A flor cae murcha nos xardíns
e a noite baixa pola vida coma un río
á procura da verdade inserta.
O tempo forma parte da inutilidade
amable do progreso máis cutre
a vida e unha estafa sen retorno.
Descubrirei de novo o mar
máis salvaxe e libre, indiferente
ó amor dos humanos, que ateigan as praias
nas que un día Ulises desembarcou.
Acaso é o tempo un soño
que inutilmente perseguimos,
ou simplemente un poema
que vai e ben o son do vento.
Luís Bermúdez
Luns, 17 de maio de 2010
Será como di o mestre Chapela, que o tempo é un soño que inutilmente perseguimos, pero esta mañá semellaba en que tivera pouco tempo para os meus soños, e que naufragara sen remedio nun mar de xenebra mentres intentaba agarrarme a ese salvavidas agarimoso que estivo a turrarme das orellas, máis por enredar que por outra cousa, aínda que o meu non chegara a categoría de “pechabares”.
Neste día o país celebraba o día das súas letras, e no Courel a festa era dobre, xa que o seu poeta máis importante, Uxío Novoneyra, era o homenaxeado. Máis eu non tiña a mañá para versos, xa que un quirico cabrón estivo tentando a miña paciencia ata que logrou convencerme de chimpar da cama. Menos mal que as boas xentes de Casa Bonifacio xa tiñan disposto un almorzo reparador, e senteime o carón da sección feminina dos Eivadiños para dar conta do pan tostado, da manteiga e da marmelada, e por suposto... do café con leite, que fixo que saíra do meu estado catatónico.
Pagámo-la conta e baixamos cara o Val de Xestoso, onde se agocha a República Independente do Ferradal, e fixemos andado o camiño que o comunica co mundo. As mozas semellaban preocupadas polo descenso a este anaquiño do paraíso, ou máis ben pola volta, que deseguro se lles faría costa arriba, aínda non sabían que nesta xornada ían ter que subir algo máis. De tódolos xeitos quedaron marabilladas co entorno onde se atopa este enclave, e coa boa conservación das súas construccións, en especial os sequeiros de Rober e Bernardo, e a alvariza.
Xa estabamos preto da mediodía cando escoitamos un berro arrepiante: “Fillos de puta, fora do meu sequeiro”. Era o meu primo que espertara coas nosas voces, aínda convalecente da troula da véspera, e que saíu a despedirnos medio espido e con ganas de festa. Así que repartimos bicos e apertas con neto do Casimiro, para apacigualo, e con Bego, que nos fixo o favor de subir os máis eivados ata a “cabina”, aproveitando para facer unhas chamadas.
Alí decidimos que xa non era hora de ir ata Folgoso como era a nosa intención inicial, e trocamos a ruta pola que sube ata o Castro de Vilar, unha das clásicas do Courel, que nos quedaba máis preta.
Levounos un tempo afastarnos de Froxán, xa que o pequeno poboado ten unha maxia que te atrapa. As construccións están restauradas cunha sensibilidade que non é frecuente na nosa terra, e forma un conxunto de corredoiras, pantíns de madeira, estreitas rúas, prazas cativas e tellados de lousa negra que a converten nun dos reclamos turísticos máis fortes da comarca. Aquí se celebra, no primeiro domingo de decembro a Festa da Pisa da castaña, á que a piques estivemos de asistir o ano pasado.
Marchamos a paso de can cansado marabillándonos pola sintonía das pedras, e case sen decatarnos atopámonos camiñando entre castiñeiras, carballos e sobreiras, nun tramo que en pouco menos de dous quilómetros descende cara o río Lor. A pesares da calor, semellaba que non era posible mellor comezo, pois pasabamos do pobo á fraga como se pasasemos as páxinas dun conto. E para ilustralo intentabamos atrapar, con maior ou menor fortuna, unha pequena mostra das imaxes que se sucedían na nosa retina.
Non tardamos en atravesar o río pola nova ponte do Vao, xa que a vella, feita de troncos de castiñeira, fora reemprazada despois de non se sabe cantos anos de servicio. Eu botei de menos aquela ponte vella pola que eu crucei cando era novo, cando aínda pensaba que outro mundo era posible e non agardaba, como agora, que chegara dunha vez o Apocalipses para levar todo canto de feo hai no mundo. Aínda que o Apocalipses agardaba por nós nunha costa que ascendía cara o pobo de Vilar.
Na subida o grupo espallouse como se estivesemos ascendendo o Angliru, e eu fun quedado afastado dos meus compañeiros, concentrado en acalar a dor que me recorría a miña perna esquerda, empapándome de suor e da beleza que me arrodeaba. Lento pero seguro, sen presa pero sen pausa, mentres o Lorenzo empeñábase en lostregarnos co seu látego de lume, para engadirlle dificultade á nosa empresa.
