E86 Ruta Ríos e Montes (Ponteareas-Mondariz)



Domingo, 27 de xullo de 2008



Capitulo Primeiro
Do que aconteceu dende que o espertador nos tirou das orellas ata que empezamos a move-las pernas o carón do río Tea

Un dous, tres, catro, cinco, seis berros mecánicos que me asolagan con ferro os oídos, batendo nas bolboretas que aniñan no meu estómago, lostregando as durezas que a saudade, e tamén as ganas de ouriñar, fabricaron pola noite entre as pernas, arrincando as teas de araña que as pantasmas teceron durante unha, dúas, tres, catro, cinco e case seis horas, nas que percorrín o xardín segredo dos meus soños. E agora son outros, porque tamén son quen de perseguir soños esperto, e por eso érgome con ledicia outro domingo máis, desprezando as ameazas que o ceo, nada máis asomarme á fiestra, envíame en forma de escuros neboeiros.

Os meus xestos son lentos pero decididos, mentres percorro as miñas catro paredes recollendo a roupa que hei levar na mochila, e máis a toalla, as derradeiras crónicas, a carteira, as chaves, o teléfono. Xa está todo, así que boto unha carta breve á rede mentres lle mando un café máis negro cos meus pecados e, xa pretiño do mediodía, dispóñome a saír de casa cando escoito dous pitiños sinalándome que teño unha mensaxe no móbil.

Como é costume, algún que acordou a última hora. “Bos días, ¿vas a patear?”, pregúntame de xeito breve María, e como xa estou saíndo cara a rúa chámoa e contéstolle que si, e ademais dígolle con quen, cando e cara onde imos, porque sei que, as veces, tamén estes datos inclinan a un lado ou o outro a balanza nestas convocatorias. Aínda está a espertar, así que doulle un tempo de marxe mentres me reúno co Zalo no Concheiro que, na véspera, mandoume tamén outro brevísimo mensaxe: “¿Mondariz-A Freixa, mañan?”.

Pareceume ben e contesteille cun máis breve aínda “Ok”, porque tampouco son moi amigo do xénero literario do esemeese, e cando chego ó lugar da cita xa me espera en boa compaña, porque Isabel, coa que falei ¿cando foi, o venres?, decidiu proba-la fórmula máxica que o meu amigo de Paramos me legara, non sei se inconscientemente, nas terras que pisaron os combatentes da Travanca. Organizamos o asunto do transporte, porque a pesares de ser lineal o percorrido contamos ca infraestructura da Casa Padín, para retornar.

Recollemos a María no seu acubillo, e decidimos o lugar onde xantar, pese á oposición da sección feminina, que xa almorzou e non está pola labor de seguir tradicións. Pero non estamos nunha democracia, así que atallamos rapidamente a insurrección e diriximos a nave ata un deses comedeiros habituais onde aínda podemos mandarlle unhas racións de bo, bonito e barato, mentres a Chinita cóntanos as súas andanzas pola capital do reino, na súa tarefa de interprete para uns frikis que intentan vender aceite vexetal para facer biocombustible, pero sen ter nin un só litro no almacén. O certo é que a historia ten tódolos ingredientes para escribir unha boa novela, ou polo menos para empezala, porque non se sabe moi ben como vai rematar.

O caso é que chegamos ó Eido Vello a eso da unha, e polo menos eu xa tiña fame dabondo, así que ocupamos unha mesa e pedimos unha de calamares, dúas de empanada de bonito, unha de pementos de Padrón, e outra de churrasco, a pesares de que o único que tiña intención ou antollo, chámalle como queiras, de rillar nos osos do porco era eu. As mozas comeron como pitiños, ou coma señoritas dicían elas, e nos como homes machos masculinos, ou coma... ¿entón non están os animaliños neste mundo para comelos?.

O Zalo queixase das patacas conxeladas, pero o godello estaba fresquiño, é suavizou a queixa. Ademais, de postre, metémoslle unhas boas racións de colesterol, das que tanto gusta o meu amigo, en forma de tarta de tres chocolates, de piña ou da aboa, e por riba café e chupitos para todos. ¡Arrebientame vida! Que diría o precursor dos atrapacontos.

