Mércores, 24 de decembro de 2008
Descripción do percurso e mapa
Aproveitando estes días de bonanza climatolóxica nos últimos suspiros do ano en curso, decidímonos xuntar Zalo, Nacho e máis eu, como nos tempos primixenios, e facer unha expedición lixeira ás terras de Monçao, como anticipo á paparota de noiteboa. Co Nacho é a quinta vez que coincido nestes días e dende o sábado fixemos un bo feixe de actividades xuntos: a ascensión ó Galiñeiro no aniversario do CdC, o trilho do Foxo do Lobo en Gavieira, a navegación no Caldeirón pola ría de Vigo e o Sendeiro de Filgueira, unha boa racha que esperamos que se manteña o próximo ano. E para rematar este que mellor que xuntarnos outra vez os tres e ir a investigar un novo percurso pedestre da nosa querida xeografía portuguesa.
Así que collemos rumbo ó concello miñoto e unha vez chegados alí seguimos atentamente as instruccións que atopamos en internet para chegar ó noso obxectivo: facemos case nove quilómetros en dirección a Melgaço, collemos o desvío a Valinha, douscentos metros despois viramos cara Ceivâes, setecentos metros máis adiante collemos a estrada municipal que vai a Riba de Mouro, pasando as freguesías de Segude, Podame e Tangil, ata que chegados a Riba de Mouro collemos outra bifurcación que vai cara Santo Antonio de Vale de Poldros, percorrendo unha carreteira de montaña que, sempre ascendendo durante trece quilómetros, lévanos ó principio da nosa ruta.
O certo é que grazas a Zalo e o seu coñecemento das terras do norte luso, e tamén a súa correcta interpretación das diferentes sinalizacións que atopamos no camiño, chegamos a Branda de Santo Antonio. E chegamos de milagre, xa que a agulla do depósito de combustible estaba un pouco más abaixo do cero, por esa manía miña de andar a aforrar uns céntimos de gasóleo que algún día vaime dar un bo susto. Ademais ningún de nós contaba que tardariamos tanto en chegar, nin que estivera tan lonxe, xa case nos límites dese territorio de lenda que é Sistelo, así que chegamos con fame, xa pasadas as dúas da tarde, e botamos man da empanada de bonito (un clásico xa nestas andainas de Nadal), dunha botella de rioja alavesa (outro clásico agasallo de Nacho), e dun anaco de queixo manchego que curaba no meu maleteiro. Así convocamos a un can e un gato esfameados, atentos ás nosas sobras, tan mansiños que mesmo comían das nosas mans.
O planalto de Santo Antonio de Vale de Poldros é unha zoa cuberta de toxo, xestas, urces e carqueixas, salpicado de campos de cereais, tapadas e cardenhas, que son as construccións típicas das brandas, en outros tempos unha auténtica aldea serrana, chea de vida, axitación, festa e traballo, coa vivencia centrada nos meses de verán, de maio a setembro, ainda que agora pese a ter moitas casas en plena so está habitado permanentemente o restaurante.
Nós, despois de dar boa conta da empanada, do viño e do queixo, deixamos para o final a visita ó pobo e iniciamos o sendeiro cara ós xeradores eólicos que, tamén a este lado da fronteira, están a colonizar os cumios das serras atlánticas, seguindo a dirección que marca a placa do inicio do trilho. Pasamos un pequeno bosque de piñeiros e chegamos a Torre de Vixía, dende onde temos unha boa panorámica de todo o Vale do Minho, con numerosas poboacións estendidas o longo das beiras do curso fluvial.
