Mércores, 25 de xullo de 2007
Nas áridas terras do noroeste de Utah existen uns insectos, bastante semellantes ás temibles langostas, ós que popularmente se lles coñece como grilos mormóns, que cando migran, camiñando e saltando durante centos de quilómetros, forman un auténtico exército invasor, composto por millóns de individuos que desfilan en compactas formacións.
Os observadores sempre se preocuparon do motivo polo que lles gusta viaxar en tropel, sen deixar case espacio entre si, creando auténticos ríos compostos por infinitas patas, alas e antenas de tons opacos que dificilmente pasan desapercibidos entre as deslumbrantes areas vermellas.
Os científicos que estudiaron este curioso fenómeno atoparon unha rápida resposta: a multitude dá seguridade. Os predadores que acechan á nube, nun entorno hostil onde tampouco abunda a comida, teñen tantos grilos para elixir, que as opcións de sobrevivir dun exemplar entre millóns dos seus conxéneres serían moitas. Polo que parece, si es un grilo tes que ir acompañado para ter máis posibilidades de sobrevivir.
Sen embargo, desprezando a seguridade que da a manada, o cardúmen, o rabaño ou como queiran que se denomine unha agrupación de grilos mormóns, hai individuos que a abandonan e deciden facer o camiño ó marxe, elixindo itinerarios alternativos, emprendendo unha aventura solitaria da que non sempre saen ben parados.
Os investigadores deste comportamento animal, que ignora as poderosas voces do instinto, instalaron pequenos transmisores no corpo de algún deste insectos, pouco antes do período de migración, para poder seguir os seus pasos e chegaron a unha conclusión efectiva: aqueles que seguían na formación, apiñados cos seus semellantes, sobreviviran, na súa maioría, durante as primeiras semanas de travesía, mentres que os aparatos localizadores dos grilos que decidiran abandonar o grupo remataran no estómago das aves rapaces e dos pequenos mamíferos.
Quizais sexa esaxerado trasladar os datos recollidos no estudio do comportamento desta especie e aplicalos á socioloxía humana, pero non é menos certo que as posibilidades de atoparse con problemas cando alguén decide apartarse da ortodoxia, dos manuais de conducta, das normas establecidas, das costumes e tradicións, dos canons e leis, dos pensamentos únicos, ou simplemente das modas e gustos imperantes, é moito maior que as de aqueles que deciden seguir ó rabaño.
Tamén é posible que os individuos que tentan fuxir do mergullo e disolución no grupo, como producto dalgunha alteración xenética quizais, ou sinxelamente pola vaidade de sentirse diferentes, vivan aventuras insólitas, imposibles de comprender para o resto dos seus análogos, que prefiren seguir este tipo de disidencias por televisión, e tamén é posible que o seu desenlace non sexa tan terrible como o dos grilos díscolos, aínda tamén hai que sinalar que unha porcentaxe minúscula deles puideran completar a migración á marxe do grupo.
Sigamos, por exemplo, en un deses días festivos de verano, cando o clima benigno anima a inundar as praias, nunha sorte de migración humana que se da nas zonas costeiras do mundo civilizado, onde os predadores visten traxe e garabata, e son cen veces máis perigosos que as rapaces e roedores das áridas terras de Utah, sigamos digo, a un pequeno grupo, formado por tres individuos que, para distinguir en este pequeno estudio, chamaremos Yuka, Ramón e Anxo, ou para ser máis científicos, Y, R e A.
Eliximos a estes tres principalmente por dúas razóns. Unha por que realizan o camiño inverso ás migracións estivais, dirixíndose dende a costa cara o interior, un comportamento bastante atípico, xa que non buscan un itinerario alternativo para chegar ó mesmo obxectivo sino que ten incluso unha meta diferente, que despois estudaremos.
A segunda razón é que os tres van no mesmo vehículo, polo que é fácil o seu seguimento, xa que so temos que seguir o pequeno transmisor que adosamos, imaxinariamente claro, a un deles.
Ó principio do seu recorrido coinciden cun bo feixe de conxéneres, e por un momento semella que van unirse a unha subdivisión do movemento migratorio, aquel que se dirixe á fronteira aproveitando o feirado para aprovisionarse de diversas prendas de tempada, mobiliario rústico, cerámica popular e alfombras ou farrapos, a bo prezo, no mercado que tódolos mércores se celebra na localidade máis preta do país veciño.
