A síndrome do domingo é unha suma de varias síndromes, deses que veño coleccionando nos derradeiros tempos, e que insiste nos seus síntomas: as formigas pastando na cabeza, a gorxa chea de area do deserto, as pálpebras pesadas como persianas de cemento, a dureza da nostalxia entre as pernas… síntomas sobre os que non quero estenderme para non facer tan repetitivas estas crónicas e castigar, gratuitamente, os escasos lectores que me quedan. Pero a pesar da resaca, quero dicir da síndrome, levántome antes do mediodía e abro as fiestras para facer unha previsión apresurada da meteoroloxía: ceo nubrado, vento lixeiro e fresquiño, posibilidade de chuvia. Así que poño o meu traxe dos domingos, ou sexa, a roupa de sementador de pegadas, enchendo a mochila de porsiacasos, e calzo as botas de sete leguas, aínda que non pense en camiñar tanto.
Como aínda non estou recuperado da miña aventura en Monteferro, e teño medo de ralentizar a recuperación, propóñome obxectivos máis modestos dos que acostumo, a pesares de que estes xa son ben modestos, e como tampouco teño ninguén que me acompañe decídome polas ribeiras do Río Eifonso, que xa fai dous anos que, precisamente por parecerme pequeno de máis, non visito. As vantaxes da elección son moitas, a primeira que non teño que conducir máis que dez minutos, porque a súa saída está ben preto da cidade, na parroquia de Bembrive, que tamén é Entidade Local Menor.
Ó chegar á súa igrexa parroquial, de estilo románico e adicada a Santiago, continuo en dirección a Beade, coa que Bembrive ten unha curiosa rivalidade, e chámanse uns a outros chinos e xaponeses, e os que nacen das parellas mixtos hai quen lles di japachinos, aínda que non sei moi ben de onde ven a orixe do tema. Pois ben, ó pouco de darlle as costas ó núcleo urbano de China, quero dicir Bembrive, cruzo o Río Eifonso, e uns metros máis ala esta o comezo do sendeiro, que está homologado como PRG 3, e pola feitura do novo panel que atopo, despois de aparcar o vehículo, parece que está recentemente marcado. Quizais sexa esto debido ás saídas programadas polo concello, nas que rivalizan as consellerías de Medio Ambiente, dos sociatas, e a Tenencia de Alcaldía, dos bloqueiros.
Sexa como fora é que xa nos primeiros metros decátome de que o camiño está ben pisado, e que tamén está limpo de maleza, polo que espero que o avance sexa rápido. Veremos, que antes se colle a un coxo que a un mentireiro ¿ou era o revés?. O sendeiro vai pegadiño ó pequeno, pero fermoso, río, e xa no seu inicio teño que determe a contemplar as ruínas dun muíño, completamente cuberto de edras, que a pesares da cantidade de veces que teño pasado por aquí, nunca espertara o meu interese. Non teño presa, así que cruzo o cauce por un sinxelo paso de pedras e inspecciono esta mostra da nosa riqueza etnolóxica, que pouco a pouco perdemos.
O elemento máis curioso desta construcción e a súa canle, un muro que chega ós dous metros de alto e ata una ducia de longo, e que se conserva intacto, cun gran rectángulo a modo de porta entre a parede de pedras que antecede ó cubo. É ben fermoso o conxunto, e penso en que andaría eu pensando para que me pasara desapercibido nas outras ocasións. Pero bon, quito catro fotos, non vaia ser que pasen outros dous anos e na próxima xa non quede ren do muíño, e volto a cruza-lo río para continuar, máis ben iniciar o sendeiro.
Ó volver ó sendeiro estou a puntiño de ser atropelado por un montanbikeiro que ven rápido de máis e que non se decatou da prohibición que teñen para circular por el, aínda que teño que desculpalo lembrando que eu tamén fun quen de baixar por este estreito corredor, sorteando raíces e fochancas, e apertando o cu nos tramos con maior desnivel ou con maior dificultade.
