E92 Sentiero di Scruppo (Val d’Agri)



Xoves, 2 de outubro de 2008

Un novo amencer sorpréndeme coas pegadas confundidas nas xeografías amables que recorrín á par dos soños, e sorríolle ós espertadores insólitos, ó alento xeado das baldosas, ás escaleiras que enredan as miñas pernas e ós ladridos desganados das nubes. O estraño magnetismo das montañas lucanas exerce unha atracción sobre o meu ánimo que me fai desprezar as secuelas da aventura de fai uns días, onde me atopei en certos apuros sobre os que non insistirei. E ademais estou, como quen di, de aniversario, porque fai dous anos e un día comecei con esta saga de conquistas, abrindo surco na terra e sementando verbas, para devolverme ese sabor doce dos grandes espazos e seguir sumándoos ó meu imaxinario particular.

Non atopo mellor maneira de celebrar que camiñando, con máis ganas aínda conforme voume acercando ó centenar destas crónicas, apurando un capuccino na piazza de Marsico e uns bicos ricos fronte ó officio postale. A cúpula celeste recibe as primeiras luces parcialmente cuberto de dúbidas, e ben que o agradezo, xa que teño intención de chegar canto antes ó depósito de auga para ver si son quen de inzarme a algún dos cumios que se atopan tras o Monte Camporeale. Así que non me entreteño recollendo víveres nas hortas da ribeira do fiume Agri, e cando chego á ponte metálica que o atravesa desfágome das prendas innecesarias para o ascenso, que me prometín urxente.

Tamén propúxenme non facer ningunha toma dixital ata chegar ás estibacións da montaña, para gañar tempo e contabilizalo a fin de sacar algunha conclusión proveitosa para o futuro. Acometo as primeiras rampas da pista que circunvala a diga con unhas forzas que saen do entusiasmo do descoñecido, escrutando nas liñas do horizonte algunha na que se alberguen os meus soños. Por estes camiños solitarios, nos que nunca atopei a ninguén máis que a miña sombra, chego ó derradeiro núcleo marsicano habitado, e outra vez volto a pisar o sendeiro en desuso que o rodea. Son un fantasma que atravesa o poboado no que non esperto nin a curiosidade dos cans. Así, perseguíndome a min mesmo, acometo esa lingua de asfalto que me separa da miña verdadeira aventura, gañando metros con avidez.

Cos ollos permanentemente debuxando posibilidades no horizonte ascendo pola estreita estrada ata acadar o meu primeiro obxectivo, o deposito de auga, ás nove e cuarto da mañá, unha hora e media despois de comezar a camiñata, co que melloro en media hora o tempo que invertín dous días antes para salvar esta mesma distancia. Satisfeito por esta nova marca refréscome na fonte e me entreteño algúns minutos fotografando uns magníficos exemplares de eses descendentes dos uros europeos que son os bovinos lucanos, mentres avanzo polo mesmo camiño de sempre, entre faias e carballos, buscando un sendeiro que parte en dous a montaña de Camporeale.

Cando chego a el tomo a variante da dereita, que xa coñezo da andaina que denominei, en ausencia de outras referencias, a Serra de Calvello, e a pouco de internarme nel comezo a constatar as diferencias da paisaxe. Si na variante esquerda adentrábame nun faial compacto, formando unha cúpula esmeralda e co chan alfombrado de frouma, aquí atópome cunha masa forestal composta por piñeiros diseminados, e por un firme descarnado de caliza fragmentada. En compensación teño unhas boas vistas ó val e ademais podo avanzar con máis lixeireza e con menor esforzo, xa que o sendeiro describe unha uve perfecta, que en pouco menos de quince minutos desemboca nunha ampla pista e nun pequeno outeiro dende a que podo divisar os cumios de Camporeale e de Scruppo.

Esta vez son as faias as que suceden ós piñeiros, ata colonizar case totalmente a serra, creando unha fraga de beleza singular, un deses lugares que paga a pena camiñar unha e outra vez. Alentado pola espectacularidade da paisaxe continúa a ascensión ata que, pouco a pouco, a pendente suavizase buscando o corazón desta selva onde resoan os cantos dunha orquestra de paxaros invisibles. Tamén aquí me atopo con unha variedade asombrosa de funghi, algún deles de gran tamaño, que farían as delicias dos afeizoados a micoloxía, uns entre as follas que o outono vai sementando e outros nos troncos das árbores. É a segunda vez que camiño esta faggeta e non dubido nin un so momento na dirección que teño que seguir ata que o camiño comeza a descender levemente e me atopo con unha bifurcación. A esquerda pronúnciase o descenso e xa coñezo cara onde vai: cara a estrada de Calvello.

