Domingo, 21 de xuño de 2008
Os señores do Casal de Sistelo tiveron a ben abrirme as portas da Serra Amarela, un territorio incógnito que só coñecera a través de lendas aderezadas con unhas boas xerras de cervexa, nesas tardes morriñentas de inverno nas que os soños tenden a agocharse tralas nubes, e cos primeiros calores do ano nove, avanzando polo terceiro milenio do noso calendario, descubríronme algúns dos seus prezados segredos. Leváronme ata onde o mundo chámase Ermida, alí onde remata a civilización e resoan os ecos dos vellos costumes, alí onde se detivo o tempo ou atopou outro linguaxe, alí onde todo é horizonte.
Fun indiscreto, porque son entusiasta de compartir o meu imaxinario particular e facelo colectivo, e faleille ós meus do olor doce do vento da serra, do arco da vella espallado polos outeiros, das pedras rabuñadas polos carros nos camiños centenarios, das bestas pacendo ceibes entre uces e carqueixas. E foi o meu compañeiro de batallas, o cabaleiro Alexandre, o que quixo secundarme nunha segunda incursión nesta terra, coa tentativa de encher outra vez os petos de aventuras, nun día no que o astro rei botaba unha bafarada de lume sobre os mortais, anunciando a nova estación.
Fixemos unha parada en San Pedro da Torre para encher os nosos bandullos e planear estratexias, escrutando nunha vella carta onde estaba debuxado o país da Peneda, e unha vez que logramos rematar con todo o que o mesoneiro puxo sobre a mesa (un caldeiro de arroz malandro que nos subiu un par de graos de temperatura), partimos cara ó interior do noroeste lusitano, facendo o camiño inverso ás criaturas helitrópicas prestas a invasión dos areais.
A miña memoria levoume sen contratempos ata San Miguel de Entre Ambos-os-Ríos, onde o Lima recibe as augas dos seus debedores, o río Germil e o Froufe. Precisamente o plan era internarnos no canón deste ultimo, seguindo a montante ata o pobo de Lourido por un trilho que, aínda que desactivado polas autoridades do parque, tiña trazas de ser sombreado grazas á espesura da fraga de ribeira e polo tanto axeitado os nosos intereses.
As boas xentes desta freguesía de Ponte da Barca saíron ás portas da pousada, onde combatían os rigores da canícula con xogos de cartas e cervexas, e non dixeron ren cando entramos a buscar provisións, quizais temerosos do que andabamos a buscar naqueles pagos.
Ou quizais os impresionou a figura alongada do cabaleiro que me acompañaba, sen máis armadura que un calzón curto cubríndolle as vergoñas e un pano negro coroándolle as ideas. E eso que non o viron aporreando os tambores, mentres os bárbaros debuxan as danzas do Apocalipse.
Saímos sen máis novidade da mesma igrexa matriz, alleos ós murmurios das vellas que se agochaban tralas fiestras, e fomos dándolle as costas a San Miguel pola estreita estrada que vai cara a Ermida, onde morre a estrada alcatreada. Con máis furia que nunca o sol fai restallar os seus lóstregos de lume, e alédanos atopar de seguida o desvío cara á aldea de Froufe, a que se acede por un camiño carreteiro.
Este cativo núcleo rural, ademais de cruceiro, peto de alminhas e igrexa, sinais identitarias das xentes temerosas do señor, ten a particularidade de ter unha eira comunitaria formada por canastros de varas ou caniços, construccións cilíndricas feitas con varas de carballo e xestas sobre un soporte de madeira ou de granito e rematadas por unha cobertura em colmo. Máis fomos presa dun feitizo é non somos quen de atopalos, ou ben é a proximidade do río e a posibilidade de mergullarnos nel a que nos fixo apura-lo paso e atravesa-lo pobo coa velocidade dunha frecha.
Nas beiras do río Froufe atopamos media ducia de fregueses atraídos polos reflexos dourados das súas augas, que nos miran con desconfianza cando cruzámo-la ponte nun sentido e noutro, buscando algunha sinal que nos confirme a dirección. As nosas cartas xeográficas semellaban debuxadas por un tolo, xa que en ningún momento dicía que teñamos que cambiar de beira, pero a única opción era a de cruzar e segui-lo camiño empedrado, onde finalmente atopamos a prezada marca.
