Hai noites nas que me empeño en perseguir soños imposibles, camiñando ó fío da navalla, polo lado máis salvaxe da vida, como si fose a última, e outras, como a pasada, nas que sinxelamente me pecho no meu refuxio, eso si: para soñar, para recuperar os soños tranquilos, os que non fan dano, como as boas dixestións.
E despois destes benéficos efectos amañezo co corpo doce, sorríndome as atencións, e para completalas almorzo enerxético en boa e bela compaña, mentres nos pomos ó día dos últimos soños.
Non é estraño que, por ser este un domingo diferente, non queira volver ós sendeiros esgotados de Paredes de Coura, pese ás insistencias dos meus fieis e me apeteza sementar de pegadas novos camiños. Para elo conto co entusiasmo de Yuka e Ramón, que nesta ocasión non teñen o corazón partido polas competicións automobilísticas, e con Yoli, a quen a noite do venres lle roubou a voz e as forzas para outras convocatorias máis multitudinarias, e volve a darnos unha oportunidade ós eivadiños para convencela das vantaxes da nosa fórmula.
Baixo un sol de xustiza imos cara a terra do lume, animándonos coa proximidade dos cursos fluviais nas rutas que nos ofrece a fértil terra do Ribeiro, mentres repaso as noticias sobre o cerco ó campo de refuxiados palestino no Líbano, os avances da ultradereita nas eleccións municipais e os destinos dos protagonistas das revoltas alemáns de finais dos sesenta.
Asombrado por todas estas noticias, seméllaseme ridícula a distancia que recorremos ata chegar ó pobo de As Chabolas, pero o certo é que cando conduce Ramón sempre encollen os quilómetros, ávido por imitar ó seu ídolo asturiano. Así que non pasaron demasiados minutos da unha da tarde e xa estamos cruzando a porta do comedeiro, onde o dono lémbrase de nós e nos ofrece a mesma mesa na que iniciamos a xornada do río Avia.
Outra vez a desculpa pola escasez do menú do día, e a pesar deso tomamos crema de verduras, pementos de piquillo recheos de carne, ensaladilla (tan rica como o salpicón da miña tía de Barreiro, chipiróns guisados con arroz e xamón asado con patacas fritas. E de postre flan caseiro e mousse de queixo con marmelada, ó que temos que sumarlle os cafés e as bebidas. Todo por oito pavos, como si houbésemos cruzado novamente a fronteira. Eso si, coa malandremia presente.
Mentres todo isto sucede valoramos as distintas pocións que nos ofrece a zona e decidímonos aventurar nun dos sendeiros que nos oferta o concello de Cenlle, para saciar a nosa sede de novos horizontes xa que se axusta en lonxitude e tempo ó noso formato e ten a vantaxe engadida de ser un itinerario circular.
Polo que gardamos celosamente o bocadillo que Yuka preparou co sobrante do xamón asado e as patacas, en previsión de que non sexan suficientes as súas barriñas enerxéticas, e nos diriximos cara ó Colexio Público da poboación escollida, onde arrancan as dúas rutas sinaladas nos seus folletos turísticos.
Unha vez no punto de partida, despois de baleirar o encher as mochilas, segundo o gusto de cada camiñante, e despois de acometer variados exercicios ximnásticos de quecemento, tamén con distintas formas e duracións, que neso tampouco somos uniformes, buscamos algunha sinalización que nos guíe.
Tardamos un bo anaco en atopala ata que ó facelo xorden varias dúbidas, xa que a descrición de ambas rutas está ó revés do noso folleto, polo que decidimos cambiar a orixinal, denominada Ruta do Avía, por outra máis curta, a Ruta do Miño, aínda que esta non sexa completamente circular e sigamos tendo dúbidas sobre a súa extensión.
Antes de comezar a confundir as nosas pegadas, decidimos recalar nunha finca próxima que nos invita a probar o sabor das cereixas, ese sinxelo motivo polo que un dos protagonistas das historias de Kiarostami decide que paga a pena seguir coleccionando amenceres. Aínda que Yuka teña serias dúbidas sobre a legalidade da nosa acción e teña que ser convencida por Yoli dos desexos da árbore por ceibarse do seu peso. Falta nos fai este aliciente para comezar camiñando o asfalto, azoutados polo alento violento dun ceo incandescente, mentres nos internamos nun amplo piñeiral que alcanza a refrescarnos coas súas sombras e a tranquilizar os nosos temores a sufrir unha sucesión de insolacións.
Os sinais son restos de grandes brochazos de amarelo, que perdemos en canto chegamos a un poste de alta tensión, onde todas as direccións que entendemos posibles están marcadas con cruce, indicándonos que non debemos continuar. Como non vemos máis opcións decidimos continuar descendendo, facendo caso á lóxica, para intentar achegarnos a Cima de Vila, o núcleo rural que nos sirve como referente para confirmar o noso camiño, ata que, pasando un bo tramo de firme alcatreado, chegamos a un cruce e vemos marcada unha desviación con bastas frechas, polas que abandonamos a estrada.