Cara miña destra iniciase un sendeiro descoñecido, que ascende case dunha maneira imperceptible entre a espesura da fraga, e a incógnita cara onde desemboca faime bailar o desexo nos ollos, ese desexo de territorios insólitos, que aínda non levo debuxados na xeografía particular que forma o meu imaxinario pero que estou ansioso por sumar. Síntome invadido por un deses motores que moveron, dende a noite dos tempos, a historia da humanidade: a curiosidade, a aventura de descubrir novos camiños, sexan estes físicos ou non. E non quero dicir que todo o recorrido que me trouxo ata aquí sexa menos importante porque, aínda que xa descifrara os seus segredos, son moitos os matices que o cambio de estación imprime na paisaxe.

Avanzo pois por estes inexorables terreos facendo un cálculo mental sobre o punto espacial no que me atopo, e todo me fai supoñer que estou rodeando o Monte Scruppo, que dende o val, situado mil metros máis abaixo, ten unha forma redondeada e polo tanto non se presupón demasiado inaccesible. E avanzando por esta senda alfombrada das primeiras froumas a pendente acentúase e ó final ábrese unha fiestra ó ceo e por ela accedo a un outeiro desarborado. Apresúrome a indagar nas súas atalaias e dende unha delas diviso unha dorsal montañosa, na que é fácil identificar o cumio do Pierfaone (1727 metros) pola presencia de dúas grandes antenas, e os máis pretos montes Airoso (1709 mts) e Timpa d’Albano (1625 mts). A dorsal prosigue máis alá do Pierfaone e despois da interrupción do Valico della Sellata (1255 mts), co relieve de Monteforte (1444 mts) e Serraneta (1475 mts). Ós meus pes esténdese a Serra di Calvello, unha extensa mancha verde na que non distingo ningunha poboación.

Sen embargo é ás costas de todo este complexo de natureza calcáreo-dolomitica, onde se atopa o meu obxectivo: o Scruppo (1699 mts), que podo adiviñar tras unha sucesión de outeiros conectados entre si por pequenas formacións boscosas. Cando me dispoño a atravesar a primeira delas atopo os sinais vermellos e brancos característicos dos sendeiros de gran recorrido, e as vou seguindo sen dificultade entre faias, carballos e acevos. No seguinte outeiro tamén podo observar o cumio de Camporeale (1661 mts) que coroei fai só dous días, e me deteño a debuxar coa vista o itinerario que me trouxo ata aquí, cruzando unha masa forestal na que, pouco a pouco, vou descubrindo referencias para o regreso.

Pero aínda avanzo seguindo as marcas do GR cara ó punto máis alto, mentres ó meu paso atopo algúns exemplares de vacas lucanas que me observan con desinterés. Despois de atravesar a última das formacións arbóreas atópome cun desnivel pronunciado, e unha vez que o salvo adquiro unha ampla visión dos vales e montañas que me rodean, camiñando pola loma cimeira ata acadar unha mariola de pedras que marca o seu punto máis alto. Pese á súa forma redondeada é un cumio bonito, enfrontado ó Massiccio del Volturino, que cos seus 1836 metros é o máis alto dos que rodean o Val d’Agri, e ó Monte San Nicola (1315 mts) que emerxe dende o centro do val entre o triangulo formado polas poboacións de Marsico Nuovo, Paterno e Marsico Vetere.

Da miña mochila quito a botella de auga, galletas de chocolate e unhas noces que recollín á beira do río, e busco abrigo para refuxiarme do vento que azouta a cresta, moi preto de onde pastan ou sestean as mais montañeiras das vacas, cunha cor que se confunde cos das nubes. Boto unha ollada ó móbil para ve-la hora: son as once e cuarto, o que quere dicir que invertín catro horas e media en completar o ascenso, e que me quedan menos de tres para o descenso. Así que me hidrato e alimento unhas bolboretas desfalecidas pero satisfeitas, e quito unha ducia de fotos e un vídeo panorámico, e vinte minutos despois de facerme co cumio comezo a desfacer os meus pasos, sen poder evitar voltearme unha e outra vez cara a mariola, que vexo cada vez máis diminuta.

Tamén entretéñome en divisar a poboación de Abriola, a 957 metros de altitude, e situada sobre tres lombos rochosos, centro dun amplo paraxe na que tamén destacan o Monte Pierfaone, a Groppa di Anzi e, moito máis lonxe, pero visible dende a miña atalaia, os cumios dos Dolomiti Lucani. E moito máis preto o pobo de Calvello, no corazón da montaña potentina, enclavado entre a Sellata e o Volturino.

Disparo as derradeiras tomas e volvo retomar o sendeiro marcado cos sinais brancos e vermellos, que debo investigar para próximas aventuras marsicanas, e sinto que a miña mochila leva agora un prezado cargamento. Quizais non sexa este o día perfecto, pero pouco lle falta para elo, así que para que non xurda ningunha complicación decídome a facer o mesmo itinerario polo que ascendín, porque a experiencia me di que improvisar os descensos non é boa idea, que xa tiven bastante aventura fai só dous días.