Afastámonos un chisco do río, pero non tanto como para deixar de escoitar o seu debagar, o que de algún xeito incrementa os nosos pesares, xa que a sombra dos carballos e das oliveiras, abundantes nesta zona, non lograban calmar os calores que pasamos, e aumentaba a incerteza sobre se lograremos rematar con ben a nosa aventura.
Outra vez as fadas conducíronnos a un lugar onde puidemos baixar ó leito do Froufe, e se ben non daba para mergullarse si polo menos para refrescar os nosos esqueletos recocidos, acompañados por un coro de ras que quizais en tempos tiveron algo de príncipes.
Volvemos ó camiño con forzas renovadas, alternando tramos de carballeiras enfeitizadas con outros onde as xestas medraron de tal xeito que dificultan o noso avance, pero nin así nos deixamos render, e como premio chegamos a un cruzamento do río, un paso de pedras que aquí denominan empondras, que nos leva a cambiar de marxe. Pero cando estabamos a piques de cruzar semellábasenos un lugar idóneo para darnos unha chapuzada, e tardamos menos en espirnos do que eu agora en escribilo.
Entre cabaliños do demo, bolboretas e zapateiros, mergullámonos nas augas cristalinas e refrescantes, entrando nun estado de trance, tal é a comunión na que estaban os nosos corpos co Froufe. Non era para menos despois de tódolos lategazos que nos dera o Astro Rei nas costas dende que sairamos da igrexa de San Miguel, no corazón da freguesía.
Pero non viñeramos ata aquí so para agasallar a nosa pel coa caricia doce destas augas montesías, e volvemos a vestirnos para continuar camiño. Este nos levou a cruzar outra vez para a marxe esquerda por unha ponte de pedra, paralela a unha viña que cruza tamén o cauce grazas a unha estructura enferruxada. Avanzamos por unha fermosa carballeira, atentos a ser asaltados en calquera momento por algunha criatura mitolóxica, mentres as marcas van esmoreando e desaparecen nun cruce de camiños.
Tomamos o que baixaba cara o río novamente, e cruzamos por dúas veces consecutivas por sendas empondras, ata dar cun camiño que subía, sen dubida, cara o lugar de Lourido. Aquí comezaba o regreso do Trilho Interpretativo de San Miguel de Entre Ambos-os-Ríos, pero nós tiñamos sede de máis aventuras, así que volvemos a cruza-las empondras en sentido contrario, co ánimo de enlazar co Trilho da Ermida.
Fronte a nós alzábase un outeiro, e o meu olfacto dicíame que detrás del agochábase o noso Kampchacka, o último núcleo poboado da Serra Amarela, onde o aire é máis puro e as cores máis intensas, e nela está a Taberna do Cego, coas súas bodegas cheas de cervexa xeada, un verdadeiro tesouro que anhelamos con máis forza que se fora o Santo Graal.
Antes de despedirnos do canón do Froufe e comezar a gabear pola aba do outeiro decidimos darnos unha última mergullada, e atopamos a poza idónea xusto no punto onde tiñamos que cruzar para continuar o sendeiro. A auga estaba outra vez o noso gusto, e custounos abandonar as súas caricias.
Algo nos axudou o feito de que cando estabamos no mellor un pastor de cabras apostouse no camiño a ollarnos con xestos imperturbable, mentres dous cans feros que o acompañaban non paraban de ladrarnos, e rematamos por mosquearnos e saír da auga botando pestes. Cando saímos ó camiño xa non estaba o tipo, e cruzamos o río saltando polos penedos, mentres un feixe de cabras de grandes cornamentas nos imitaban. Xa noutra beira estaba o cabrón, quero dicir o pastor, que nos saudou cando pasamos canda el con certa maldade nos ollos.
