E25 Trilho dos Canhos de Agua (Viana do Castelo)

Xoves, 5 de abril de 2007

Amañezo, un día máis, nunha cama estraña, confundíndose peles e suores que se antollan propios, como se o meu corpo fabricase un semellante nos territorios dos soños. Afortunadamente non é así, e quen está ó meu carón, ou para ser máis exacto, pegado ós meus osos, é unha desas criaturas pola que paga a pega sorrirlle a unha nova mañá: un anxo. Entendo que esto é o insólito, e que dentro duns días esvaecerá o espellismo, e volverei tecer teas de araña para atrapar ós fantasmas que habitan os pregues das miñas sábenas pero, mentres tanto, déixome arrastrar polos afectos, e por outros desexos que non vou detallar nestas páxinas.

Tralas enormes fiestras deste castelo, que o noso bo amigo Xurxo tivo a ben cedernos en usufructo mentres esgota os seus derradeiros días na península itálica, o ceo e o océano se mesturan: tal é a intensidade dos vernices velvias que os deuses verteron tralos asteleiros, onde as grúas desafían as alturas, inmóbiles, orgullosas, como mudos xendarmes dunha cidade onde a vida detívose co comenzo das festividades.

Aínda que sempre hai quen semella non descansar, a quen o entusiasmo lle fai brincar da cama, para volver encher a mochila de pegadas coas que sementar as fértiles terras da nación veciña. Si, Ramón contáxianos as súas ganas, e tras unha breve deliberación decidimos que fai un día perfecto para compartir aficións, e así iniciar na vida sendeirista a A., aínda que careza de equipamento básico para sortear os camiños que levo tatuados, confundíndose cos surcos carnosos dos nosos pés.

Recollemos o noso madrugador amigo e a súa compañeira, Yuka, que pese os seus rasgos orientais é de costumes palentinas como averiguaremos máis tarde e ímonos no curioso formato de cuarteto, ¿canto fai que non salo así ó monte?, cara ese santuario da ortodoxia que ten nome de sinal de tráfico, onde a nosa sección feminina comulga por primeira vez co cáliz sagrado do arroz malandro, regado, como debe ser, cunha boa botella de Terras do Rei.

Unha vez consumado este bautizo, e despois dunha sobremesa insólita onde Yuka si que marca unha diferencia (é a primeira vez que alguén pide un xeado pola cor do sombreiro), saímos á rúa coa tranquilidade de non deixar ningún can no maleteiro, porque o sol segue a golpear o seu lóstrego de lume.

Chegamos a Viana do Castelo con cara de turistas satisfeitos, ou máis ben cos estómagos de turistas agradecidos, porque a malandrina comeza a diluírse nas nosas veas, tensando os nosos músculos para sortear os quilómetros que conformarán o noso itinerario. Á sombra de Santa Luzia, ese xigante pétreo con ansias de escoitar o murmullo das augas do Sena, agochándonos parte da desembocadura do Lima, está o panel indicativo do sendeiro elixido para dar a benvida as nosas compañeiras: o Trilho dos Canos de Agua.

Como tampouco imos sobrados de tempo, porque nos demoramos de máis no xantar, poñémonos en marcha de seguida, despois duns breves estiramentos e das fotografías de rigor nas escalinatas do recinto sagrado. A seguir abandonamos o firme asfaltado para internarnos no bosque de eucaliptos e acacias que descende abruptamente pola aba do monte, enfrontando a vista dun océano maxestoso que lambe os derradeiros pastos do continente.

Aquí e onde se pon a proba as solas de A., que aínda non coñece as vantaxes do Gore-tex, Vibram o Boreal, dito todo esto sen ningún ánimo de publicidade, e se defende como pode do terreo adverso que, de tódolos xeitos, se amabiliza cando chegamos ós Arcos de Fincâo, onde enlazamos co acueducto polo que trascurre boa parte da nosa ruta.

Despois de admirar estes enxeños arquitectónicos subímonos ós canos de agua, polos que temos constancia de que sigue avanzando o líquido elemento, e comezamos a gañar os metros que perdemos no descenso, aínda que a poucos, porque o camiño de pedra sortea os desniveis do monte, onde nos cobixa a silueta dos piñeiros, suavemente.

Esto non é óbice para que as derradeiras rampas do corazón galope, e que o peso do inxerido no Stop ralentice os nosos pasos, sobre todo os meus, que sempre me deteño coa escusa da afición fotográfica para buscar un respiro. Inclúo son quen de atravesar un dos viaductos polo seu estreito arco, para evitar os metros adicionais que supoñen pasar por debaixo, como fan o resto dos meus compañeiros.