A única pega da xornada é unha lixeira molestia na planta do pé dereito, concretamente na base do dedo gordo, que motivara que no cumio me descalzase e lle aplicase un vigoroso masaxe, por si era consecuencia da caída nos cantís de Monteferro.

Os síntomas incrementáronse no descenso, sobretodo nos tramos nos que o desnivel se intensificaba, aínda que mentres camiñaba pola dorsal da montaña o percibía como un prezo insignificante polas marabillosas panorámicas que me ofrecía, e tamén por empatar os camiños sen dificultade para chegar ata ela.

Así que me interno outra vez na fageetta coa incertidume das condicións nas que rematarei o recorrido, aínda que outra vez a beleza dos camiños alfombrados de frouma, da cúpula esmeralda que me coroa e da polifonía dos cantos dos paxaros invisibles, fanme esquecer esa incipiente dor que aniña na miña bota. Un máis, para esa colección de dores que atesouro.

A pesares deste contratempo avanzo a bo paso entre a espesa formación de faias, sumando estes sendeiros que xa levo debuxados no meu imaxinario particular, e láiome sinceramente de non compartilos con algún da miña especie.

Non tardo en chegar outra vez á “Zeta”, o sinuoso camiño que cruza ó outeiro que existe entre os montes Camporeale e Scruppo, entre pequenos piñeiros e calizas fragmentadas, onde me asombro ó lembrar que algunhas das mariolas que marcan o descenso construínas eu, na miña primeira visita a Serrra di Calvello, para non perderme na néboa.

E como daquela, cando estou a punto de acadar o depósito de auga, por unha estraña coincidencia, axitase o satélite e a miña metade inquíreme por si alcancei os meus obxectivos, e lle agradezo as súas atencións, aínda que tamén declino o ofrecemento para acurtar o camiño, porque aínda é a unha da tarde, e si fixen a subida en hora e media teño que ser quen de facela baixada nunha hora.

Así que volvo apurar os metros que me separan do asfalto, e unha vez alí, provocando unha escorrentada de vacas albinas, apresuro o regreso.

Conforme perdo altitude pola estreita estrada que comunica a montaña coa poboación marsicana constato como, pouco a pouco, as xigantescas formacións de cetáceos níveos que había no ceo devoráronse entre elas e tinguiron o horizonte dunha pátina cobriza, quizais anticipando algunhas precipitacións, e esto anímame a esquecerme da molestia do pé e a incrementar a velocidade, incluso botando algunha carreira que fai que o meu corazón berre como un cativo asustado. Chegando ás inmediacións do Campo del’Albero Trombato sáeme ó paso un can e como precaución énchome as mans de pedras, aínda que non é necesario porque deseguida diviso un rabaño de cabras esparcido en torno a un árbore e dende a estrada a silueta do pastor, vixiante.

O home ten unha sucesión de capas de roupa e o rostro surcado por mil engurras, podería ter cincuenta anos ou cento cincuenta, e berra nun dialecto incomprensible ás que pretenden alonxarse da manada, mentres axita ameazante un bastón que pode romperlle as costas a unha vaca. Detéñome ante a súa mirada inquisitiva e sabia, de esa sabiduria que non se adquire nos libros. Sorprendido polo meu aspecto e da dirección da que veño, pregúntame que fago por estas terras, e no meu precario e macarrónico italiano, ó máis puro estilo de Tonino Carotone, contéstolle que veño da montaña. ¿Funghi?, pregúntame estrañado de que non leve unha cesta na man, aínda que sinalando a miña mochila. Non, lle contesto, simplemente camiño, por camiñar. Tamén me pregunta cara onde vou, e cando lle contesto que a Marsico lle xorden máis preguntas ¿Que cosa fai a Marsico? ¿Laborare?. Outra vez o desconcerto cando lle digo que estou de vacacións, e que son da Galiza, no estado español. Se lle prende unha luz dentro da cabeza, e se transforma nun sorriso que se abre paso entre as súas enrrugar, ¡Io ho un amico spagnolo! Manolo, capelli lunghi, de Badalona, me espeta o paisano. Pois non, vai ser que non o coñezo, é que Vigo non queda moi preto de Badalona... Que tío máis raro, pensa, que non coñece a Manolo... Así que me despide e volta coas súas cabras.

Son pequenas anécdotas que dan máis valor ó camiño, e con esta na mochila descendo rapidamente ata Camporeale, ata a diga, o fiume, a città, e ata a miña innamorata. E podería contar todo esto con máis detalle, pero, cada un ten as súas manías, así que so escribirei tres letras máis: Fin.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Seguidores