augas que atravesan como veas o corpo vivo do Courel. O recorrido foi cativo, máis amosounos a fermosura dos seus camiños empedrados con lousa, e das súas pontes senlleiras de vigas de castiñeira, máis serviunos para medir as forzas dos que íamos máis eivados.

Despois da paparota puxemos rumbo a Castro Portela, e na saída do pobo deixamos os coches ó carón dunha sinal que indicaba un sendeiro que vai cara á mina romana de Rendar. O meu primo asumiu a vangarda, e fomos todos tras del coas nosas mochilas cargadas de soños, internándonos nunha fraga enfeitizada de carballos, bidueiros e amieiros, que delataban a proximidade do río, sementada por xestas, uces e carrascos de tódalas cores. Nos tardamos en atopar un sequeiro habilitado como vivenda, quizais un algo máis grande co de Bernardo, aínda que non acadara o encanto dos que están emprazados na república do Ferradal.

Por boa lóxica atravesamos o souto que lle corresponde, e seguimos alternando carballeiras, soutos e matogueiras, sempre en animada conversa, aínda que a nosa sección feminina semellaba que tiña a guerra aparte, xa que adiantaran ó noso guía e ó chegar a un fermoso caserón, cun campo enchido de frutais, decatámonos que as perderamos de vista.Fronte á casa rústica presentábanse dúas alternativas, unha subía cara Castro Portela e outra seguía cara Rendar.

Aínda que valorabamos a posibilidade de que colleran o primeiro desvío, optamos por continuar cos nosos plans iniciais, e non quedou con nós outra muller que Bego, que estreábase como eivadiña. Como é axeitado nas primeiras veces fixo reconto das súas eivas, mentres lles facíamos un inventario das nosas. A miña perna quecía ós poucos, e agradecía que non estiveramos subindo pola Devesa da Rogueira, xa que as miñas forzas estaban un algo minguadas.

Chegamos ós sequeiros de Rendar, no corazón do Val de Xestoso, sen rastro das nosas amigas, aínda que non temiamos demasiado por elas, xa que son moita carapuchiña para calquera lobo. A pesares de que as edras e as silveiras colonizaron gran parte dos seus muros, aínda se manteñen en pé estas construccións singulares, sobre as que agardamos que algún día Rober teña a ben ilustrarnos nestas páxinas.

Algo máis adiante ascendemos lixeiramente para inzarnos ás ruínas dunha capela onde facemos un alto para que Miguel se fume un xaroto mentres Xacobe máis eu disparamos co gatillo fácil dos francotiradores serbios, e todos disfrutamos dunhas panorámicas realmente fermosas.

Neste punto tomamos o camiño de volta, pero describindo un pequeno círculo antes de volver ó que nos trouxo. Menos mal que escoitamos as voces das desaparecidas, que confirmaron as nosas sospeitas de que tomaran o desvío cara Castro Portela.

Semella que viñan satisfeitas da súa alternativa, pois non demoraron demasiado visitando os sequeiros de Rendar, e no primeiro prado que atopamos decidiron facer trincheira e estomballáronse a recibir os aloumiños do sol, que estaba a reinar no ceo sen que ningunha nube o discutira. Aínda tiveron o aquel de posar diante do letreiro que marcaba o punto onde se arredaron de nós, como dicindo que o erro era noso.

O retorno foi a paso de tartaruga, quizais porque non había presa, ou porque a consigna eivadiña de ir ó paso do máis lento estábase a cumprir: a tartaruga era eu. Esto deunos a oportunidade de ver como as sombras dos cumios ían proxectándose sobre as montañas veciñas, como se a terra encollera ante a proximidade do lusco fusco.

Regresamos á nosa base de Vilar de Lor, a tomar unhas merecidas cervexas coas que aplacar a calor, mentres agardabamos pola cea. Bego e Rober tiñan unha sardiñada nunha desas peñas que se xuntan tanto para papar avestruces como pingüíns, e o resto do grupo mandámoslles un excelente embutido da casa, unha tortilla inmellorable e unhas ensaladas ben cumpridas. O certo é que en Casa Bonifacio tratáronnos a corpo de rei, e ata alongamos a sobremesa con larpeiradas varias, cafés e chupitos.

Os chupitos tiveron a culpa do que viu despois, xa que a Rober, Iolanda e a min se nos queceu de máis a boca e decidimos tomar unha máis na cantina, mentres os nosos amigos marchaban para cama. Eu só pedín un gintonis, sen saber que alí pides un e che poñen tres. Mentres mollabamos a palleta désenos en falar un pouco de todo, nunha desas conversas animadas nas que as horas van esmorecendo sen que te decates, e cando por fin conseguín meterme entre as sábenas xa estaban a piques de ser as catro da mañá.