A pesares de que os montes que circundan a metrópole están maiormente colonizados por eucaliptos e piñeiros, esta fraga que bebe as beiras do Eifonso están maiormente poboada de carballos, salgueiros, bidueiros e castiñeiros, e tamén por gran variedade de plantas acuáticas, entre as que destacan o fento real, o que fai que o percorrido sexa especialmente atractivo en tódalas estacións, xa que cada unha debuxa unha paisaxe ben fermosa. Nesta ocasión é de agradecer a sombra destas especies nobres, sobretodo cando, como agora, as nubes esvaecen e o Lourenzo bota o seu alento de lume.
O camiño empeza a ascender levemente, ata chegar a unha vella pontella que cruza as augas, esta construcción non é máis que unha grande laxa asentada sobre dous toscos pilares de pedra, pero seguramente leva unha morea de anos cumprindo a súa función, comunicando ós distintos núcleos de poboación do entorno, as leiras cos muíños, os montes cas igrexas.
Moi preto desta pontella atopase un dos máis fermosos currunchos do sendeiro, e atrévome a dicir que tamén de Bembrive, e porque non, do concello, un anaquiño de paraíso formado pola fervenza e os Muíños da Ferrolana, onde o río precipitase nunha prolongada, angosta e vertical caída. Dende unha laxa de grandes dimensións, moi preto dun muíño en ruínas oculto entre a maleza, derramase o Eifonso, voando uns cinco metros para caer contra unha sucesión de rochas graníticas que espallan as súas augas, ata reunilas, unha ducia de metros máis abaixo, nun estreito canón. Vólvome tolo, claro, cando descendo o pé da cortina líquida e vexo as posibilidades de atrapar máis postais para a miña memoria dixital, así que disparo con entusiasmo, e ata meto a cachola debaixo, e tentado estou de espirme e darme unha bo a ducha, pero o penso mellor e o deixo para a volta.
Continuo o camiño máis fresquiño, deixando atrás os derradeiros prados e casas desta parroquia que, como xa dixen, conserva unha situación administrativa peculiar, dende a súa anexión a Vigo en 1945, como Entidade Local Menor, modelo de autonomía da que só gozan oito parroquias galegas. E neste punto comezo tamén a afastarme do río, subindo entre carballos e fentos, que forman unha fraga de beleza singular, en contraposición á masa forestal que me espera máis adiante onde son os piñeiros e eucaliptos os que dominan a paisaxe.
Saio a unha estrada que comunica o núcleo rural coa Ermida de San Cibrán, que non esperta tanto interese en min como a pequena fronte que hai preto dela. Das bocas dun anxo e dun demo manan dous chorros de auga, e boto un grolo de cada un, e cando xa estou saciado detéñome a ler unha placa na que está escrito este poema:
Eiqui, abaixo, a fonte de San Cibrán
Bebe auga meu romeiro
Moi de mañan
Este lugar campesiño
Bebe desta auga na man
Con ela é doado o camiño
Que grande virtude divina
O manar ten
Que é sangue de galeguiño
Que aquí ven
E a verdade é
Que sangue e auga
Daranche fe
Que a auga desta fontenla
É auga de amor e luz
Mana de peito ferido
Do noso humilde Xesús
Prefiro non facer comentarios sobre a calidade literaria destes versos, así que continuo o camiño ata pasar baixo as xigantescas pernas de formigón do viaducto polo que, douscentos metros por enriba miña, vai a autoestrada de peaxe que morre en Baiona, despedíndome dende aquí do río, xa que as marcas do sendeiro lévanme por unha pista de gravilla que sigue o trazado do asfalto, afortunadamente por pouco tempo, e un estreito sendeiro intérname outra vez nunha zoa onde volven reinar os carballos, os castiñeiros e as acacias.
Este lugar chamase sinxelamente A Fraga, e supón a derradeira etapa de bosque autóctono da ascensión, porque a partires de aquí xa son as especies foráneas as que colonizan o monte.
