Domingo, 25 de febreiro de 2007
Nesta ocasión non teño que desprezar as previsións meteorolóxicas para arrincarme a trabadas as teas de araña, en outra desas mañás de domingo nas que amañezo con area na gorxa e unha banda de mariachis facendo un pasarúas polo interior da miña cachola, nin facer un reconto de cadáveres para licualos na cafeteira, mentres decido a indumentaria coa que cubrir os meus osos doridos polos excesos das horas pretéritas. Sóbranme razóns para sorrirlle ás nubes, para descontar as horas que me acercan ó crepúsculo, en compaña dun cardúmen de seres queridos cos que insisto nesta sementeira estéril de pegadas.
Con eles insisto nas tradicións, nesta sorte de xestos repetidos que nos conforman como colectivo, e volvemos recorrer a lingua de asfalto que nos afasta das terras portuguesas, para recalar outra vez no máis parecido que temos a unha sede social: ese comedeiro con nome de sinal de tráfico, que mantén os nosos niveis de malandremia nunha proporción aceptable. Aínda que sempre hai alguén que, como nas mellores familias, desafía a ortodoxia e atrévese a trocar o cabrito por esa poción máxica que nos da as forzas precisas para seguir coleccionando camiños.
E os meus seres queridos teñen nome, e para que conste en acta os nomeo: Zalo, caudillo de camiñantes e congostreños, que non perde ocasión para pastorearnos e así establecer un novo enlace no complicado mapa de sendeiros que ten na cabeza; Habibi, incansable constructor de teorías sobre calquera tema que nos sala ó paso, que divide o mundo entre o “ten punto” e o “non aporta nada”; Nuria que está sen dubida na primeira categoría, e que obrou a milagre de converter o noso amigo nun afamado montañeiro, competindo en loita desigual contra os encantos da informática; Nacho, o noso Tesorito, antigamente coñecido como Tremendo Pavo, ó que as febres mantiveron afastado da nosa compaña, e que decidiu combater ós virus cunha boa suada; e como sorpresa se nos suma Mónica, que sempre vai ter o número dous, e que venceu as reticencias á nosa fórmula dominical para volver compartir congostras, carreiros e canicoubas, como nos vellos tempos.
Pois con esta sorte de persoas amables, e coa bendición do ceo, que nos guinda bafaradas de lume para desafiar ó inverno, descontamos os quilómetros que nos arredan de Viana do Castelo, onde arranca o itinerario que nos propuxo o de Paramos, en outro dos seus intentos en conectar a extensa rede de sendeiros lusos.
Deixamos os nosos coches no alto de Santa Luzia, dende onde temos unha ampla e bela panorámica da cidade, e a foz do río Lima que se derrama maxestosamente no océano Atlántico, onde a estreita franxa dourada dos areais fai de fronteira á extensión esmeralda dos campos de cultivo. Nesta atalaia atopase a impoñente basílica adicada á mesma santa, que parece que ten moita devoción nestes lugares, dado a contundencia e altura dos seus muros, e á súa sombra o panel indicativo do noso percurso pedestre: o Trilho dos Canos de Agua.
Case non teño tempo dos estiramentos precisos, nin de disparar catro tiros dixitais para captar as postais que me rodean, porque xa a tropa saíu á estrada, baixo a dirección do Tenente Almeida que, aínda que o continxente das tropas non sexa numericamente importante, non dubida en pórse ó mando, para non perder o costume. Tras eles avanzo polo asfalto, bordeando un muro vernizado polo brión, e ó chegar a unha casa en ruínas comezamos a descender por un camiño forestal, cuberta na súa gran parte por eucaliptos e mimosas, especies que desprazaron ó bosque autóctono, escoitando as primeiras queixas de Habibi que vai contando os metros que nos acercan ó mar, para indicarnos todo o que temos que subir para volver ós coches.