Nos introducimos nun camiño de terra, no que cobran sentido os nosos pasos, mentres Yuka olfactea as pegadas como un explorador cheroqui, para confirmar que imos na dirección correcta, confirmando unha vez máis as súas dotes para dirixirnos. Nunha das beiras do camiño atopamos un muro de pedras vernizadas polo musgo, que nos separa dunha das moitas plantacións de Ribeiro que atoparemos nas próximas horas. Na outra, pequenos prados, descontinuos entre as últimas formacións de piñeiros que nos acubillaron do ceo, onde a primavera sementou margaridas, violetas, dedaleiras, papoulas e un número indeterminado de especies descoñecidas para min.
Deseguida perdemos altitude, como icaros caídos en desgraza, e a preguntarnos como será o regreso, cando teñamos que recuperar as curvas do desnivel que debuxamos coas nosas botas, mentres nos internamos nunha selva de fentos xigantes que desembocan nunha canteira. Esta anticipa as primeiras casas dun núcleo rural que podería ser o que buscábamos ou ben podería tratarse de A Pena, segundo o ramal que estemos a seguir. A falta de confirmalo, deducimos que se trata da segunda opción, pola cantidade de bolos de granito que salpican o pobo.
Este lugar é unha magnifica atalaia sobre a que obter unha boa panorámica de tramo do río Miño que antecede ó encoro de Castrelo de Miño, e nos detemos a contemplala, a hidratarnos e, algúns, a quitarse capas de roupa, como si foran cebolas, para soportar mellor a canícula que nos está caendo enriba. Tamén o enclave é peculiar, discurrindo sobre un outeiro baixo o que se derraman, nun desnivel notable, as viñas, como sedentas dun mar doce que se abre antes as súas abas perladas de esmeralda.
Ese desnivel é o que nos fai albergar dubidas sobre o regreso, xa que ó abandonar as súas rúas por estreitos corredores de pedras centenarias e internarnos nunha fraga onde reinan as acacias, seguindo agora unha boa sucesión de sinais amarelas, constatamos que de seguir descendendo imos chegar ás beiras do encoro. Tamén atopamos unha pequena agrupación de sobreiras, como non podía faltar nunha comunidade con tanta tradición vitivinícola que, sen embargo, sorprende e entusiasma á nosa sección feminina.
Esta etapa nos deixa belas estampas da comarca, quizais para distraernos dos lategazos de lume que sentimos nas costas cando desaparece a cobertura da praga de acacias, que forma unha intricada rede de túneles, e nos asomamos a algún balcón privilexiado para compadecer ós vendimadores destas terras.
O descenso detense chegando ó pequeno lugar de Ervedelo, situado como un torreiro de vixilancia sobre a autovía do Atlántico, e sobre o fértil val que abre o río, e onde nada máis pisar os seus estreitos camiños asfaltados nos saúda a Ermida de Santa Lucía, onde aproveitamos as vistas e as sombras, unhas para retratarnos e outras para descansarnos, mentres volvemos botar man dunha cantimplora que semella insuficiente, dada a cantidade de líquidos que perdemos no traxecto.
Cruzamos fronte ás escasas construccións da aldea, aínda que unha delas sexa bastante grande e conserve certo señorío, para internarnos outra vez na fraga, na que os carballos lle ganan o pulso ás mimosas, iniciando unha forte ascensión, que esperta novas inquietudes. Comezamos a parte lineal do sendeiro que na próxima etapa ten unha boa recompensa: acadar A Fareixa, un espectacular salto de auga visible dende a autovía, especialmente no sentido de Ourense, á altura da localidade de Xubín.
En tempos se podía subir entre as vellas casas do lugar, pola destra do río ata os seus espectaculares muíños, colgados practicamente do precipicio, e onde a pesar da súa ameaza de ruína aínda é posible (ou o era a derradeira vez que as visitei fai case dez anos), aproveitar o que queda das súas estructuras para asomarse a caída das correntes, pero coa máxima precaución ante a delicada ubicación na que se atopa.
Agora este acceso dende Xubín non é posible, debido a que a canteira, que avanza dende as beiras dos catro carrís asfaltados, devoraron os camiños que trazaban entre a vexetación, e os transformaron nunha montaña de escombros, vertidos dos desfeitos deste agresivo negocio que para nada ten en conta o impacto ambiental que causa, e do que habería que responsabilizar á administración emisora da licencia.
En pouco tempo se nos fai visible a explotación mineira, e aínda que non nos sexa posible a visión da fervenza, o bater das súas augas nos fai confirmar o noso sentido, e a pesar de que se peche o ceo por un asombrado túnel de frondosas mimosas, non perdemos o ánimo, nin ten sequera en aqueles tramos onde se confunde e se difumina o noso rastro, que a veces son simples rastros de pintura amarela. E este é o risco dos sendeiros non homologados, onde cada un sinaliza seguindo os seus propios criterios, sen atender ós xa establecidos.