O día seguinte tiñamos proxectado facer unha ruta algo ambiciosa, o sendeiro do río Pequeno, que a pesares do seu nome ten unha distancia de dezaseis quilómetros. A miña perna tremía só de pensalo, pero aínda así entrei no mundo dos soños, apertado a miña patria, cun sorriso no corazón.


E168 Trilho da Pía dos Quatro Abades (Paredes de Coura)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS


Oito amigos no camiño

Sol, 09-05-010.

Anxo sabe das miñas dificultades ultimamente para escribir sobre calquera cousa, é coma se de repente, as palabras desaparecesen dos meus rexistros máis socorridos, e estas se empeñasen en permanecer silenciosas, se negasen a saír tanto no oral coma na escrita. Estou afeita a ter unha vivencia no camiño e non acabo de chegar a casa e xa estou a escribir no pensamento a historia que pugna nerviosa por saír, coma se tivese moita presa por exteriorizar as impresións, mentres estas están frescas no sentir e na experiencia vivida, para que non se escape nada, ou polo menos, o mínimo. Pero desta vez tiveron que pasar exactamente 20 días para que lle cumprira ao meu amigo coa súa petición de plasmar os camiñares que tivemos ese domingo oito amigos, un domingo que se presentaba chuvioso, e milagrosamente, sen chuvia mentres facíamos o percorrido por Paredes de Coura, terriña de grandes rotas, e non falo da lonxitude precisamente. Así que tentarei acudir á memoria, esta memoria da que renego tantísimas veces, porque non me resulta fiable, porque a asocio a lembranzas que xa non existen, porque creo moito máis no mesmo intre en que se está a vivir, e nese intre, nese día, si que parece que agora volven as sensacións que me ocuparon, das conversas e dos silencios que mantiven, do que compartín cos meus amigos e do que estes me entregaron. Si, vai volvendo todo a este mesmo instante no que a lembranza transmútase en vivencia, outra vez.

Quedaramos no Concheiro. Esa mesma mañá chamei a Anxo para dicirlle que o recollía eu. Coma sempre con Eivadiños, non tiña nin idea de quen acudiría, e tampouco me importaba!!, sabía que estaría Anxo. Pero esa mesma mañá tamén chamaba Ramón para saber qué ía facer eu, e ante o comentario de que ía con Anxo, me dixo que el e Yuka tiñan pensado ir a Sistelo pero que en principio quedaban a xantar con nós no noso querido e saboroso Stop, o rei do arroz malandro. E non acababa de colga-lo teléfono cando tiña chamada de Xurxo, el e Maca tamén se apuntaban a un domingo de malandro e pateada. Eu tiña que volver a Vigo cedo e eles tamén, así que o plan lles pareceu bo: comida, pateada lixeira e regreso temperán á cidade.

Cando cheguei ao punto de encontro Anxo xa estaba a agardar. Uníanse Panete e Alex, e esta señorita sería a taxista, co meu coche pitando en cada curva por falta de aceite e chovendo a cántaros, se os meus amigos ían nerviosos co asunto, aí ninguén dixo nada, jajajaja...., eu lles dicía : confiade en min amiguiños!!, total!!, outro remedio mellor non tiñan, jejeje.....

Chegada ao Stop. Estaban coas carreiras de fórmula 1 e Yuka, Ramón e Panete andaron espelidos para coller posicións na mesa que lles permitira seguir a retransmisión, aos demais creo que nos interesaba máis a ración de arroz malandro que iamos papar en breve. Momento importante de negociación entre Anxo e Ramón en canto a destino de pateada, Anxo na liña Eivadiños, Ramón entusiasmado ese día con Sistelo. Os demais tiñamos claro ese día que sería na liña Eivadiños, e queríamos que Yuka e Ramón tamén se sumaran a esa opción. Yuka acabou gañando desta vez e acordamos ir todos facer o trilho Pía dos quatro Abades.