Pero, sorprendentemente, pasan de longo, desoíndo as ofertas ás que acoden, seguindo voces idénticas ás do instinto, os seus semellantes, ós que cada vez seméllanse menos, e so se deteñen primeiro para repostar o combustible para que o artefacto mecánico que os traslada siga funcionando, e despois para alimentar os seus propios organismos cunha sustancia, aínda sen analizar, chamada malandrina.
Son uns animais estraños Y, R e A, xa que desbotan a oportunidade de continuar pola estrada que bordea o litoral portugués, onde poderían imitar aos seus deténdose en calquera dos seus extensos areais, o que non deixaría de ser unha disidencia limitada, como a de aqueles grilos que evitan a manada pero que, finalmente, manteñen o mesmo obxectivo.
No lugar onde se detiveron a xantar collen unha desviación para darlle, en definitiva, as costas ó océano, e internarse nos territorios do interior, onde comezan a debuxarse as montañas e o aire salino, onde se mestura a ferraxe dos barcos e o eco dos náufragos, se transforma en vento serrano, que acariña o padal con rumor de flores e de augas cristalinas.
Bo, deixemos estas licencias poéticas para advertir que se deteñen nunha colonia agrícola, chamada Cha de Lamas, na freguesía courense de Vascôes que, según os datos que poidamos recompilar, tratase dunha obra da Junta de Colonización Interna, creada polo Estado Novo nos anos corenta. Durante este período se iniciou o cultivo de pataca e millo, principalmente, nos chans ata entonces forestais, o que constituíu un impulso importante para o crecemento da poboación rural.
Tamén neste lugar, onde Y, R e A, abandonan o vehículo, se atopa o Centro de Educaçao e interpretaçao ambiental (CEIA) de Corno de Bico, área declarada Paisagem protegida polo goberno luso, sobre a que falaremos máis adiante. Agora sigamos o comportamento deste estraños suxeitos que comezan a camiñar polo pequeno núcleo rural, atopando ó seu pasado tan só cans, cabras e ovellas, que buscan as sombras para protexerse dun sol implacable que a esta hora, as dúas e media da tarde, unha hora menos según o uso local, está no máis alto do ceo.
Quizais para protexerse dos devastadores efectos dos raios solares, que a maioría dos individuos da súa especie abrazan ás beiras do mar, deseguida se internan, por unha pista de terra batida, nun bosque de piñeiros, seguindo un pequeno cauce fluvial que, polos mapas que manexamos, desemboca no Ribeiro de Reiriz. Aínda son visibles os amplos pastizais onde as vacas barrosás, típica raza da zona, atenden ó seu instinto, alleas a camiñantes e a camiños, rumiando a herba fresca que coas últimas chuvias tinguiuse de esmeralda.
Atopan as ruínas dunhas casas, habitadas en outros tempos polos traballadores dunha abandonada explotación mineira, e as paredes dun antigo serradoiro, así como algún inxenio hidráulico soterrado entre as silveiras, que testemuña a importancia económica que tivo esta zona para toda a comarca.
De todas estas incidencias toma boa nota A, cunha diminuta cámara dixital, mentres seguen os tres avanzando tras uns sinais debuxados con pintura vermella e amarela en pedras e troncos, marcando un itinerario denominado Trilho dos Moinhos.
Mentres R agradece a boa sombra que ofrece a masa forestal, aínda que esté formada por eucaliptos e piñeiros, que alivia a canícula que está caendo dende o ceo e que, nos tramos máis abertos, onde non hai refuxio posible, faise francamente molesta. Para sorte dos nosos amigos (a esta altura da investigación xa podemos chamalos así), non tardan demasiado en atopar un pequeno oasis, onde se deteñen.
Este pequeno anaco do paraíso ten o nome de Porto Velho, e nel hai un muíño que garda certas particularidades que temos que subliñar. En principio atopase en moi bo estado de conservación, en disonancia coas construccións que atoparon ata o momento, ademais se trata dun muíño de dúas bocas, polo que, en realidade, deberíamos falar de dous muíños que comparten teito e paredes, xa que habendo dúas bocas é lóxico que haxa dúas moas.