Trala fraga atopo os vestixios dun antigo asentamento humano, que algúns autores identifican como o orixe da parroquia, e que se aventuran a chamarlle Bene Vivere, aínda que eu móstrome bastante escéptico, pois non podo imaxinar que estas catro casas, das que non quedan máis que anacos dalgunha parede, e os restos do camiño de lousas polo que se acede, poidan ser o xerme do pobo de onde saín.
A partires de aquí teño que estar ben atento ós sinais, porque a pesares de que non é a primeira vez que fago o percorrido, é doado despistarse pola cantidade de pistas e camiños que se cruzan en tódalas direccións, e ademais a lóxica lévame a seguir subindo, cando ás veces o sendeiro descende levemente. De tódolos xeitos non hai perda, e chego a unha abrupta subida, onde o sol me castiga por subir nas horas centrais do día, e xa confirmo o meu rumbo tras ver o campo de fútbol, e despois del o Parque Forestal de Beade, a 840 metros sobre o nivel do mar.
Precisamente a vista do mar é un dos maiores atractivos da zoa, onde unha morea de xente ocupa as zoas verdes do merendeiro, e tamén eu achégome ó magnifico balcón que hai aquí sobre a Ría de Vigo, o Val Miñor e a Península do Morrazo. Pero non me deteño moito tempo admirando estas fermosas paisaxes, porque só levo un café no estómago, e as miñas bolboretas xa demandan alimento. Así que diríxome ó chiringuito que está no corazón do parque, e despois dunha breve deliberación pido un bocadillo de lombo e queixo, e un Aquarius para facelo baixar.
O resultado non é para votar foguetes, pero tampouco está mal, e tamén lle boto un café con xeo, para enterrar definitivamente ese conxunto de síndromes que trouxen na mochila: as formigas pastando entre as pernas, a gorxa chea de persianas de cemento, as pálpebras lastradas de nostalxia... O certo é que para unha comida de domingo non me podía saír máis barata. Son estás cousas de andar solitario, que sempre se aforra un pouco máis do habitual, cando o habitual é non aforrar.
Doulle as costas ó Parque Forestal de Beade, ós cativos xogan ó balón, ós vellos botando a sesta baixo un carballo, ás nais parolando en torno ás mesas de granito, ás rapazas que toman o sol na herba, e por afastarme, afástome ata do sendeiro ,por explorar novos camiños, e tentando as posibilidades de facer unha ruta circular.
Así que no primeiro sinal que me indica que non vou na boa dirección, unha aspa branca e roxa, salo da ruta marcada e intérnome na fraga, onde predominan os piñeiros, pero vense con frecuencia carballos e tamén frondosos castiñeiros.
Ó pouco decátome que o estreito carreiro que sigo é realmente un circuíto de descenso de mountain bike, bastante radical como dirían os entendidos na materia, xa que hai tramos que están reforzados con madeiras, para que coas chuvias non se esnaquice. Nin nos meus mellores tempos de afeizoado a este deporte, cando collía a bicicleta cinco días a semana, daría eu baixado por aquí sen descalabrarme, e aínda teño que andar con ollo, porque por este angosto e profundo surco aberto na terra é ben fácil torcer outra vez o pé e rematar facendo outra película de terror.
Nun par de ocasións atraveso as pistas polas que subín, pero teimudo continuo polo rudimentario circuíto de MBT que, despois dun pronunciado descenso, trazando unha sucesión de curvas entre as árbores, lévame a unha ponte que cruza a autoestrada que vai ata os concellos de Nigrán e Baiona.
Decido non cruzalo, porque lembro, a pesares de que non teña moita seguridade, de que vai cara o lugar de Porto, na parroquia de Beade, así que continuo seguindo unha estreita pista que vai pegada ó asfalto, buscando outra vez o Río Eifonso, e non tardo moito en volver atopar as marcas do sendeiro que me levan ó enorme viaduto que sortea a súa conca fluvial.