Crucei o souto de Vilar en solitario, escoitando as voces agarimosas das súas ponlas, agradecido por unha sombra que sabía a gloria bendita, intentando deixar atrás o fantasma de aquel que fun, para afirmarme no que son agora. Veña, un pasiño máis, outro pasiño máis. Tiña que poder e puiden. E cando cheguei á capela de San Roque, onde me agardaban os meus amigos sorrín.
Di a tradición que a primeira vez que un entra nesta capela pode pedir un desexo, e máis aínda se cumpriu a penitencia de subir a costa que ven de Froxán, así que fixen a miña petición, aínda que facendo un pouco de trampa porque non era a primeira vez, ou tal vez si, tal vez era outro o que pediu o desexo de converterse no que son agora.
De tódolos xeitos camiñamos xuntos cara o castro que se atopa a un cento de metros da ermida, unha desas primitivas fortalezas que defendían a marxe esquerda do río. O Castro de Vilar sitúase sobre un esporón alongado onde o río Lor describe un profundo meandro. O monte é un macizo rochoso de lousa, no que se traballou palmo a palmo toda a súa superficie para trazar camiños, construír defensas ou habilitar espacios para a construcción de vivendas.
Era unha fortaleza practicamente inaccesible en todo o seu perímetro, excepto polo sur, onde se concentraron os máis variados recursos de defensa, aínda que os tres fosos e as murallas gardaban todo o poboado. Na distribución do espacio ocupado distínguese dúas zonas: no flanco occidental atopábanse unha ducia de vivendas, e no oriental as cortes para o gando. Todo esto sabémolo polas escavacións arqueolóxicas que fixeron no seu día, porque o certo é que o seu estado actual é de completo abandono.
Démoslles as costas ó castro para enfilar cara Vilar, pois xa era hora de almorzar, e por estreitas corredoiras chegamos ó souto fermoso que está ós pes do pobo. Empezamos a baleirar as nosas mochilas, a quitar chourizos, queixo e xamón, máis cando fomos botar man do pan... quedara no saco do Miguel, que quedara atrás con Iolanda. Debemos agardar dez minutos por eles, ata Xacobe foi na súa procura, pero para os nosos estómagos semellou unha eternidade.
Unha vez que saciamos o noso apetito tivemos a tentación de botar unha soneca a sombra dos castiñeiros, imitando a un esquío que buscara acubillo a uns metros de nós, e tiven que poñer un pouco de orden para que o grupo se puxera en marcha. A aldea de Vilar demorounos un chisco máis, xa que ten moito que mirar, ata o pequeno museo etnográfico de Xan do Ferreiro que reúne gran variedade de utensilios que forman parte da vida doméstica tradicional dos pobos da serra así como ferramentas e utensilios de labranza.
Volvemos atravesar o Souto de Vilar descendendo cara o río, e canto máis preto estamos del máis son as ganas de mergullarnos nas súas augas. Mágoa que cando chegamos á ponte non vexamos por ningún lado un aceso axeitado e teñamos que contentarnos coa paisaxe fermosa que describe o Lor antes de agocharse na espesura da fraga.
O que nos restaba ata Vilamor foi unha desas xestas que nos fai grandes ós Eivadiños, pois a pesares do enorme desnivel que tivemos que afrontar, da temperatura elevada que semellaba a mesma das caldeiras do inferno, e das eivas que cada quen carrexaba consigo, subimos sen presa pero sen pausa (ou case), aínda que tamén é certo que non había outra opción.
Xacobe e Miguel tomaron rapidamente a dianteira e subiron a lume de carozo, tanto é así que nin se detiveron en Vilamor a agardar por nós. Georgia máis eu tampouco nos detivemos a tomar alento en todo o ascenso, aínda que chegamos ó tramo final coloradiños como mazás. Nuria e Iolanda o tomaron con algo máis de calma, e fixeron o camiño por etapas, pero chegar chegaron.
A nosa vangarda descendeu, sen acadar unha sombra que minguase os seus padecementos, pola estrada que vai cara Froxán, uns cinco quilómetros extras, mentres o resto agardabamos en Vilamor polos nosos heroes mentres acadabamos algo con que nos refrescar. Ó final Iolanda conseguiu que alguén a levara a busca-lo seu coche, mentres quedabamos na compaña dun seareiro que nos contou a súa vida na milicia, ala polo ano cincuenta.
E foi así como rematou a nosa aventura, pois reunímonos en Froxán e alí non quedou outra que repartir bicos e apertas, xa que non había máis tempo para outra cousa. Tiñamos que regresar á metrópole onde, quizais os nosos soños volveríannos a levar, novamente, onde o mundo se chama Courel.
No hay comentarios:
Publicar un comentario