E110 Sendeiro da Costa da Soavela (Cangas do Morrazo)

Domingo, 2 de marzo de 2009

Como me guindei das gadoupas do soño, que tentaban aterrarme entre nubes de tenrura, co señor Afranio vagando entre as tebras, fuxindo da barbarie, cunha fartura de arroz malandro que levaría a fartura a un poboado galo, cos ollos dun aguia batendo os cores da xeografía báltica, ca pegada poderosa do batería dos Aphonnic percutindo en medio do inferno, cunha constelación de seres queridos coséndome as ás con sorrisos, ou cos ecos dunha reconquista desorganizada na que só brilaba o diaño napoleónico.

Non sei como fun quen de afastarme de esa mestura de soños, na que non levaba nin cinco horas navegando, e máis aínda como puiden desfacer o nó de membros confundidos, e alonxar o inventario de síndromes previsibles a tantos excesos, e pór un pé no chan, e despois outro, e comezar a camiñar.

Pero fíxeno, máis porque son un home teimudo que porque tivera almacenadas forzas extraordinarias para elo, e mentres os meus pes me levaban polo pasillo, polas rúas, polo asfalto, xa ía improvisando novos soños, para tentar atrapalos, para pechalos neste contenedor de lembranzas.

E grazas á maxia que te leva voando duns soños ós outros, aparecín sentado ás beiras da praia de Menduiña, nos confíns da Península do Morrazo, na compaña dos sorrisos perpetuos de Georgia e de Carla, mentres diante dos nosos ollos ían desfilando como nubes unha sucesión de manxares: empanada de algas e mexillóns, calamares rebozados, ensalada morna de froitas e queixo, xamón asado con patacas.

As gaivotas facían piruetas arriscadas entre as rochas, os cativos inzaban castelos de area e de cunchas, e nos alongabamos os cafés mentres ó outro lado da ría espreguizábase a cuarta pata da nosa mesa, o Samuel, que aínda non dixerira de todo o seu bautizo metaleiro no ventre dunha nave con nome de caudillo celta.

Para darlle contido á nosa espera, e quizais polos antecedentes, decidimos agardalo no pobo de Donón, e ir tonificando os músculos na ascensión o Monte Facho, asentamento do poboado de Berobriga, onde os nosos antergos, ala polo principio da nosa era, pescudaban no horizonte facéndose, quizais, as mesmas preguntas ca nós.

Por unha centenaria calzada de pedra, con vestixios do defunto Roteiro do Morrazo, imos fabricando os primeiros suores, que ben pagan a pena cando coroamos o cumio, coroado por un facho do século XVII dende onde se avisaba das invasións inglesas e berberiscas, e acadamos unha magnifica panorámica do Parque Nacional das Illas Atlánticas: San Martiño, Faro e Monteagudo, Ons e Onzeta , e da Costa da Vela, que tamén ten proxectada a súa inclusión na área protexida.

O castro foi abandonado no ano 50 d.C., cando as xentes que o ocupaban foron na procura de terras baixas, máis preto do mar, e posteriormente o Monte Facho albergou un santuario galaico-romano adicado ó deus Berobreus, aló polo século III d.C., sobre os restos do poboado castrexo, na súa cara leste, mediante unha serie de socalcos onde se acondicionaba o terreo para recibir ofrendas, principalmente altares de pedra fincados na terra, nas que se facían breves inscricións en latín relativas ó deus.

Mentres as miñas compañeiras seguen pescudando entre os restos arqueolóxicos eu boto unha carreiriña de can para recoller ó Samuel e, xa que estamos, animo ós meus, Teté, Adolfo e Mario, a que lle boten unha ollada á citania e volvo facer o traxecto da calzada empedrada por terceira vez, mentres tento salvar ós enormes saltóns do Apocalipse.

Despedímonos da miña familia e dámoslle as costas ó Monte Facho, entre muros de pedra que delimitaban campos onde antonte medraban o millo ou os patacas, e que hoxe esmorecen por falta de mans que queiran traballalos. Cando remata a corredoira rexeitamos as marcas do antigo GR e viramos á dereita avanzando por un camiño amplo que, en ocasións, está tinguido polo polen que xa está anunciando a berros a primavera, mentres Carla e Georgia ocupan a retagarda, seica poñéndose ó corrente das súas andanzas.