Neste punto comeza o Parque Eólico, cun feixe de xigantes muíños de vento que non podo resistir a tentación de retratar, mentres os meus amigos afánanse en buscar as marcas que xogan a agocharse de nós, o que nos fai presaxiar algúns problemas para completala ruta. Acadamos o Alto das Chandetas, a 1112 metros de altitude, onde aínda persisten algunhos neveiros que trouxo a ola de frío polar da semana pasada, e que marca a cota máxima do itinerario. Pola pista de servicio do complexo enerxético enlazamos coa estrada que nos trouxo ata aquí, e nela temos que voltar a andar con bo ollo para atopar as marcas brancas e amarelas, coméndonos un bo anaco de piche antes de atopar, outra vez o Zalo listo coma un can de presa, un estreito sendeiro entre xestas que nos fai adentarnos nunha fraga de bidueiros.
Descendemos con rapidez pola masa forestal, onde a temperatura tamén baixa considerablemente, sempre atentos ós sinais agochados entre o musgo, as xestas e os troncos de centos de árbores dispostos por toda a aba do monte. Non é difícil deixar voar a imaxinación nestes lugares, tan axeitados para lendas de lobishomes e fuxidos, de trasgos e mouros, en fin, de toda esa tradición popular común a esta terra arraiana que durante séculos creceu a pesares das fronteiras. A única preocupación que teño é que perdemos altitude con rapidez e penso que nalgún momento temos que recuperala, é que o meu corpiño xa está acusando tantos días seguidos de actividade e de troula.
Despois de atravesar esta impresionante masa forestal por unha sucesión de estreitos sendeiros nos que só un ollo adestrado como o de Zalo é quen de atopala dirección correcta, cruzamos un regueiro e enlazamos con un carreiro que transcorre a carón dunha zoa de campos que seguen mantendo un descenso pronunciado. Nós, para a miña tranquilidade recuperamos unha certa horizontalidade no terreo ademais de gañar unhas boas panorámicas do Vale de Poldros, que debe o seu nome ás manadas de burras que aínda pastan ceibes nestas terras, xa que aquí denomínanse deste xeito as crías das eguas en troques de potros,que é o termo máis axeitado.
Este treito é tamén de gran beleza porque xunto ós campos verdescentes, separados por unha sucesión labiríntica de valados, atopamos pequenas fragas de carballos, de castiñeiras e de bidueiros, e o conxunto, coas montañas recortadas no azul do horizonte debuxan unha estampa que reconforta os espíritos, aínda os máis inquedos coma os nosos. Con este regalo nas retinas entramos nunha zoa de piñeiros onde o camiño descende, cara unha torre de alta tensión, e deducimos que se trata do lugar chamado Couto da Coroa, onde o sendeiro fai o punto de unión do oito irregular que traza, e polo que deberemos, obrigatoriamente, de pasar outra vez a volta.
Atopamos unha sinalización tombada no chan, e entre o Zalo e o Nacho volven recompoñela, e outra vez temos que buscar entre os penedos, uces e xestas as marcas que nos leven na dirección correcta. Non temos demasiados problemas, claro, con estes exploradores de luxo, e deseguida collemos un camiño onde a orografía se suaviza e podemos relaxarnos disfrutando da paisaxe, outra vez campos con valados de pedra e árbores autóctonas sementando de follas o chan. Por esta corredoira chegamos a Branda do Outeiro, da que só albiscamos catro casas en pé, aínda que deducindo pola altura dos muros que delimitan o camiño debeu de ter certa importancia, e ó darlle as costas volvemos a internarnos nunha mancha de bidueiros que, finalmente, lévannos ata unha estrada asfaltada, preto do lugar de Fontiñas.
A pesares de que o ano esta dando o seu último suspiro e o inverno o primeiro, vai bastante calor a esta hora da tarde e unha subida acentuada polo piche non é o máis apetecible, menos mal que as vistas ben o compensan, cun feixe de pobos ós nosos pes, e que ademais non é un tramo demasiado longo, xa que un cento de metros despois volvemos a enlazar unha pista de terra.