Perdemos altura con facilidade na primeira centena de metros, seguindo a estela das marcas roxas e amarelas características destas rutas, ata chegar a dous grandes arcos de pedra, os Arcos do Fincâo, onde a sección fotográfica do grupo se detén a intentar captar un pouco da maxia deste lugar enfeitizado. Estas estructuras de pedra son a parte máis visible do acueducto por onde discorre a nosa ruta, xa que por riba delas pasan os canos de auga que nomean o sendeiro. Aínda hoxe este sigue captando a auga das minas da Serra de Santa Luzia para abastecer os depósitos de Viana.
Camiñamos por unha levada de granito, e baixo a sola das nosas botas sentimos o discorrer do líquido elemento, sorprendido pola lonxitude desta construcción que serpentea atravesando o corazón da fraga, onde se alternan eucaliptos, piñeiros e mimosas, sorteando desniveis que, uníndose a unha temperatura máis que benigna, nos arrancan os primeiros suores. Aínda que non son nada en comparación cos que deberon licuar os esforzados constructores desta conducción dos acuíferos diseminados pola montaña.
Avanzamos gañando metros ó ceo, cando atopamos outro arco de pedra que salva o obstáculo dun pequeno regueiro, e aquí podemos observar un muíño e a entrada dunha mina escavada na rocha, e continuamos a ascensión sempre por riba do canal de pedra que nun par de ocasións está interrompido por aliviadoiros que reciben o simpático nome de casinhas de agua. Tamén nos atopamos con varios desvíos para o acceso a novas minas, que poderíamos visitar se non fora porque o noso grupo decide acadar canto antes o Alto da Pena, dende onde se contemplan unhas magnificas visitas da serra.
Todos pagamos o noso tributo de suor na subida, pero hai algún a quen non lle parece suficiente prezo e lle da unha propina de saliva, eso si, para queixarse. Sen decatarnos case completamos o tramo da levada, e desembocamos nunha pontella sobre un ribeiro que se precipita sobre unhas pedras formando un modesto salto de auga.
Transcorridos algúns metros confluímos a unha estrada, que nos anticipa a entrada nun núcleo rural, xa que unha placa nos indica que camiñamos pola rúa Tía Iberia. De seguida esquecémonos de que estamos pisando asfalto, xa que todo o que atopamos ó noso paso forma un entorno con certo encanto, no lugar de San Mamede, pertencente a freguesía de Areosa, que nos da a benvida cunha pequena capela onde, segundo a nosa guía realizase no mes de agosto a festa do mel.
No prado que se tende ós pes do recinto sagrado pacen tranquilos equinos, indiferentes ós disparos dixitais cos que intento atrapalos, mentres un pouco máis adiante Habibi fai o propio con algúns recunchos máxicos dos moitos que compoñen este conxunto de casas que supoñemos cun certo poderío económico, dado a envergadura e consistencia dos muros das súas construccións. Afortunadamente, neste caso, parece que os cartos e o mal gusto non van xuntos, e o resultado é bastante alentador.
Á saída do pobo, ás beiras dun regueiro, agrupámonos co resto da tropa, e comentamos a beleza do lugar onde nos atopamos, aínda que tamén escoitemos as típicas queixas pola lentitude da nosa marcha, debido ó empeño da sección fotográfica de seguir ampliando o arquivo dixital destes domingos deportivo-gastronómicos.
Continuamos a marcha, pero antes de abandonar o poboado de San Mamede visitamos o seu enclave orixinal, a Aldea Velha, un conxunto de vivendas derruídas baixo unha espesa capa de brión e de silveiras, aínda que á vista da rehabilitación de vellas construccións que se está realizando no lugar non cremos que permanezan neste estado por moito máis tempo.
Volvemos sobre os nosos pasos para acadar outra vez o firme asfaltado, polo que discurrimos entre as receitas dun completo menú que Habibi, con todo o seu saber culinario, comparte con Tesorito, e que agardamos probar algún día, para ver os efectos destas ensinanzas.