A pista discorre entre unha espesa masa arbustiva, toxos, carrizos e silveiras, con algún piñeiro illado e salpicado de penedos de diferentes formas e tamaños, que na nosa marxe esquerda forman cantís de máis dun centenar de metros de altitude, aínda que ás veces non vemos o mar xa que camiñamos algo afastados da costa. Neste tramo teño que arengar constantemente ás miñas tropas, porque veñen preguiceiras de máis e teñen dificultades para seguir o meu paso.

O camiño vaise estreitando, e ó chegar a unha torre de alta tensión non é máis que un pequeno carreiro que discorre entre toxos, e onde comezan as nosas dificultades, xa que este pechase cada vez máis e nos obriga a internarnos nunha formación pechada de eucaliptos. Por ela improvisamos un abrupto descenso entre penedos cubertos de musgo e un chan esvaradío de máis polo espeso manto de frouma. Contrariamente ó que pensaba, este é o tramo que máis entusiasma a Sam e a Carla, que quitan da mochila o seu espírito de aventura, mentres que Georgina pon en cuestión a capacidade deste cronista para guialos, sementando a dúbida entre todo o grupo.

O certo é que aínda non me guindara das gadoupas do sono, que vagaba coma o señor Afranio entre tebras de tenrura, que levaba mesturado aínda o arroz malandro coa xeografía báltica, e a empanada de algas e mexillóns coa batería dos Aphonnic, que fuxía da barbarie ou dos meus fantasmas, e que seguía coséndome ós sorrisos dos meus seres queridos.

Quizais confundido, pero nunca errado, por iso atopei outra vez o camiño, non importaba se era o que pisara facía xa dous anos, cando viñera en compaña de Nuria e Habibi, ou se era unha nova variante, o caso é que nos levou ás portas da urbanización que se asenta nas inmediacións de Cabo Couso.

Muros de pedra, cans soltos e vixiantes de seguridade, todo disposto para pecharnos o paso e manter os privilexios dun feixe de señoritos. Pero nin eso consegue amedrentarnos, e rodeamos a fortaleza por unha fraga mesta de carballos, piñeiros e acacias, facendo apostas sobre quen será o primeiro que da co seu cu no chan.

Non cae ninguén e quedamos sen quen pague as cañas, e despois de sortear unha variedade de obstáculos vexetais saímos a un sendeiro que recoñezo, que enlaza ca pista de acceso os derradeiros chalés da zona. No último deles incluso atopamos un enreixado, aínda que aberto, na que advirte que entramos en propiedade privada, a pesares de ser o único aceso que hai cara o facho de Punta Couso. Aquí nin lei de costas, nin dereito de paso, nin leites en vinagre, pero para o caso que lle facemos...

Alédome de descubrirlles un deses anaquiños de paraíso que agocho no meu imaxinario particular, e facelo así colectivo, xa que os metros que separan a fraga de piñeiros dos cantís sobre os que se asenta o facho -verdibranco, pequerrechiño, como de xoguete- son como os primeiros párrafos dun conto.

A beleza do conxunto, pedra, auga, ceo, lévanos a unha parada obrigatoria, na que consuminos as escasas reservas de auga -as da única cantimplora da expedición: a miña- e saboreamos os buracos de rosquilla que trouxo o lapeiro de Samuel, mentres Carla e mais eu disparamos as nosas cámaras como se fosemos francotiradores serbios no cerco de Sarajevo.

Magoa que o descanso sexa tan breve, pero temos as horas contadas e aínda temos por diante o retorno a Donón, así que poñémonos en pe e avanzamos por un carreiro que sortea os cantís e que nos leva a adentarnos na Ría de Aldán.

Fronte a nós está Punta Testada, e as praias de Lagos, Bón e Rebentóns, no concello de Bueu, que durante uns intres topografío co obxecto de facer a estes lugares protagonistas de próximas aventuras, mentres que Samu imita a Tarzán subíndose a uns piñeiros realmente curiosos. Mágoa non ter preto ó noso experto en materias forestais, a Criatura, para ilustrarnos sobre esta especie de enormes árbores de retorcidas ramificacións que forman unha fraga insólita, tan preto da costa.