Os xeradores eólicos aínda están a unha altura considerable, e a pista interrompe o ascenso e corta a aba do monte nunha liña horizontal, i eu agradezo este respiro, pero teño as miñas dubidas sobre como salvaremos o desnivel que nos separa do coche. Ós poucos chegamos outra vez ó Couto da Coroa, e pasando por debaixo da torre de alta tensión temos que andar un pouco para adiante e para atrás ata que outra vez o Zalo camión atopa o trilho marcado, preto dun campo onde vemos os primeiros poldros. Imos cara a fraga de bidueiros que atravesamos o principio da ruta, pero antes de internarnos nela temos que atravesar uns campos enchoupados no que, so por uns momentos, crémonos perdidos. Claro que, xa sabedes quen: o que sempre vai en cabeza, temos o noso particular sherpa que volve a atopala dirección correcta e guiarnos ata a fraga, e despois a través dela.
Despois da fraga, con Nacho e máis eu comentando que carallo xantara este home que nos guía para sacar tantas forzas nas costas e para atopar sempre os camiños, voltamos a pasar polo parque eólico, onde nos recibe unha manada de burras, tan características deste val. Quitamos ata unha foto de grupo na que parece que estamos en verán, en manga corta, suorosos pero sorrintes e cun ceo azul que fería os ollos, xa ca Branda de Santo Antonio a un tiro de pedra. E cara esas pedras camiñamos por unha corredoira onde quedaban xa poucos neveiros, marabillados polas cardenhas, as construccións típicas destes enclaves, e tamén polos quartéis, locais de abrigo para os romeiros que no día de Santo Antonio viñan para a bendición do gando.
O completala ruta en algo máis de catro horas, danos tempo de tomarlle unhas birras e un pouco de embutido local nun establecemento de turismo rural onde tamén teñen mapas topográficos da zoa, e onde nos informan que tamén teñen rutas guiadas, por se as necesitamos. Agradecémoslle as birras, o embutido, os mapas e o ofrecemento, pero desto último non precisamos levando con nós xente tan competente (e non o digo só porque o Zalo, ó final, pagara a conta. E con estas, un pouco preocupados por se nos quedabamos sen combustible, voltamos cara Monçao, onde chegamos sen máis novidade, e onde nos despedimos ata outra.
Descripción do percurso e mapa
Aproveitando estes días de bonanza climatolóxica nos últimos suspiros do ano en curso, decidímonos xuntar Zalo, Nacho e máis eu, como nos tempos primixenios, e facer unha expedición lixeira ás terras de Monçao, como anticipo á paparota de noiteboa. Co Nacho é a quinta vez que coincido nestes días e dende o sábado fixemos un bo feixe de actividades xuntos: a ascensión ó Galiñeiro no aniversario do CdC, o trilho do Foxo do Lobo en Gavieira, a navegación no Caldeirón pola ría de Vigo e o Sendeiro de Filgueira, unha boa racha que esperamos que se manteña o próximo ano. E para rematar este que mellor que xuntarnos outra vez os tres e ir a investigar un novo percurso pedestre da nosa querida xeografía portuguesa.
Así que collemos rumbo ó concello miñoto e unha vez chegados alí seguimos atentamente as instruccións que atopamos en internet para chegar ó noso obxectivo: facemos case nove quilómetros en dirección a Melgaço, collemos o desvío a Valinha, douscentos metros despois viramos cara Ceivâes, setecentos metros máis adiante collemos a estrada municipal que vai a Riba de Mouro, pasando as freguesías de Segude, Podame e Tangil, ata que chegados a Riba de Mouro collemos outra bifurcación que vai cara Santo Antonio de Vale de Poldros, percorrendo unha carreteira de montaña que, sempre ascendendo durante trece quilómetros, lévanos ó principio da nosa ruta.