Rematada a delicia culinaria, especialmente rica ese día, non sei se porque había tempo que non a cataba ou se porque a cociñeira estaba inspirada, collemos rumbo ata a freguesía de Mozelos e ata a capela da Nosa Senhora da Pena, onde empezariamos a facer pasos e compartires conxuntos, nese momento aínda por vivir. Eu estaba silenciosa de máis tal vez, sen moitas ganas de exteriorizar elocuentemente, senón máis ben dende unha quietude interna tirando a melancólica, que non contiña tristura senón soamente quietude, ás veces se confunde, pero estaba recentemente regresada dunha experiencia de quince días moi intensa no recollemento interior e calquera ritmo me parecía excesivo, incluso esta pateada suave e que de todas todas se presentaba moi relaxada para todos. Foi empezar a patear e a chuvia que nos acompañaba cesou, agasallándonos cunha camiñada seca e amable. Diante, Panete, Alex e eu, máis atrás, Yuka, Ramón e Anxo; e máis atrás aínda, Maca e Xurxo, todos deixándose escoitar e axustándose ao ritmo que mellor lle sentaba a cada quen. Pero aínda así, aínda que non tiñamos un camiñar compacto, si que se sentía a unión dos oitos, a unidade do grupo.

Entre camiños bonitos e con vistas panorámicas da zona, chegamos a un alto cunha formación curiosa de penedos onde nos detivemos. Todos agás Yuka e máis eu foron exteriorizar o grito interior no medio deses penedos, testemuñas mudas e silenciosas da voz interna que se permite saír. Uns botaron berros que contiñan iras non exteriorizadas, outros ledicias do momento, outros un grito silenciado pola tarde. Eu......, ficaba sentada nun penedo no que me sentía a raíña do meu ser, tranquiliña e observadora das cores entre grises e verdes que natura me ofrecía, acompañando aos meus amigos na escoita dos seus explaiamentos, a miña necesidade era máis calada, solo era e estaba, nin tan sequera os pensamentos ousaban interromperme nesa tarde suave e tranquila. Yuka, detrás de min, fiel coidadora do GPS, alias "el niño", como cariñosamente lle chamamos.

E seguimos a camiñar con pasos doces nesa tarde de domingo, o ánimo xeral era de ritmos lentos e despreocupados, sen presa ningunha por chegar a ningunha parte máis que cando nos tocara chegar, sen horarios, sen obxectivos de marcas exactas, con fotos, con plasmares instantáneos de instantes que xa deixaban de ser pero que quedarían reflectidos en actitudes, rostros, paisaxes....., eternamente!!, atrapando un instante, unha vivencia, un sentimento, un respirar, unha loucura, unha cordura, un sorriso ou unha raxada de saudade.

Non levariamos unha hora de pateada e xa nos detivemos no primeiro bar que atopamos para tomarnos un cafeciño. Estaba visto que desta vez o que menos ía contar eran os pasos no camiño, que tamén!!, pero o que estaba a contar hoxe é que nos sentiamos todos moi ben xuntos, Anxo e Panete contándonos da aventura que viviron ambos facendo a mesma rota, perdidos, case de noite e non sabendo exactamente por onde andaban, falando dun cartel que anunciaba nunha festa do lugar a " señora peideira e family ", ou algo así!!...., sacando a miña gargallada e o meu humor para fora, por moi tranquiliña por dentro que estivera, fíxome rir este Anxo con tódalas ganas. Ou momento foto nese lavadoiro tan peculiar, con tantas divisións, na freguesía de Venade. Curiosa construción!!!. Momento de conversas agarimosas con Maca, tan namorada!!, ver a estes dous, tan namoradiños, con tantas demostracións de afecto, non sei se me dan envexa ou se me levantan bóchegas, aínda non acabei de decidir ou de identificar o sentimento que me inspiran, unhas veces os vexo tan melosos que me da arrepío, e outras se me quece o coraçao, agradecida de que polo menos, isto de estar namorado aínda existe, porque máis dunha vez teño pensado que iso de estar namorado e demostralo xa é algo que pertence ao mundo de utopía, así que creo que si, que é unha boa cousa e que haberá que agradecer poder contemplar a unha parelliña de ruliños facendo manitas e esas cousiñas tan afectuosas.

Camiñando camiñando, dimos cun cemiterio que non teño nin idea de onde queda colocado xeograficamente. Arrepío me deu entrar aí!!, de verdade!!, e iso que eu non son nada melindrosa para esas cousas do máis alá, e que incluso me gusta pasearme polos silencios especiais que emiten estes lugares, pero ese en concreto, tiña unha desas enerxías densas que fixeron que así cómo entrei, saín. Polo que parece non fun a única que tivo sentires enerxéticos aí, creo que Miguel e Alex tampouco ficaron moito aí dentro. Era macabro de máis, non sei, algo " raro ". Anxo no entanto, cómo Perico por su casa, oigaaa!!!, foto por aquí e por acolá. Quita, quita!!!!, e imos continuar no caminiño dos vivos e do máis acá, que a tarde estaba resultando bonitiña coma un sol, a pesares de que Lorenzo andaba ausente.