Da importancia do inxenio, que recibe as augas de varios cauces que conflúen no Ribeiro de Reiriz, dá constancia a vivenda, agora deshabitada, que se atopa a uns metros del, que ten acaroadas unhas rústicas cortes, e no estanque por onde entran e saen, formando ruidosas fervenzas, as augas limpas do río.
Entendemos que fagan unha pausa necesaria para hidratarse antes de continuar camiño, como faría calquera animal migratorio, pero polo menos para R e para A non é suficiente, así que ispen e se introducen no pequeno estanque, mentres que Y, o único membro feminino da expedición, declina a invitación para unirse ó baño.
Aquí temos que lanzar varias preguntas ¿Que lles induce a este comportamento? ¿Porque sendo da mesma especie, aínda que camiñen en dirección contraria aos seus conxéneres, non teñen as mesmas pautas? ¿Son grilos disidentes R e A por bañarse, ou Y por non facelo?.
Sexa como fora, algo lles chama a atención dentro da auga, si, é unha caixa dunha bebida fabricada a partir dalgún cereal, non conserva a etiqueta e as cubre unha capa de musgo, aínda que no tapón pode lerse a palabra Heineken.
A non o pensa dúas veces e despois de requirirlle un abridor a R (que leva un de fortuna na mochila), se bebe unha nun par de tragos, mentes na cara se lle debuxa un amplo sorriso. Nestes momentos, cada un ó seu xeito, estes tres individuos experimentan unha reacción química que, nalgúns manuais antigos do século pasado, describían como felicidade.
As conclusións ás que poderíamos chegar, despois de estudiar ós milleiros de conxéneres deste trío peculiar e que, neste mesmo momento e de xeito masivo, invaden ós areais dun ou outro lado da fronteira, é que, por algún motivo que non acadamos comprender, decidiron abandonar a manada para chegar ó mesmo: buscaron un alivio ás elevadas temperaturas mediante inmersións na auga (aínda que Y sega resistíndose a probala), e agora sécanse ao sol.
Pero non, non é este o destino do pequeno grupo, xa que volven a vestirse e, sen dubidalo demasiado, a introducirse nunha densa agrupación de árbores frondosas, denominados carballos na botánica local, unha conducta claramente absurda, a pesares da beleza desta fraga, pero ¿por qué abandonar aquel oasis, onde poderían gozar do sol e da auga sen que ninguén os molestase? ¿qué buscan camiñando entre estas solitarias paraxes?.
Para averigualo seguimos os seus pasos, que agora descorren descubrindo os Moinhos de Várzea, moitos deles cubertos de silveiras, seguramente como consecuencia da perda de rendibilidade destes inxenios hidráulicos, e que anticipan unha zona de amplos pastizais e campos de cultivo, dispostos en socalcos que se perden no fondo do val, cara onde se dirixen unha vez que conectan coa estrada comarcal 519. Por este firme alcatreado descenden, entrando na freguesía de Parada.
Quizais, por falta de sinalización e por falta de seareiros ós que preguntar, non saiban os nosos amigos que este bucólico lugar, coas súas extensas plantacións de millo e prados salpicados por cabalos, vacas e ovellas, que aínda conservan mostras ancestrais da arquitectura popular, é o lugar de Várzea, onde as augas do pequeno ribeiro, onde se refrescaron fai uns momentos, desembocan no río Coura, que pola súa importancia nomea este val.
Nos derradeiros metros do Ribeiro de Reiriz, antes de perder o seu nome e sumar as súas augas ó Coura, atopase a Ermida de San Gonçalo, onde o grupo fai un alto e Y distribúe entre os seus compañeiros barriñas de muesli ou de chocolate, que desaparecen nas súas bocas, axudados por xenerosos tragos de auga, debuxándolles un sorriso doce.
Obstinados camiñantes cun destino que ignoramos, rodean o templo e comezan a ascender, deixando o diminuto ribeiro ás costas, por un angosto camiño no que se pon a proba a súa resistencia, internándose noutro bosque baixo ó que os prados se precipitan en perigosa verticalidade. Cando xa lles parecen suficientes os metros que gañaron ó ceo, o sendeiro volve á horizontalidade, e transcorre á par dunha levada que aporta un frescor nada desprezable.