O certo é que grazas a Zalo e o seu coñecemento das terras do norte luso, e tamén a súa correcta interpretación das diferentes sinalizacións que atopamos no camiño, chegamos a Branda de Santo Antonio. E chegamos de milagre, xa que a agulla do depósito de combustible estaba un pouco más abaixo do cero, por esa manía miña de andar a aforrar uns céntimos de gasóleo que algún día vaime dar un bo susto. Ademais ningún de nós contaba que tardariamos tanto en chegar, nin que estivera tan lonxe, xa case nos límites dese territorio de lenda que é Sistelo, así que chegamos con fame, xa pasadas as dúas da tarde, e botamos man da empanada de bonito (un clásico xa nestas andainas de Nadal), dunha botella de rioja alavesa (outro clásico agasallo de Nacho), e dun anaco de queixo manchego que curaba no meu maleteiro. Así convocamos a un can e un gato esfameados, atentos ás nosas sobras, tan mansiños que mesmo comían das nosas mans.
O planalto de Santo Antonio de Vale de Poldros é unha zoa cuberta de toxo, xestas, urces e carqueixas, salpicado de campos de cereais, tapadas e cardenhas, que son as construccións típicas das brandas, en outros tempos unha auténtica aldea serrana, chea de vida, axitación, festa e traballo, coa vivencia centrada nos meses de verán, de maio a setembro, ainda que agora pese a ter moitas casas en plena so está habitado permanentemente o restaurante.
Nós, despois de dar boa conta da empanada, do viño e do queixo, deixamos para o final a visita ó pobo e iniciamos o sendeiro cara ós xeradores eólicos que, tamén a este lado da fronteira, están a colonizar os cumios das serras atlánticas, seguindo a dirección que marca a placa do inicio do trilho. Pasamos un pequeno bosque de piñeiros e chegamos a Torre de Vixía, dende onde temos unha boa panorámica de todo o Vale do Minho, con numerosas poboacións estendidas o longo das beiras do curso fluvial.
Neste punto comeza o Parque Eólico, cun feixe de xigantes muíños de vento que non podo resistir a tentación de retratar, mentres os meus amigos afánanse en buscar as marcas que xogan a agocharse de nós, o que nos fai presaxiar algúns problemas para completala ruta. Acadamos o Alto das Chandetas, a 1112 metros de altitude, onde aínda persisten algunhos neveiros que trouxo a ola de frío polar da semana pasada, e que marca a cota máxima do itinerario. Pola pista de servicio do complexo enerxético enlazamos coa estrada que nos trouxo ata aquí, e nela temos que voltar a andar con bo ollo para atopar as marcas brancas e amarelas, coméndonos un bo anaco de piche antes de atopar, outra vez o Zalo listo coma un can de presa, un estreito sendeiro entre xestas que nos fai adentarnos nunha fraga de bidueiros.
Descendemos con rapidez pola masa forestal, onde a temperatura tamén baixa considerablemente, sempre atentos ós sinais agochados entre o musgo, as xestas e os troncos de centos de árbores dispostos por toda a aba do monte. Non é difícil deixar voar a imaxinación nestes lugares, tan axeitados para lendas de lobishomes e fuxidos, de trasgos e mouros, en fin, de toda esa tradición popular común a esta terra arraiana que durante séculos creceu a pesares das fronteiras. A única preocupación que teño é que perdemos altitude con rapidez e penso que nalgún momento temos que recuperala, é que o meu corpiño xa está acusando tantos días seguidos de actividade e de troula.
Despois de atravesar esta impresionante masa forestal por unha sucesión de estreitos sendeiros nos que só un ollo adestrado como o de Zalo é quen de atopala dirección correcta, cruzamos un regueiro e enlazamos con un carreiro que transcorre a carón dunha zoa de campos que seguen mantendo un descenso pronunciado. Nós, para a miña tranquilidade recuperamos unha certa horizontalidade no terreo ademais de gañar unhas boas panorámicas do Vale de Poldros, que debe o seu nome ás manadas de burras que aínda pastan ceibes nestas terras, xa que aquí denomínanse deste xeito as crías das eguas en troques de potros,que é o termo máis axeitado.