Desembocamos nunha pista forestal, que nomeamos camiño de volta, para evitarnos descontar o desnivel gañado, e descansamos neste punto, esperando que Yuka recupere índices aceptables de azucre para continuar a marcha. Xa postos, nos azucramos e hidratamos todos, incluso vemos a inminencia dun baño, si atopamos unha zona propicia pola que acceder á fervenza.
Reiniciando a marcha chegamos a unha zona de prados onde dous muíños compiten por alimentar o regato de Xigas, que son as que forman a cortina de auga que buscamos, e os sinais nos dirixen cara a súa nacente, internándonos nunha xungla que cada vez vai espesándose máis, grazas á abundancia das comunidades helofíticas e os bosques húmidos típicos das ribeiras, onde podemos observar bos exemplares de olmos, freixos e salgueiros.
Perdemos as marcas na proximidade das ruínas doutro muíño, colonizado polas silveiras, que aquí acadan unha densidade que dificulta seriamente o noso avance.
Ramón máis eu empregamos os medios que temos ó noso alcance para abrirnos camiño, imitando a Conan o Bárbaro e ós lanzadores de troncos escoceses, e conseguimos uns resultados sorprendentes, pero aínda así insuficientes para continuar cos nosos plans. Polo que decidimos dar media volta e renunciar á mergullada ou, polo menos, a atopar esta fervenza que semella invisible.
Así que descontamos os nosos pasos, poñendo pegada sobre pegada, volvendo á zona dos primeiros muíños e dende alí, seguindo a pista forestal, onde comezan outra vez a reinar os piñeiros, ir gañando altitude, desbotando o ramal de Ervedelo, ilusionados coa posibilidade de que por este camiño pasemos poucas penurias que engadir á nosa experiencia na xungla.
Nun dos claros volvemos á canteira, esa boca desdentada que se ri de nós, e na lonxanía o torreiro da igrexa de Cenlle, que volveu converterse no noso obxectivo. Comandados por Ramón, que decidiu que ten a intuición suficiente para acurtar a distancia que nos separa do coche, abandonamos a pista forestal e comezamos a avanzar por un sendeiro que racha a montaña, a media altitude, más ou menos pola liña do noso destino.
Yoli parece que sufre os efectos de tan accidentada marcha, ou pode que aínda teña efectos secundarios da súa noite de farra, aínda que non sexan tan visibles (aquí debería escribir correctamente e dicir audibles) que a súa perda de voz. Pero mantén o bo humor para, cando chegamos a unha carballeira, nada nun océano de fentos xigantes que nos anticipa unha nova e abrupta subida.
Esta pendente remata abruptamente nunha illada viña, que temos que atravesar para atopar un camiño que nos permita seguir confeccionando o círculo que, ó marxe do sendeiro que mais ou menos viñamos seguindo, de algún xeito teremos que completar. Por sorte non tardamos en acadar a estrada, sen dúbida a que conecta o centro de Cenlle con Cima de Vila, e as tropas anímanse ante a inminencia de confirmar as direccións que eliximos.
A pesares de todo o cansanzo acumulado, das catro horas que levamos camiñando, dos moitos suores que nos está arrincando o sol a lategazos, e da derrota que supón, non só non completa-la ruta elixida, senón o feito de non poder acceder á súa parte máis emblemática, A Fareixa, decidimos que aínda tivemos bastante sorte enlazando sendas sen máis datos que o instinto.
E si, non tardamos en chegar a un punto polo que pasamos no comezo, baixo as liñas de alta tensión, onde perdemos as marcas que agora, sen embargo, atopamos. Así que como comezamos, por un tramo asfaltado, rematamos, bastante fatigados e co corpo pedíndonos unha terraciña onde sirvan cervexa fresca. Aínda que antes de rematar volvemos visitar a cerdeira que nos saudou ó comezo, que nos pide que lle liberemos un pouco máis do seu peso.
Finalizamos no colexio público, no que nos detemos o tempo necesario para estirar os músculos e cambiar a camisola ou o calzado, e nos diriximos a Ribadavia, onde tomamos a súa praza central coa sede dos bandidos mexicanos. Eu case non deixo que se altere a temperatura dunha grande xerra de cervexa con gaseosa, e os demais, máis comedidos disfrutan das burbullas que baixan polas súas gorxas.
Cústanos despedirnos da vila que albergou a maior comunidade xudía de Galiza, pero as obrigas laborais fannos non demorar o regreso, e aproveito para repasar a actualidade periodística no traxecto: os tiros intermitentes en Nahar al Bared entre a milicia palestina e o exercito libanés, os discursos xenófobos de Anglada e o Espacio Habitable, e as imaxes que lles devolve o espello dun ministro verde, vinte anos despois.
En fin, que xa chega, e trala despedida me queda o tempo xusto para unha ducha acelerada que me leve a capa de suor e os restos vexetais que me cobren, preparar unha ensalada con catro cousas que atopo no frigorífico, tomar un café ben cargado e preparar o termo para tomar un par deles máis tarde, e coller o coche para a miña xornada nocturna.
Volvo a declarar o domingo como o mellor día da semana.
No hay comentarios:
Publicar un comentario