Neste tramo se atopan con varias persoas realizando tarefas de acondicionamento do sendeiro, desbrozando e limpando unha parte onde a maleza, alimentada pola presencia abundante de auga, ten un crecemento rápido. Anotamos que estas xentes non pertencen ó xénero dos disidentes, ou non nos consta, nin están traballando porque non queren achegarse á praia ou á feira, senón porque en Portugal, a diferencia de Galiza, non se celebra ningunha festividade neste día, e polo tanto é laborable.
Tamén neste anaco do camiño atopan varios inxenios hidráulicos, os Moinhos de Alvarim, topónimo que sinala outro dos lugares desta freguesía, que os nosos camiñantes non teñen intención de visitar. A súa é outra, a de contornar, volvendo a subir levemente, o Monte de Vale Mourinho, subindo por unha estreita pista forestal, o máis ben estreitada pola invasión das xestas que ameazan con pechala por completo.
Para sorpresa de calquera observador, tras este esgotador recorrido non chegan estes individuos a outro sito que a Porto Velho, onde R e A repiten a mesma cerimonia de espirse para mergullarse no estanque de augas cristalinas, mentres Y retrata a segunda inxestión de A desa bebida que alguén esqueceu no interior da poza (ou sexa, bebéndose outra Heineken).
¿Para esto tantos quilómetros recorridos? ¿para rematar tan preto de onde comezaron? ¿non atoparon un sitio mellor? ¿ou non buscaban un sitio mellor?. Son tantas as dubidas cando se estudia o comportamento dun grilo que non atende a razóns da manada, ou do cardume ou como queira chamarse un conxunto de grilos.
Deixémolo, polo momento, aquí, a pesar de que aínda observamos máis comportamentos estraños destes individuos, como o entusiasmo con que recorreron as instalacións do CEIA de Corno de Bico, demorando máis de hora e media nunhas instalación desertas que non lle ofertaron, de momento, ningún servicio, ou como non regresaron, despois de tódolos excesos cometidos, ós seus fogares, senón que se dirixiron a un concerto ó aire libre, abrigados polas masas das que fuxiran durante todo o día. Non, é moito máis sinxelo que sigamos prestando atención ós grilos mormóns.
Nas áridas terras do noroeste de Utah existen uns insectos, bastante semellantes ás temibles langostas, ós que popularmente se lles coñece como grilos mormóns, que cando migran, camiñando e saltando durante centos de quilómetros, forman un auténtico exército invasor, composto por millóns de individuos que desfilan en compactas formacións.
Os observadores sempre se preocuparon do motivo polo que lles gusta viaxar en tropel, sen deixar case espacio entre si, creando auténticos ríos compostos por infinitas patas, alas e antenas de tons opacos que dificilmente pasan desapercibidos entre as deslumbrantes areas vermellas.
Os científicos que estudiaron este curioso fenómeno atoparon unha rápida resposta: a multitude dá seguridade. Os predadores que acechan á nube, nun entorno hostil onde tampouco abunda a comida, teñen tantos grilos para elixir, que as opcións de sobrevivir dun exemplar entre millóns dos seus conxéneres serían moitas. Polo que parece, si es un grilo tes que ir acompañado para ter máis posibilidades de sobrevivir.
Sen embargo, desprezando a seguridade que da a manada, o cardúmen, o rabaño ou como queiran que se denomine unha agrupación de grilos mormóns, hai individuos que a abandonan e deciden facer o camiño ó marxe, elixindo itinerarios alternativos, emprendendo unha aventura solitaria da que non sempre saen ben parados.
Os investigadores deste comportamento animal, que ignora as poderosas voces do instinto, instalaron pequenos transmisores no corpo de algún deste insectos, pouco antes do período de migración, para poder seguir os seus pasos e chegaron a unha conclusión efectiva: aqueles que seguían na formación, apiñados cos seus semellantes, sobreviviran, na súa maioría, durante as primeiras semanas de travesía, mentres que os aparatos localizadores dos grilos que decidiran abandonar o grupo remataran no estómago das aves rapaces e dos pequenos mamíferos.
Quizais sexa esaxerado trasladar os datos recollidos no estudio do comportamento desta especie e aplicalos á socioloxía humana, pero non é menos certo que as posibilidades de atoparse con problemas cando alguén decide apartarse da ortodoxia, dos manuais de conducta, das normas establecidas, das costumes e tradicións, dos canons e leis, dos pensamentos únicos, ou simplemente das modas e gustos imperantes, é moito maior que as de aqueles que deciden seguir ó rabaño.