Este treito é tamén de gran beleza porque xunto ós campos verdescentes, separados por unha sucesión labiríntica de valados, atopamos pequenas fragas de carballos, de castiñeiras e de bidueiros, e o conxunto, coas montañas recortadas no azul do horizonte debuxan unha estampa que reconforta os espíritos, aínda os máis inquedos coma os nosos. Con este regalo nas retinas entramos nunha zoa de piñeiros onde o camiño descende, cara unha torre de alta tensión, e deducimos que se trata do lugar chamado Couto da Coroa, onde o sendeiro fai o punto de unión do oito irregular que traza, e polo que deberemos, obrigatoriamente, de pasar outra vez a volta.
Atopamos unha sinalización tombada no chan, e entre o Zalo e o Nacho volven recompoñela, e outra vez temos que buscar entre os penedos, uces e xestas as marcas que nos leven na dirección correcta. Non temos demasiados problemas, claro, con estes exploradores de luxo, e deseguida collemos un camiño onde a orografía se suaviza e podemos relaxarnos disfrutando da paisaxe, outra vez campos con valados de pedra e árbores autóctonas sementando de follas o chan. Por esta corredoira chegamos a Branda do Outeiro, da que só albiscamos catro casas en pé, aínda que deducindo pola altura dos muros que delimitan o camiño debeu de ter certa importancia, e ó darlle as costas volvemos a internarnos nunha mancha de bidueiros que, finalmente, lévannos ata unha estrada asfaltada, preto do lugar de Fontiñas.
A pesares de que o ano esta dando o seu último suspiro e o inverno o primeiro, vai bastante calor a esta hora da tarde e unha subida acentuada polo piche non é o máis apetecible, menos mal que as vistas ben o compensan, cun feixe de pobos ós nosos pes, e que ademais non é un tramo demasiado longo, xa que un cento de metros despois volvemos a enlazar unha pista de terra.
Os xeradores eólicos aínda están a unha altura considerable, e a pista interrompe o ascenso e corta a aba do monte nunha liña horizontal, i eu agradezo este respiro, pero teño as miñas dubidas sobre como salvaremos o desnivel que nos separa do coche. Ós poucos chegamos outra vez ó Couto da Coroa, e pasando por debaixo da torre de alta tensión temos que andar un pouco para adiante e para atrás ata que outra vez o Zalo camión atopa o trilho marcado, preto dun campo onde vemos os primeiros poldros. Imos cara a fraga de bidueiros que atravesamos o principio da ruta, pero antes de internarnos nela temos que atravesar uns campos enchoupados no que, so por uns momentos, crémonos perdidos. Claro que, xa sabedes quen: o que sempre vai en cabeza, temos o noso particular sherpa que volve a atopala dirección correcta e guiarnos ata a fraga, e despois a través dela.
Despois da fraga, con Nacho e máis eu comentando que carallo xantara este home que nos guía para sacar tantas forzas nas costas e para atopar sempre os camiños, voltamos a pasar polo parque eólico, onde nos recibe unha manada de burras, tan características deste val. Quitamos ata unha foto de grupo na que parece que estamos en verán, en manga corta, suorosos pero sorrintes e cun ceo azul que fería os ollos, xa ca Branda de Santo Antonio a un tiro de pedra. E cara esas pedras camiñamos por unha corredoira onde quedaban xa poucos neveiros, marabillados polas cardenhas, as construccións típicas destes enclaves, e tamén polos quartéis, locais de abrigo para os romeiros que no día de Santo Antonio viñan para a bendición do gando.
O completala ruta en algo máis de catro horas, danos tempo de tomarlle unhas birras e un pouco de embutido local nun establecemento de turismo rural onde tamén teñen mapas topográficos da zoa, e onde nos informan que tamén teñen rutas guiadas, por se as necesitamos. Agradecémoslle as birras, o embutido, os mapas e o ofrecemento, pero desto último non precisamos levando con nós xente tan competente (e non o digo só porque o Zalo, ó final, pagara a conta. E con estas, un pouco preocupados por se nos quedabamos sen combustible, voltamos cara Monçao, onde chegamos sen máis novidade, e onde nos despedimos ata outra.
No hay comentarios:
Publicar un comentario