Non me atrevo a dicir que nos botara mal de ollo, porque algo máis adiante tivemos oportunidade de dar a volta e completar o trilho de San Miguel, pero quizais esto nos espoleu para subir, entre toxos e carrascos, por un estreito sendeiro que se perdía no alto do outeiro. A subida foi unha desas páxinas épicas que se escriben de cando vez na historia dos eivadiños, con unha temperatura elevadísima, un desnivel que parecía que non tiña remate, e unha sede de naufrago.
Agora leo na información que tiveron a ben ofrecerme os amigos do Casal de Sistelo: “Percurso desenhado na encosta da Serra Amarela, utilizando parte do vale apertado do Rio Froufe. Classificamos este percurso como moderado, com algumas inclinações de tirarem algum folego, especialmente a que nos leva até Ermida desde a margem do citado rio”. E talmente era así, que ganas nos deron de tirar algun fogete ó chegar a aquela terra de ninguén.
Coma perseguidos polo alento de un fato de dragóns entramos na aldea en procura do mesón do cego, e atopamos os escasos seareiros a solaina na praza, máis a taberna estaba pechada a cal e canto. Menos mal que o dono estaba entre o corro, e atendeu o requirimento do cabaleiro Alexandre para que nos dera con que mollar a gorxa, pola que ía xa un rumor de area.
Non baixamos unha, senón dúas cervexas cada un, pois xa eran máis de catro horas as que levabamos soñando con elas, e supéronos a ambrosía, a néctar dos deuses, mentres respondiamos as preguntas do cego, que non cría que viñeramos de tan lonxe sen montura. Botamos contas do camiño de volta e unha vez pagada a conta saímos outra vez a desafiar o sol que ameazaba aínda no alto do ceo, seguindo o mesmo itinerario que nos trouxo dende o río Froufe, xa que a outra opción, a de baixar pola estrada era moito máis longa, ou polo menos eso me parecía.
Descendemos cara o canón azuzados polo rumor dun exército de fantasmas, un milleiro de insectos invisibles que agochados entre toxos, xestas e carrascos compuñan unha melodía infernal, mentres os nosos xeonllos ameazaban con renderse e bicar a terra en sinal de derrota. Pero non foi tal é baixamos pola aba do outeiro a bo ritmo, ata chegar ó río e alí atoparnos cun camiño transitado por rabaños de cabras de grandes cornamentas, por onde tivemos unha pequena tregua, grazas ó frescor que nos ofrecía a sombra dos carballos.
Sen máis contratempos acadamos as primeiras casas do lugar de Lourido, onde resoaban tambores e pandeiros, que nós dimos en pensar que quizais eran no noso honor, xa que críamos estar facendo algunha fazaña, pero non era tal, xa que estaban a celebrar o seu patrón. Os fregueses non miraron para nós, os cans non saíron ó noso encontro, as vellas non murmuraron, xa que estaban todos a ver a un fato de mozos e de mozas danzando, ataviados cos vestidos tradicionais.
Como non nos convidaron á festa démoslles as costas ó pobo, camiñando por una estrada estreita por onde viñan algunhas bestas a gran velocidade, seica con intención de intimidarnos, pero nós estabamos bravos de máis e seguimos sen descanso ata acadar o núcleo rural de San Miguel.
Os fregueses estaban agochados no templo, quizais rogando para que chovera ou para que marchasemos das súas terras, e nós non tiñamos intención de ficar, máis non podíamos asegurar que non volveríamos en breve.
Eran outras empresas as que demandaban o noso concurso, así que o Alexandre colleu o timón da nosa nave e puxo rumbo ós nosos dominios, onde nos esperaban algúns sedentos de que lles contaramos as nosas aventuras, ou máis que sedentos, famentos, pois na nosa ausencia andiveron a beberse tódolo que atoparon a man para combater a canícula.
A Criatura e o Habibi recibíronnos no “Eido Vello”, unhas das fortalezas gastronómicas que aínda se manteñen ó outro lado da fronteira, e alí recompuxemos os nosos corpiños de tódalas penalidades que pasamos polo camiño. Os nosos amigos abrían ollos, orellas e, máis que nada, bocas. Parecía que viñamos de invadir un país estraño, pero o estraño era que o país invadiranos: estabamos certos a nos render.