Tamén é posible que os individuos que tentan fuxir do mergullo e disolución no grupo, como producto dalgunha alteración xenética quizais, ou sinxelamente pola vaidade de sentirse diferentes, vivan aventuras insólitas, imposibles de comprender para o resto dos seus análogos, que prefiren seguir este tipo de disidencias por televisión, e tamén é posible que o seu desenlace non sexa tan terrible como o dos grilos díscolos, aínda tamén hai que sinalar que unha porcentaxe minúscula deles puideran completar a migración á marxe do grupo.
Sigamos, por exemplo, en un deses días festivos de verano, cando o clima benigno anima a inundar as praias, nunha sorte de migración humana que se da nas zonas costeiras do mundo civilizado, onde os predadores visten traxe e garabata, e son cen veces máis perigosos que as rapaces e roedores das áridas terras de Utah, sigamos digo, a un pequeno grupo, formado por tres individuos que, para distinguir en este pequeno estudio, chamaremos Yuka, Ramón e Anxo, ou para ser máis científicos, Y, R e A.
Eliximos a estes tres principalmente por dúas razóns. Unha por que realizan o camiño inverso ás migracións estivais, dirixíndose dende a costa cara o interior, un comportamento bastante atípico, xa que non buscan un itinerario alternativo para chegar ó mesmo obxectivo sino que ten incluso unha meta diferente, que despois estudaremos.
A segunda razón é que os tres van no mesmo vehículo, polo que é fácil o seu seguimento, xa que so temos que seguir o pequeno transmisor que adosamos, imaxinariamente claro, a un deles.
Ó principio do seu recorrido coinciden cun bo feixe de conxéneres, e por un momento semella que van unirse a unha subdivisión do movemento migratorio, aquel que se dirixe á fronteira aproveitando o feirado para aprovisionarse de diversas prendas de tempada, mobiliario rústico, cerámica popular e alfombras ou farrapos, a bo prezo, no mercado que tódolos mércores se celebra na localidade máis preta do país veciño.
Pero, sorprendentemente, pasan de longo, desoíndo as ofertas ás que acoden, seguindo voces idénticas ás do instinto, os seus semellantes, ós que cada vez seméllanse menos, e so se deteñen primeiro para repostar o combustible para que o artefacto mecánico que os traslada siga funcionando, e despois para alimentar os seus propios organismos cunha sustancia, aínda sen analizar, chamada malandrina.
Son uns animais estraños Y, R e A, xa que desbotan a oportunidade de continuar pola estrada que bordea o litoral portugués, onde poderían imitar aos seus deténdose en calquera dos seus extensos areais, o que non deixaría de ser unha disidencia limitada, como a de aqueles grilos que evitan a manada pero que, finalmente, manteñen o mesmo obxectivo.
No lugar onde se detiveron a xantar collen unha desviación para darlle, en definitiva, as costas ó océano, e internarse nos territorios do interior, onde comezan a debuxarse as montañas e o aire salino, onde se mestura a ferraxe dos barcos e o eco dos náufragos, se transforma en vento serrano, que acariña o padal con rumor de flores e de augas cristalinas.
Bo, deixemos estas licencias poéticas para advertir que se deteñen nunha colonia agrícola, chamada Cha de Lamas, na freguesía courense de Vascôes que, según os datos que poidamos recompilar, tratase dunha obra da Junta de Colonización Interna, creada polo Estado Novo nos anos corenta. Durante este período se iniciou o cultivo de pataca e millo, principalmente, nos chans ata entonces forestais, o que constituíu un impulso importante para o crecemento da poboación rural.
Tamén neste lugar, onde Y, R e A, abandonan o vehículo, se atopa o Centro de Educaçao e interpretaçao ambiental (CEIA) de Corno de Bico, área declarada Paisagem protegida polo goberno luso, sobre a que falaremos máis adiante. Agora sigamos o comportamento deste estraños suxeitos que comezan a camiñar polo pequeno núcleo rural, atopando ó seu pasado tan só cans, cabras e ovellas, que buscan as sombras para protexerse dun sol implacable que a esta hora, as dúas e media da tarde, unha hora menos según o uso local, está no máis alto do ceo.