Sigo avanzando ata cruza-lo río, afastándome outra vez da ruta marcada, por se podo facer o camiño pola outra beira, pero despois de pasar debaixo do xigante de formigón, por onde atroan os cabalos de ferro, este desemboca nunha estrada asfaltada, pola que deseguida chego a unhas casas. Este é o Camiño das Baladiñas, onde se atopan algunhas das vivendas máis ostentosas da zoa, con grandes muros, cans feros e piscinas. Estou outra vez en Bembrive, que empezou a tomar corpo como importante núcleo rural cando no ano 915 o rei Orduño II lle outorgou ó bispo de Lugo, Recaredo, o poboado das terras de Bene Vivere, no coto de Turonio.
Dende aquí xiro outra vez cara o río, e despois dun pouco chego á Ermida de San Cibrán, e como non vexo posibilidades de continuar o descenso pola súa marxe dereita, volvo a baixar pola marxe esquerda, pola mesma que subín unhas horas antes, xa con ganas de darme o baño que me prometín.
Cando chego ás inmediacións da fervenza, pospoño o merecido refresco para investigar máis ala da pontella que a antecede, e esta lévame a camiñar por unha levada pola que avanzo, abraiado pola beleza do entorno, xa que discorre a unha ducia de metros de altura sobre o río, e durante algúns momentos esquezo os suores e as ganas de ser eu mesmo río. Magoa que o pouco a levada me leve ós campos abandonados a carón de illadas casas da parroquia, e teña que volver sobre as miñas pegadas para rematar, finalmente nos Muíños da Ferrolana, e tras deles na cortiña de auga na que pretendo bañarme. Pero entretéñome de máis disparando outro feixe de fotos, e cando estou a punto de espirme aparece unha parella, con cara de buscar algún entorno idóneo para actividades socioculturais, e córtanme o rollo.
Inténtoo seguindo río abaixo, a pesares de que o terreo non sexa tan accesible para un eivadiño coma min, e cando atopo unha pociña que ten as dimensións axeitadas tamén aparece outra parella cun can grande coma un mundo, e penso que é mellor non poñer o pitiño ó aire, lembrándome daquela novela de Vargas Llosa onde o protagonista tiña un desagradable encontro cun can famento, e remataba emasculado.
Así que paso do baño e algúns metros máis adiante atopo outro paso, pero deste so quedan en pé os pilares, ou quizais non sexa máis que un dos xeitos máis sinxelos de cruzalo río: unha sucesión de pedras, de grande tamaño, pola que se atravesa facendo equilibrios.
Á súa beira un muíño en perfecto estado de conservación, co seu rodicio de ferro intacto, listo para mover, ca forza das augas, a pesada moa de pedra. Mentres lle disparo unha par de fotos intento lembrarme da cantiga:
“Unha noite no muíño / unha noite non é nada / unha semaniña enteira / esa si é muiñada.
O muíño do meu pai /eu ben lle sei o tempero: / cando está alto, baixalo / cando está baixo, erguelo.
Fun esta noite ó muíño / nin moín nin muiñei; / perdín a trenza do pelo / iso foi o que gañei.”
De tódolos xeitos, á vista do estado no que se atopa a súa canle e o seu cubo, cuberto de maleza, semella que fai tempo que non se fai unha boa muiñada, e doulle as costas ós seus vellos muros asubiando e tratando de imaxinarme como eran aquelas noites nas que, mentres se moia o gran, a xente cantaba e bailaba, e mesmo a algunha moza levantábanlle a saia ca axuda da lúa e do viño.
Xa teño o tempo algo xusto, despois de catro horas de andaina, porque me espera a traca final do Festival de Jazz de Vigo, o Imaxina Sons, e xa quedei co Xacobe para o concerto do sexteto do saxofonista Javier Vercher, e pola noite, como concerto de clausura, temos entradas para o proxecto de Atomic, Scholl days, con outro gran saxofonista, Ken Vandermark. Así que apuro o paso, e voume, literalmente, coa música a outra parte.
No hay comentarios:
Publicar un comentario