Os señores do Casal de Sistelo tiveron a ben abrirme as portas da Serra Amarela, un territorio incógnito que só coñecera a través de lendas aderezadas con unhas boas xerras de cervexa, nesas tardes morriñentas de inverno nas que os soños tenden a agocharse tralas nubes, e cos primeiros calores do ano nove, avanzando polo terceiro milenio do noso calendario, descubríronme algúns dos seus prezados segredos. Leváronme ata onde o mundo chámase Ermida, alí onde remata a civilización e resoan os ecos dos vellos costumes, alí onde se detivo o tempo ou atopou outro linguaxe, alí onde todo é horizonte.
Fun indiscreto, porque son entusiasta de compartir o meu imaxinario particular e facelo colectivo, e faleille ós meus do olor doce do vento da serra, do arco da vella espallado polos outeiros, das pedras rabuñadas polos carros nos camiños centenarios, das bestas pacendo ceibes entre uces e carqueixas. E foi o meu compañeiro de batallas, o cabaleiro Alexandre, o que quixo secundarme nunha segunda incursión nesta terra, coa tentativa de encher outra vez os petos de aventuras, nun día no que o astro rei botaba unha bafarada de lume sobre os mortais, anunciando a nova estación.
Fixemos unha parada en San Pedro da Torre para encher os nosos bandullos e planear estratexias, escrutando nunha vella carta onde estaba debuxado o país da Peneda, e unha vez que logramos rematar con todo o que o mesoneiro puxo sobre a mesa (un caldeiro de arroz malandro que nos subiu un par de graos de temperatura), partimos cara ó interior do noroeste lusitano, facendo o camiño inverso ás criaturas helitrópicas prestas a invasión dos areais.
A miña memoria levoume sen contratempos ata San Miguel de Entre Ambos-os-Ríos, onde o Lima recibe as augas dos seus debedores, o río Germil e o Froufe. Precisamente o plan era internarnos no canón deste ultimo, seguindo a montante ata o pobo de Lourido por un trilho que, aínda que desactivado polas autoridades do parque, tiña trazas de ser sombreado grazas á espesura da fraga de ribeira e polo tanto axeitado os nosos intereses.
As boas xentes desta freguesía de Ponte da Barca saíron ás portas da pousada, onde combatían os rigores da canícula con xogos de cartas e cervexas, e non dixeron ren cando entramos a buscar provisións, quizais temerosos do que andabamos a buscar naqueles pagos.
Ou quizais os impresionou a figura alongada do cabaleiro que me acompañaba, sen máis armadura que un calzón curto cubríndolle as vergoñas e un pano negro coroándolle as ideas. E eso que non o viron aporreando os tambores, mentres os bárbaros debuxan as danzas do Apocalipse.
Saímos sen máis novidade da mesma igrexa matriz, alleos ós murmurios das vellas que se agochaban tralas fiestras, e fomos dándolle as costas a San Miguel pola estreita estrada que vai cara a Ermida, onde morre a estrada alcatreada. Con máis furia que nunca o sol fai restallar os seus lóstregos de lume, e alédanos atopar de seguida o desvío cara á aldea de Froufe, a que se acede por un camiño carreteiro.
Este cativo núcleo rural, ademais de cruceiro, peto de alminhas e igrexa, sinais identitarias das xentes temerosas do señor, ten a particularidade de ter unha eira comunitaria formada por canastros de varas ou caniços, construccións cilíndricas feitas con varas de carballo e xestas sobre un soporte de madeira ou de granito e rematadas por unha cobertura em colmo. Máis fomos presa dun feitizo é non somos quen de atopalos, ou ben é a proximidade do río e a posibilidade de mergullarnos nel a que nos fixo apura-lo paso e atravesa-lo pobo coa velocidade dunha frecha.
Nas beiras do río Froufe atopamos media ducia de fregueses atraídos polos reflexos dourados das súas augas, que nos miran con desconfianza cando cruzámo-la ponte nun sentido e noutro, buscando algunha sinal que nos confirme a dirección. As nosas cartas xeográficas semellaban debuxadas por un tolo, xa que en ningún momento dicía que teñamos que cambiar de beira, pero a única opción era a de cruzar e segui-lo camiño empedrado, onde finalmente atopamos a prezada marca.