E con esta e outras conversas acadamos unha pista forestal que nos introduce na Bouça do Frade, que discorre entre un bosque mixto de piñeiros e eucaliptos, e suavemente ascendemos ata o Alto do Frade, onde se alza a silueta dun edificio abandonado. Esta obra, coñecida como a Casa do Radar ou Casinha dos Aviôes, non foi rematada, e estaba destinada á instalación dun posto de control aéreo durante a segunda guerra mundial, constituíndo unha magnifica atalaia para contemplar, e máis nun día onde o tempo resulta tan magnánimo, unha ampla panorámica da cidade de Viana e sobre todo o Val do Lima.
Tamén desde este punto podemos observar o Monte de Santa Luzia, e a basílica onde deixamos os nosos vehículos, e a distancia que nos afasta, cuberta por un espeso arboredo. Por esta fraga, na que abundan mimosas e piñeiros, nos internamos, despois de descansar brevemente ó lado do esqueleto da edificación militar, e camiñamos un breve tramo cuberto con grandes lousas de pedra, ata desembocar outra vez nunha estrada, e desde aquí, en outra pista forestal onde se multiplican os coches cos cristais empañados, poñendo a probas de resistencia a suspensión e a tapicería.
Chegamos a un parque forestal, onde existe un miradoiro con vistas ó océano, e onde Zalo tranquiliza ás tropas sinalando no mapa o pouco que nos queda para rematar o noso círculo.Estamos na Carreira do Tiro, chamado así polo campo onde se practican os militares do cuartel que está o carón do camiño, xa no derradeiro quilómetro do noso itinerario.
Antes de chegar outra vez ó punto de partida subimos ó depósito de auga da cidade, dende onde tamén temos unha panorámica xenerosa da cidade e do val. Só nos queda pendente a Citania de Santa Luzia, un dos castros máis coñecidos do norte portugués, pero ¿a quen lle interesan unhas pedras milenarias se nos agarda a merenda?.
Nesta ocasión non teño que desprezar as previsións meteorolóxicas para arrincarme a trabadas as teas de araña, en outra desas mañás de domingo nas que amañezo con area na gorxa e unha banda de mariachis facendo un pasarúas polo interior da miña cachola, nin facer un reconto de cadáveres para licualos na cafeteira, mentres decido a indumentaria coa que cubrir os meus osos doridos polos excesos das horas pretéritas. Sóbranme razóns para sorrirlle ás nubes, para descontar as horas que me acercan ó crepúsculo, en compaña dun cardúmen de seres queridos cos que insisto nesta sementeira estéril de pegadas.
Con eles insisto nas tradicións, nesta sorte de xestos repetidos que nos conforman como colectivo, e volvemos recorrer a lingua de asfalto que nos afasta das terras portuguesas, para recalar outra vez no máis parecido que temos a unha sede social: ese comedeiro con nome de sinal de tráfico, que mantén os nosos niveis de malandremia nunha proporción aceptable. Aínda que sempre hai alguén que, como nas mellores familias, desafía a ortodoxia e atrévese a trocar o cabrito por esa poción máxica que nos da as forzas precisas para seguir coleccionando camiños.
E os meus seres queridos teñen nome, e para que conste en acta os nomeo: Zalo, caudillo de camiñantes e congostreños, que non perde ocasión para pastorearnos e así establecer un novo enlace no complicado mapa de sendeiros que ten na cabeza; Habibi, incansable constructor de teorías sobre calquera tema que nos sala ó paso, que divide o mundo entre o “ten punto” e o “non aporta nada”; Nuria que está sen dubida na primeira categoría, e que obrou a milagre de converter o noso amigo nun afamado montañeiro, competindo en loita desigual contra os encantos da informática; Nacho, o noso Tesorito, antigamente coñecido como Tremendo Pavo, ó que as febres mantiveron afastado da nosa compaña, e que decidiu combater ós virus cunha boa suada; e como sorpresa se nos suma Mónica, que sempre vai ter o número dous, e que venceu as reticencias á nosa fórmula dominical para volver compartir congostras, carreiros e canicoubas, como nos vellos tempos.