Quizais para protexerse dos devastadores efectos dos raios solares, que a maioría dos individuos da súa especie abrazan ás beiras do mar, deseguida se internan, por unha pista de terra batida, nun bosque de piñeiros, seguindo un pequeno cauce fluvial que, polos mapas que manexamos, desemboca no Ribeiro de Reiriz. Aínda son visibles os amplos pastizais onde as vacas barrosás, típica raza da zona, atenden ó seu instinto, alleas a camiñantes e a camiños, rumiando a herba fresca que coas últimas chuvias tinguiuse de esmeralda.
Atopan as ruínas dunhas casas, habitadas en outros tempos polos traballadores dunha abandonada explotación mineira, e as paredes dun antigo serradoiro, así como algún inxenio hidráulico soterrado entre as silveiras, que testemuña a importancia económica que tivo esta zona para toda a comarca.
De todas estas incidencias toma boa nota A, cunha diminuta cámara dixital, mentres seguen os tres avanzando tras uns sinais debuxados con pintura vermella e amarela en pedras e troncos, marcando un itinerario denominado Trilho dos Moinhos.
Mentres R agradece a boa sombra que ofrece a masa forestal, aínda que esté formada por eucaliptos e piñeiros, que alivia a canícula que está caendo dende o ceo e que, nos tramos máis abertos, onde non hai refuxio posible, faise francamente molesta. Para sorte dos nosos amigos (a esta altura da investigación xa podemos chamalos así), non tardan demasiado en atopar un pequeno oasis, onde se deteñen.
Este pequeno anaco do paraíso ten o nome de Porto Velho, e nel hai un muíño que garda certas particularidades que temos que subliñar. En principio atopase en moi bo estado de conservación, en disonancia coas construccións que atoparon ata o momento, ademais se trata dun muíño de dúas bocas, polo que, en realidade, deberíamos falar de dous muíños que comparten teito e paredes, xa que habendo dúas bocas é lóxico que haxa dúas moas.
Da importancia do inxenio, que recibe as augas de varios cauces que conflúen no Ribeiro de Reiriz, dá constancia a vivenda, agora deshabitada, que se atopa a uns metros del, que ten acaroadas unhas rústicas cortes, e no estanque por onde entran e saen, formando ruidosas fervenzas, as augas limpas do río.
Entendemos que fagan unha pausa necesaria para hidratarse antes de continuar camiño, como faría calquera animal migratorio, pero polo menos para R e para A non é suficiente, así que ispen e se introducen no pequeno estanque, mentres que Y, o único membro feminino da expedición, declina a invitación para unirse ó baño.
Aquí temos que lanzar varias preguntas ¿Que lles induce a este comportamento? ¿Porque sendo da mesma especie, aínda que camiñen en dirección contraria aos seus conxéneres, non teñen as mesmas pautas? ¿Son grilos disidentes R e A por bañarse, ou Y por non facelo?.
Sexa como fora, algo lles chama a atención dentro da auga, si, é unha caixa dunha bebida fabricada a partir dalgún cereal, non conserva a etiqueta e as cubre unha capa de musgo, aínda que no tapón pode lerse a palabra Heineken.
A non o pensa dúas veces e despois de requirirlle un abridor a R (que leva un de fortuna na mochila), se bebe unha nun par de tragos, mentes na cara se lle debuxa un amplo sorriso. Nestes momentos, cada un ó seu xeito, estes tres individuos experimentan unha reacción química que, nalgúns manuais antigos do século pasado, describían como felicidade.
As conclusións ás que poderíamos chegar, despois de estudiar ós milleiros de conxéneres deste trío peculiar e que, neste mesmo momento e de xeito masivo, invaden ós areais dun ou outro lado da fronteira, é que, por algún motivo que non acadamos comprender, decidiron abandonar a manada para chegar ó mesmo: buscaron un alivio ás elevadas temperaturas mediante inmersións na auga (aínda que Y sega resistíndose a probala), e agora sécanse ao sol.