Afastámonos un chisco do río, pero non tanto como para deixar de escoitar o seu debagar, o que de algún xeito incrementa os nosos pesares, xa que a sombra dos carballos e das oliveiras, abundantes nesta zona, non lograban calmar os calores que pasamos, e aumentaba a incerteza sobre se lograremos rematar con ben a nosa aventura.
Outra vez as fadas conducíronnos a un lugar onde puidemos baixar ó leito do Froufe, e se ben non daba para mergullarse si polo menos para refrescar os nosos esqueletos recocidos, acompañados por un coro de ras que quizais en tempos tiveron algo de príncipes.
Volvemos ó camiño con forzas renovadas, alternando tramos de carballeiras enfeitizadas con outros onde as xestas medraron de tal xeito que dificultan o noso avance, pero nin así nos deixamos render, e como premio chegamos a un cruzamento do río, un paso de pedras que aquí denominan empondras, que nos leva a cambiar de marxe. Pero cando estabamos a piques de cruzar semellábasenos un lugar idóneo para darnos unha chapuzada, e tardamos menos en espirnos do que eu agora en escribilo.
Entre cabaliños do demo, bolboretas e zapateiros, mergullámonos nas augas cristalinas e refrescantes, entrando nun estado de trance, tal é a comunión na que estaban os nosos corpos co Froufe. Non era para menos despois de tódolos lategazos que nos dera o Astro Rei nas costas dende que sairamos da igrexa de San Miguel, no corazón da freguesía.
Pero non viñeramos ata aquí so para agasallar a nosa pel coa caricia doce destas augas montesías, e volvemos a vestirnos para continuar camiño. Este nos levou a cruzar outra vez para a marxe esquerda por unha ponte de pedra, paralela a unha viña que cruza tamén o cauce grazas a unha estructura enferruxada. Avanzamos por unha fermosa carballeira, atentos a ser asaltados en calquera momento por algunha criatura mitolóxica, mentres as marcas van esmoreando e desaparecen nun cruce de camiños.
Tomamos o que baixaba cara o río novamente, e cruzamos por dúas veces consecutivas por sendas empondras, ata dar cun camiño que subía, sen dubida, cara o lugar de Lourido. Aquí comezaba o regreso do Trilho Interpretativo de San Miguel de Entre Ambos-os-Ríos, pero nós tiñamos sede de máis aventuras, así que volvemos a cruza-las empondras en sentido contrario, co ánimo de enlazar co Trilho da Ermida.
Fronte a nós alzábase un outeiro, e o meu olfacto dicíame que detrás del agochábase o noso Kampchacka, o último núcleo poboado da Serra Amarela, onde o aire é máis puro e as cores máis intensas, e nela está a Taberna do Cego, coas súas bodegas cheas de cervexa xeada, un verdadeiro tesouro que anhelamos con máis forza que se fora o Santo Graal.
Antes de despedirnos do canón do Froufe e comezar a gabear pola aba do outeiro decidimos darnos unha última mergullada, e atopamos a poza idónea xusto no punto onde tiñamos que cruzar para continuar o sendeiro. A auga estaba outra vez o noso gusto, e custounos abandonar as súas caricias.
Algo nos axudou o feito de que cando estabamos no mellor un pastor de cabras apostouse no camiño a ollarnos con xestos imperturbable, mentres dous cans feros que o acompañaban non paraban de ladrarnos, e rematamos por mosquearnos e saír da auga botando pestes. Cando saímos ó camiño xa non estaba o tipo, e cruzamos o río saltando polos penedos, mentres un feixe de cabras de grandes cornamentas nos imitaban. Xa noutra beira estaba o cabrón, quero dicir o pastor, que nos saudou cando pasamos canda el con certa maldade nos ollos.