Pois con esta sorte de persoas amables, e coa bendición do ceo, que nos guinda bafaradas de lume para desafiar ó inverno, descontamos os quilómetros que nos arredan de Viana do Castelo, onde arranca o itinerario que nos propuxo o de Paramos, en outro dos seus intentos en conectar a extensa rede de sendeiros lusos.
Deixamos os nosos coches no alto de Santa Luzia, dende onde temos unha ampla e bela panorámica da cidade, e a foz do río Lima que se derrama maxestosamente no océano Atlántico, onde a estreita franxa dourada dos areais fai de fronteira á extensión esmeralda dos campos de cultivo. Nesta atalaia atopase a impoñente basílica adicada á mesma santa, que parece que ten moita devoción nestes lugares, dado a contundencia e altura dos seus muros, e á súa sombra o panel indicativo do noso percurso pedestre: o Trilho dos Canos de Agua.
Case non teño tempo dos estiramentos precisos, nin de disparar catro tiros dixitais para captar as postais que me rodean, porque xa a tropa saíu á estrada, baixo a dirección do Tenente Almeida que, aínda que o continxente das tropas non sexa numericamente importante, non dubida en pórse ó mando, para non perder o costume. Tras eles avanzo polo asfalto, bordeando un muro vernizado polo brión, e ó chegar a unha casa en ruínas comezamos a descender por un camiño forestal, cuberta na súa gran parte por eucaliptos e mimosas, especies que desprazaron ó bosque autóctono, escoitando as primeiras queixas de Habibi que vai contando os metros que nos acercan ó mar, para indicarnos todo o que temos que subir para volver ós coches.
Perdemos altura con facilidade na primeira centena de metros, seguindo a estela das marcas roxas e amarelas características destas rutas, ata chegar a dous grandes arcos de pedra, os Arcos do Fincâo, onde a sección fotográfica do grupo se detén a intentar captar un pouco da maxia deste lugar enfeitizado. Estas estructuras de pedra son a parte máis visible do acueducto por onde discorre a nosa ruta, xa que por riba delas pasan os canos de auga que nomean o sendeiro. Aínda hoxe este sigue captando a auga das minas da Serra de Santa Luzia para abastecer os depósitos de Viana.
Camiñamos por unha levada de granito, e baixo a sola das nosas botas sentimos o discorrer do líquido elemento, sorprendido pola lonxitude desta construcción que serpentea atravesando o corazón da fraga, onde se alternan eucaliptos, piñeiros e mimosas, sorteando desniveis que, uníndose a unha temperatura máis que benigna, nos arrancan os primeiros suores. Aínda que non son nada en comparación cos que deberon licuar os esforzados constructores desta conducción dos acuíferos diseminados pola montaña.
Avanzamos gañando metros ó ceo, cando atopamos outro arco de pedra que salva o obstáculo dun pequeno regueiro, e aquí podemos observar un muíño e a entrada dunha mina escavada na rocha, e continuamos a ascensión sempre por riba do canal de pedra que nun par de ocasións está interrompido por aliviadoiros que reciben o simpático nome de casinhas de agua. Tamén nos atopamos con varios desvíos para o acceso a novas minas, que poderíamos visitar se non fora porque o noso grupo decide acadar canto antes o Alto da Pena, dende onde se contemplan unhas magnificas visitas da serra.
Todos pagamos o noso tributo de suor na subida, pero hai algún a quen non lle parece suficiente prezo e lle da unha propina de saliva, eso si, para queixarse. Sen decatarnos case completamos o tramo da levada, e desembocamos nunha pontella sobre un ribeiro que se precipita sobre unhas pedras formando un modesto salto de auga.