Pero non, non é este o destino do pequeno grupo, xa que volven a vestirse e, sen dubidalo demasiado, a introducirse nunha densa agrupación de árbores frondosas, denominados carballos na botánica local, unha conducta claramente absurda, a pesares da beleza desta fraga, pero ¿por qué abandonar aquel oasis, onde poderían gozar do sol e da auga sen que ninguén os molestase? ¿qué buscan camiñando entre estas solitarias paraxes?.
Para averigualo seguimos os seus pasos, que agora descorren descubrindo os Moinhos de Várzea, moitos deles cubertos de silveiras, seguramente como consecuencia da perda de rendibilidade destes inxenios hidráulicos, e que anticipan unha zona de amplos pastizais e campos de cultivo, dispostos en socalcos que se perden no fondo do val, cara onde se dirixen unha vez que conectan coa estrada comarcal 519. Por este firme alcatreado descenden, entrando na freguesía de Parada.
Quizais, por falta de sinalización e por falta de seareiros ós que preguntar, non saiban os nosos amigos que este bucólico lugar, coas súas extensas plantacións de millo e prados salpicados por cabalos, vacas e ovellas, que aínda conservan mostras ancestrais da arquitectura popular, é o lugar de Várzea, onde as augas do pequeno ribeiro, onde se refrescaron fai uns momentos, desembocan no río Coura, que pola súa importancia nomea este val.
Nos derradeiros metros do Ribeiro de Reiriz, antes de perder o seu nome e sumar as súas augas ó Coura, atopase a Ermida de San Gonçalo, onde o grupo fai un alto e Y distribúe entre os seus compañeiros barriñas de muesli ou de chocolate, que desaparecen nas súas bocas, axudados por xenerosos tragos de auga, debuxándolles un sorriso doce.
Obstinados camiñantes cun destino que ignoramos, rodean o templo e comezan a ascender, deixando o diminuto ribeiro ás costas, por un angosto camiño no que se pon a proba a súa resistencia, internándose noutro bosque baixo ó que os prados se precipitan en perigosa verticalidade. Cando xa lles parecen suficientes os metros que gañaron ó ceo, o sendeiro volve á horizontalidade, e transcorre á par dunha levada que aporta un frescor nada desprezable.
Neste tramo se atopan con varias persoas realizando tarefas de acondicionamento do sendeiro, desbrozando e limpando unha parte onde a maleza, alimentada pola presencia abundante de auga, ten un crecemento rápido. Anotamos que estas xentes non pertencen ó xénero dos disidentes, ou non nos consta, nin están traballando porque non queren achegarse á praia ou á feira, senón porque en Portugal, a diferencia de Galiza, non se celebra ningunha festividade neste día, e polo tanto é laborable.
Tamén neste anaco do camiño atopan varios inxenios hidráulicos, os Moinhos de Alvarim, topónimo que sinala outro dos lugares desta freguesía, que os nosos camiñantes non teñen intención de visitar. A súa é outra, a de contornar, volvendo a subir levemente, o Monte de Vale Mourinho, subindo por unha estreita pista forestal, o máis ben estreitada pola invasión das xestas que ameazan con pechala por completo.
Para sorpresa de calquera observador, tras este esgotador recorrido non chegan estes individuos a outro sito que a Porto Velho, onde R e A repiten a mesma cerimonia de espirse para mergullarse no estanque de augas cristalinas, mentres Y retrata a segunda inxestión de A desa bebida que alguén esqueceu no interior da poza (ou sexa, bebéndose outra Heineken).
¿Para esto tantos quilómetros recorridos? ¿para rematar tan preto de onde comezaron? ¿non atoparon un sitio mellor? ¿ou non buscaban un sitio mellor?. Son tantas as dubidas cando se estudia o comportamento dun grilo que non atende a razóns da manada, ou do cardume ou como queira chamarse un conxunto de grilos.
Deixémolo, polo momento, aquí, a pesar de que aínda observamos máis comportamentos estraños destes individuos, como o entusiasmo con que recorreron as instalacións do CEIA de Corno de Bico, demorando máis de hora e media nunhas instalación desertas que non lle ofertaron, de momento, ningún servicio, ou como non regresaron, despois de tódolos excesos cometidos, ós seus fogares, senón que se dirixiron a un concerto ó aire libre, abrigados polas masas das que fuxiran durante todo o día. Non, é moito máis sinxelo que sigamos prestando atención ós grilos mormóns.
No hay comentarios:
Publicar un comentario