Non me atrevo a dicir que nos botara mal de ollo, porque algo máis adiante tivemos oportunidade de dar a volta e completar o trilho de San Miguel, pero quizais esto nos espoleu para subir, entre toxos e carrascos, por un estreito sendeiro que se perdía no alto do outeiro. A subida foi unha desas páxinas épicas que se escriben de cando vez na historia dos eivadiños, con unha temperatura elevadísima, un desnivel que parecía que non tiña remate, e unha sede de naufrago.
Agora leo na información que tiveron a ben ofrecerme os amigos do Casal de Sistelo: “Percurso desenhado na encosta da Serra Amarela, utilizando parte do vale apertado do Rio Froufe. Classificamos este percurso como moderado, com algumas inclinações de tirarem algum folego, especialmente a que nos leva até Ermida desde a margem do citado rio”. E talmente era así, que ganas nos deron de tirar algun fogete ó chegar a aquela terra de ninguén.
Coma perseguidos polo alento de un fato de dragóns entramos na aldea en procura do mesón do cego, e atopamos os escasos seareiros a solaina na praza, máis a taberna estaba pechada a cal e canto. Menos mal que o dono estaba entre o corro, e atendeu o requirimento do cabaleiro Alexandre para que nos dera con que mollar a gorxa, pola que ía xa un rumor de area.
Non baixamos unha, senón dúas cervexas cada un, pois xa eran máis de catro horas as que levabamos soñando con elas, e supéronos a ambrosía, a néctar dos deuses, mentres respondiamos as preguntas do cego, que non cría que viñeramos de tan lonxe sen montura. Botamos contas do camiño de volta e unha vez pagada a conta saímos outra vez a desafiar o sol que ameazaba aínda no alto do ceo, seguindo o mesmo itinerario que nos trouxo dende o río Froufe, xa que a outra opción, a de baixar pola estrada era moito máis longa, ou polo menos eso me parecía.
Descendemos cara o canón azuzados polo rumor dun exército de fantasmas, un milleiro de insectos invisibles que agochados entre toxos, xestas e carrascos compuñan unha melodía infernal, mentres os nosos xeonllos ameazaban con renderse e bicar a terra en sinal de derrota. Pero non foi tal é baixamos pola aba do outeiro a bo ritmo, ata chegar ó río e alí atoparnos cun camiño transitado por rabaños de cabras de grandes cornamentas, por onde tivemos unha pequena tregua, grazas ó frescor que nos ofrecía a sombra dos carballos.
Sen máis contratempos acadamos as primeiras casas do lugar de Lourido, onde resoaban tambores e pandeiros, que nós dimos en pensar que quizais eran no noso honor, xa que críamos estar facendo algunha fazaña, pero non era tal, xa que estaban a celebrar o seu patrón. Os fregueses non miraron para nós, os cans non saíron ó noso encontro, as vellas non murmuraron, xa que estaban todos a ver a un fato de mozos e de mozas danzando, ataviados cos vestidos tradicionais.
Como non nos convidaron á festa démoslles as costas ó pobo, camiñando por una estrada estreita por onde viñan algunhas bestas a gran velocidade, seica con intención de intimidarnos, pero nós estabamos bravos de máis e seguimos sen descanso ata acadar o núcleo rural de San Miguel.
Os fregueses estaban agochados no templo, quizais rogando para que chovera ou para que marchasemos das súas terras, e nós non tiñamos intención de ficar, máis non podíamos asegurar que non volveríamos en breve.
Eran outras empresas as que demandaban o noso concurso, así que o Alexandre colleu o timón da nosa nave e puxo rumbo ós nosos dominios, onde nos esperaban algúns sedentos de que lles contaramos as nosas aventuras, ou máis que sedentos, famentos, pois na nosa ausencia andiveron a beberse tódolo que atoparon a man para combater a canícula.
A Criatura e o Habibi recibíronnos no “Eido Vello”, unhas das fortalezas gastronómicas que aínda se manteñen ó outro lado da fronteira, e alí recompuxemos os nosos corpiños de tódalas penalidades que pasamos polo camiño. Os nosos amigos abrían ollos, orellas e, máis que nada, bocas. Parecía que viñamos de invadir un país estraño, pero o estraño era que o país invadiranos: estabamos certos a nos render.
No hay comentarios:
Publicar un comentario