Chegados á altura dunha capela, que para non variar, non lembro como se chama, se me deu polo momento cabritiña, e fixen a rolda polo muro, facendo de equilibrista, cousa que me encanta e a que non renuncio por nada do mundo cando iso é o que o corpiño me di que faga, non importa que o muro non tivese máis dun metro de altura, a min se me antolla que estou no alto dun precipicio, que o muro é unha corda e que eu estou a pasar dun extremo ao outro, toda a miña concentración neses pasos, se me distraio podo caer ao abismo!!...., encántame!!!. Se non podemos ser coma nenos en plena natureza, onde imos selo entón!!!.

Atravesando fincas, todos demos mostras de pasar e ser os reis do mundo, escalando muros. Pero quedamos coma simples aprendices de camiñantes cando detrás de nós viña unha muller, xa entrada en anos, que saltou o muro coma quen pasa por enriba dunha pedra pequena, e seguiu o seu camiño coma se nada, deixando a nosa odisea niso, en nada!!. Lección sobre a relatividade das cousas!!. Outro momentiño fotos, posando e todo, e sorrindo!!, non hai nada como pasar unha tarde cos amiguiños, así, como estaba a ser esta tarde fermosa, co ceo protexéndonos da chuvia, coma dicíndonos : ala neniños!!, disfrutade e compartide bos momentiños, que xa están no voso haber, e coma sodes moi boiños e o estades a facer ben, eu deixo esta parte do mundo sen chuvia mentres na cidade está caendo unha de coidado para os urbanitas e os que optan pola sesión sofá.

Chegada a Porreiras e a esa fantástica Eira Comunitaria, cunha enerxía tan presente de antigos movementos aínda roldando no ambiente. Fotos, fotos, fotos......, cans ladrando, e os oito amiguiños deixándose sentir. Cando volva por aí, sei que vou seguir sentindo exactamente o mesmiño, xa debe ser a terceira ou cuarta vez que deixo a miña esencia no lugar e non me cansaría de volver contemplar eses hórreos e a mesturar as distintas vivencias e impresións do lugar, con esta xentiña e con outra que hoxe non estaba aí pero que si estaba realmente, no meu sentir, no meu corazón, nas miñas captacións antigas e presentes.

Seguimos non sen antes Anxo volver a inmortalizar, unha vez máis, un buzón super mega orixinal que solo os portugueses poden idear dese xeito sen que quede absurdo, senón polo contrario, queda instalado de forma tan natural e bonitiña, que o meu amigo é incapaz de resistirse a volver a fotografalo. Nos quedaba un derradeiro tramo, bonito e agarimoso, entre arboredo frondoso que nos ía levando pouco a pouco monte arriba, entre pinos e eucaliptos, ata chegar ao remate da nosa pateada e aos coches.

Coma se ese fose o noso tempo concedido, nada máis chegar, despois dos estiramentos, do momento despedida e de meternos cada quen nos coches para regresar á city, o ceo dixo : ata aquí!!!, e empezou a chover coma se lle debésemos cartos ou algo así, e sen presa pero sen pausa alá nos viñemos, co meu coche pita que te pita facendo o seu reclamo de alimento oleoso e a miña promesa interna de que aguantara, que lle ía cumprir coa petición.

E unha vez máis....., colorín colorado, a nosa andaina tivo o seu tempo rematado.

Este tipo de nutricións, non solo abarcan un mantemento físico, aquí nos nutrimos de máis, de moito máis. Cómo non ía ser así??. Os Eivadiños, grupo noctámbulo e camiñantes da noite, que madrugan un domingo e outro, e outro máis..... Os amiguiños de Sudando Botas, que deixan unha das súas paixóns, Sistelo, por compartir pasos lenes e relaxados, os namorados, que sen necesidade de alguén alleo ao seu sentir optan por ofrecelo ao mundo. Eu, cos meus silencios calados de máis neste día, namorada perenne dos camiños, porque estes nunca me pediron nada máis que a capacidade para saber aprecialos, namorada dos meus amigos, porque cada un deles nunca me pediu nada que eles mesmos non foran quen de dar.

Seguridade dunha cousa : seguiremos xuntándonos neses camiñares conxuntos, de milésimas de pequenas nutricións que nos fan apreciar os sentidos axeitados desta gran escola que é a andaina pola vida, pola vida que ten sentido e fundamento, a base sólida que solo poden ter as grandes construcións, as que perduran. Polo menos o tempo que nós decidamos que así sexa.

Salo.

E167 Penhasco 3 - Sabaris 20 (Baiona)

Sábado, 8 de Maio de 2010

Archivo del blog

Seguidores