A curiosa levada pola que trascurre esta primeira parte do sendeiro desaparece nun túnel enrexado onde nos facemos unhas postais carcelarias, e nese punto decido investigar a quenda de agua, que non atopei na anterior ocasión, fai pouco máis dun mes. O que descubro me rentabiliza a repetición, unha sucesión de pequenas fervenzas, que remata nunha poza de fondo esmeralda.

Xa non son quen de provocar a ninguén para que se mergulle comigo nas augas cristalinas, nin tan sequera logro espertar a curiosidade dos meus acompañantes coa narración dos lugares máxicos que descubrín, así que renuncio ó baño e a iniciar unha nova tradición que, véndoa ben, sería recuperar antigos ritos, cando era outro o corpo que me cobixaba.

Camiñamos enfrontados á Serra de Santa Lucía, onde se moven preguiceiras as aspas dos muíños de vento que, como ben dixo o mestre, non moen nada, e deberíamos referirnos a eles como o que son: xeradores eólicos. Abandonamos os canos de agua que nos trouxeran ata aquí, por unha pista de terra que discorre polo Alto da Pena, e disfrutamos das postais que nos ofrece esta magnifica atalaia, gravándoas na nosa retina y no noso arquivo dixital.

Síntome un pouco orgulloso de ofrecerlle estes momentos ó meu anxo, que non se queixou nin un momento da ascensión, é máis, estivo en cabeza máis tempo que eu, que se supón son o guía da expedición.

Despois dun breve traxecto por esta paraxe, desembocamos nun firme alcatroado, que nos leva ó lugar de San Mamede, na freguesía de Aredos, onde nos recibe unha pequena capela para que, á súa sombra, podamos recuperarnos un pouco dos metros que gañamos, tanto en distancia como en altura. Volvo repetir as fotografías do mes pasado, intentando perfeccionalas, máis que nada porque hoxe non teño a ninguén que me proteste por esta manía coa que entorpezo e ralentizo a marcha.

Discurrindo entre as casas señoriais deste núcleo rural constato a boa marcha das obras do seu enclave orixinal, Aldea Velha, que con este ritmo terá que mudar, necesariamente, de nome. Aínda que a máis impoñente das construccións siga habitada por madreselvas, enredadeiras e liques. Nesta casa magnifica, aínda co ceo por teito e cos ocos das súas portas e fiestras desertos, e polo tamaño da súa cheminea e a cantidade das súas alacenas nos preguntamos como sería a vida aquí, cando moraban nela os seus donos.

Abandonamos o lugar pola estrada que ascende, outra vez, cara o monte: é sen dubida o tramo menos agradecido, pero o compensan as vistas sobre o que deixamos atrás.

Outra vez a novata do grupo nos adianta, para constatar que botas non terá, como nos, pero pernas si: dúas, e bonitas por certo.

Agrupámonos cando entramos na Bouça do Frade, unha fraga de piñeiros e eucaliptos por onde cesa o ascenso. Moito mais non se pode chegar, xa que atopamos un vértice xeodésico que confirma que acadamos o Alto do Frade, un magnifico balcón ó entorno de Viana do Castelo, e a desembocadura do río Lima, e máis dende o alto da Casa do Radar ou Casa dos Aviôes, unha obra inacabada que pretendía instalar unha estación de control aéreo durante a segunda guerra mundial.

Dende aquí observamos a distancia que nos afasta da basílica de Santa Luzia, e a masa boscosa que temos que atravesar. Nela internámonos, camiñando por unha calzada empedrada entre unha densa plantación de acacias, comezando un descenso leve, ata atopar outra vez unha estrada onde nos detemos a observar un curioso vehículo deses que só se poden atopar a este lado da fronteira. Aquí é onde se lle ve o oficio ó bo de Ramón, xa que insiste en que fotografía os baixos do enorme camión que xa ten tempo para descansar nun museo.

Abandoamos o firme asfaltado e camiñamos os últimos quilómetros de monte ata chegar a un pequeno campamento indio, que descubrín no meu anterior periplo por estes lugares: un par de construcción de fortuna, con ramas e follas, comas que facíamos nos campamentos de verán nos anos sesenta.

Completamos o sendeiro pola Carreira do Tiro, onde se atopa un pequeno cuartel onde, en contra do que cabería esperar, non apreciamos ningunha actividade militar. Cando chegamos ós románticos xardíns de Santa Luzia non podemos evitar quitarnos as típicas fotos de lembranza, como faría calquera parella. E apuramos o paso porque o estómago xa demanda a merenda. Fixémola en Caminha, e despois aínda ceamos en Tui.