Por ela chegamos ó muro doutra urbanización, e sáennos ó paso dous enormes e ameazadores cans, que nos fan recuar e afastarnos do camiño cara os cantís, pero un jipi de deseño, sen dubida o dono das feras, advírtenos que estamos en propiedade privada ¡si, tamén fora dos muros! e que temos que dar marcha atrás xa que esta vai ata os cantís. Facémolo, claro, pero con ganas de chamar a Mariano Abalo para que nos explique a política urbanística do Concello.

Volvemos cruzar o enreixado pola que accedimos a Punta Couso, e pasamos outra vez entre chalés, cruzándonos con outro pequeno grupo de sendeiristas que ignoran as advertencias de privacidade, e a Carla se lle ocorre pedir auga nunha destas casas, pensando que un groliño non se lle nega a ninguén. Pois si, parece que ate lles molesta que pasemos preto do seu refuxio e dannos a escusa de que a que teñen non é potable.

O máis curioso é que unha vez que nos internamos no camiño, dándolles as costas á zona urbanizada atopamos unha fonte seca, que eu lembro con auga fai uns anos, e sospeito que a algún lado tivo que ir parar este manantial, e ademais tamén pasamos por riba de varias arquetas da traída. ¡Mala rabia os coma, a estes túzaros!.

Así que non nos queda outra que pasar sede e continuar o noso camiño, entre unha fraga que vai mudando dos piñeiros ás acacias, e destas ós eucaliptos. Con todo comezan a xurdir as primeiras voces rebeldes dos que, cansos e sedentos, están pedindo unha tregua, pero non é tempo de pararse, nin tan sequera para baixar a algunha caliña nas inmediacións de Punta Alanda.

Saímos a unha estrada, que ven dende a parroquia de Hio (lémbrome da miña amiga Eva que sempre di ojaio cando lee OHio), e despois de cruzala facemos un pequeno tramo entre casas, transformase nunha calzada empedrada que se adenta nun monte de eucaliptos. Despois de enlazar varias bifurcacións do camiño, e pese a que teño bastantes referencias para atopar o camiño de volta, teño que volver improvisarentre os penedos unha ascensión.

¡Teño sede! ¡non sinto as pernas! ¡estou canso! ¿facemos unha parada? ¿seguro que sabes por onde nos levas? Son algunhas das perlas que teño que escoitar da miña tropa, así que poño algúns metros de por medio para perdelos de vista cando menos, porque non é certo que estivera desorientado, e moito menos perdido, nin tan sequera cando chegamos preto das torres de alta tensión e os meto por un estreito carreiro entre toxos e silveiras.

Cando volvemos enlazar a pista que vai ata as inmediacións do Monte Facho non me felicitan, nin din que me queren, que son a luz que os ilumina, nin nada parecido, máis ben ó contrario, insisten nas súas criticas estes desagradecidos, aínda que estou convencido que o domingo que ven, ou o seguinte, estarán outra vez a camiñar baixo o sol ou baixo as nubes, entre toxos ou penedos, cansos e sedentos, e poñendo en cuestión a miña guía.

Mentres retornamos o sol vai acercándose ó Atlántico, e vai mudando a uniformidade do gran azul por unha gama que varía entre o vermello, o laranxa e o amarelo, conforme avanzamos cara o promontorio onde se asenta a citania de Berobriga. Nun momento de tan fonda carga poética so escoitamos os rebuznos illados dun deses animaliños en perigo de extinción que aínda se ven nesta parte do Morrazo ¿ou será alguén que se está queixando?.

Sexa como fora chegamos outra vez á calzada empedrada, aínda que eu tiña proxectado un aire seguindo as marcas do antigo ruteiro, e entre lusco e fusco chegamos ó pobo de Donón, onde tiñamos o coche cargadiño de botellas de auga, unha para cada un, e puidemos calmar a sede e facer uns breves estiramentos antes de saír cara a cidade.