Transcorridos algúns metros confluímos a unha estrada, que nos anticipa a entrada nun núcleo rural, xa que unha placa nos indica que camiñamos pola rúa Tía Iberia. De seguida esquecémonos de que estamos pisando asfalto, xa que todo o que atopamos ó noso paso forma un entorno con certo encanto, no lugar de San Mamede, pertencente a freguesía de Areosa, que nos da a benvida cunha pequena capela onde, segundo a nosa guía realizase no mes de agosto a festa do mel.
No prado que se tende ós pes do recinto sagrado pacen tranquilos equinos, indiferentes ós disparos dixitais cos que intento atrapalos, mentres un pouco máis adiante Habibi fai o propio con algúns recunchos máxicos dos moitos que compoñen este conxunto de casas que supoñemos cun certo poderío económico, dado a envergadura e consistencia dos muros das súas construccións. Afortunadamente, neste caso, parece que os cartos e o mal gusto non van xuntos, e o resultado é bastante alentador.
Á saída do pobo, ás beiras dun regueiro, agrupámonos co resto da tropa, e comentamos a beleza do lugar onde nos atopamos, aínda que tamén escoitemos as típicas queixas pola lentitude da nosa marcha, debido ó empeño da sección fotográfica de seguir ampliando o arquivo dixital destes domingos deportivo-gastronómicos.
Continuamos a marcha, pero antes de abandonar o poboado de San Mamede visitamos o seu enclave orixinal, a Aldea Velha, un conxunto de vivendas derruídas baixo unha espesa capa de brión e de silveiras, aínda que á vista da rehabilitación de vellas construccións que se está realizando no lugar non cremos que permanezan neste estado por moito máis tempo.
Volvemos sobre os nosos pasos para acadar outra vez o firme asfaltado, polo que discurrimos entre as receitas dun completo menú que Habibi, con todo o seu saber culinario, comparte con Tesorito, e que agardamos probar algún día, para ver os efectos destas ensinanzas.
E con esta e outras conversas acadamos unha pista forestal que nos introduce na Bouça do Frade, que discorre entre un bosque mixto de piñeiros e eucaliptos, e suavemente ascendemos ata o Alto do Frade, onde se alza a silueta dun edificio abandonado. Esta obra, coñecida como a Casa do Radar ou Casinha dos Aviôes, non foi rematada, e estaba destinada á instalación dun posto de control aéreo durante a segunda guerra mundial, constituíndo unha magnifica atalaia para contemplar, e máis nun día onde o tempo resulta tan magnánimo, unha ampla panorámica da cidade de Viana e sobre todo o Val do Lima.
Tamén desde este punto podemos observar o Monte de Santa Luzia, e a basílica onde deixamos os nosos vehículos, e a distancia que nos afasta, cuberta por un espeso arboredo. Por esta fraga, na que abundan mimosas e piñeiros, nos internamos, despois de descansar brevemente ó lado do esqueleto da edificación militar, e camiñamos un breve tramo cuberto con grandes lousas de pedra, ata desembocar outra vez nunha estrada, e desde aquí, en outra pista forestal onde se multiplican os coches cos cristais empañados, poñendo a probas de resistencia a suspensión e a tapicería.
Chegamos a un parque forestal, onde existe un miradoiro con vistas ó océano, e onde Zalo tranquiliza ás tropas sinalando no mapa o pouco que nos queda para rematar o noso círculo.Estamos na Carreira do Tiro, chamado así polo campo onde se practican os militares do cuartel que está o carón do camiño, xa no derradeiro quilómetro do noso itinerario.
Antes de chegar outra vez ó punto de partida subimos ó depósito de auga da cidade, dende onde tamén temos unha panorámica xenerosa da cidade e do val. Só nos queda pendente a Citania de Santa Luzia, un dos castros máis coñecidos do norte portugués, pero ¿a quen lle interesan unhas pedras milenarias se nos agarda a merenda?.