Menos mal que Isabel levou o meu cochiño (que non é un cocho pequeno, aínda que está ben porco) e conduciunos cara as terras do Paradanta, mentres eu agóchome no asento traseiro tentando de facer a dixestión, ou sexa, de votar unha boa soneca. Teño que facelo por fascículos, para indicarlle o camiño á camiñante, xa que non coñece os atallos de Mos para chegar á autoestrada, porque o Zalo está pendente da lectura e non é cuestión de que se despiste, que non están os tempos para seguir perdendo lectores. Chegamos á Freixa ás tres da tarde, cos ollos tinxidos de soños, polo menos os meus, que se pecharon definitivamente en Cans, co ceo cuberto e unha temperatura moi agradable, se non fora polo exceso de humidade. E despois de baleirar ou encher as mochilas, e de facer uns breves, brevísimos exercicios para quentar os músculos, collemos un pequeno carreiro río arriba.

Capítulo Segundo
Dalgunhas conversas e sucedidos entre a Praia da Freixa e o Muíño de Bugarin, do gang bang, das augas bravas, e dalgúns pantasmas que xurdiron no camiño

Xa vai tempo que o Zalo deixou atrás a súa eiva, e agora aproveita estas saídas dominicais para asegurar algúns tramos que sumar ás súas convocatorias do CdC, e por iso sae disparado, coma un can de presa, mentres Isabel e María inician conversa sobre as oposicións o ensino secundario, ou sobre as particularidades das empresas onde traballan, eu estou, como un xoves no medio, disparando as primeiras fotos de rigor, por se un día me fraquea a memoria, como os peixes.

Este primeiro treito, bastante emporcallado por estar próximo á estrada, está franqueado por salgueiros, carballos, bidueiros e amieiros, e o sendeiro é unha fenda sementada de follas aberta entre a herba, e pasamos ó carón dalgunhas plantacións de millo ou de patacas, e tamén dalgúns campos que xa levan tempo sen cultivo. Debido á presa da Freixa as augas do Tea parecen detidas, e como consecuencia nas súas beiras xerminan carrizos e mesmo espadanas, e algunha árbore debuxa cas súas raíces anacos dalgún paisaxe tenebroso.

A pouco que avanzamos o sendeiro pechase un pouco, e Zalo fai labores de desbrozamento para que os seus acólitos non enganchen ningunha silva e retraten a marcha dese singular exército de camiñantes.

Aproveitando os seus esforzos doulle alcance para que me faga unha pequena crónica do día da Patria, que me perdín un pouco por preguiza e un moito por desgana. Sempre é quen de contaxiarme co seu optimismo pola terra e o tempo que nos toca vivir, dende aquelas primeiras conversas nas terras de Sanabria, onde comezou a nosa fructífera amizade.

Tamén nos alcanzan as mozas cando chegamos a unha extensa poboación de canas de bambú, xa que o avance polas galerías que a atravesan ten algunha dificultade, especialmente para min, xa que ó pisar algún cañoto torzo o pé que teño escarallado dende a caída de Monteferro. Saio do canaval botando maldicións e coxeando, pero apreto o cu outra vez e sigo cara adiante, que remedio, xa que estou aquí non me vou achicar por un esguince mal curado.

Cruzamos a desembocadura de pequenos regatos, atravesamos algunha carballeira bonita e algún prado illado, mentres Isabel e María lembraban as súas experiencias en diversos contacontos, e incluso a primeira ofrecíase a organizar o próximo no seu piso, esto da lugar a varios equívocos, máis ou menos intencionados, cando nos relatou a vez que meteu a cinco nakianos, todos de sexo masculino, no seu acubillo, e das queixas dos veciños polas súas alporizadas disputas sobre asuntos de traballo. Nada que ver co gang bang, xénero cinematográfico no que unha muller se enfronta, con boas dotes de organización, a máis de dous homes, sexan ou non da mesma profesión.

Botando unhas boas risas co tema chegamos ó primeiro dos saltos de auga onde comecei a miña breve vida de piragüista, e aparecen as pantasmas de vellos amigos, como Anxo Bimbo, co que subín por primeira vez este río, nunha embarcación dobre de fibra, que tiñamos que portear nestes tramos, ou como Mario, que fora campión estatal de K-2, e con quen percorrín unha ducia de tramos de augas bravas, e con quen incluso participei no descenso do Sella, e tamén nas manifestacións acuáticas contra os encoros do Ulla e do Lérez. ¿Que será deles? Penso mentres observo os pasos por onde sorteabamos con certa pericia as pequenas presas que cruzan o Tea. Que días felices aqueles, nos que era outro corpo o que me sostiña, e non podo deixar de pensar que, nese caso, calquera tempo pasado era mellor. Acompañado por estes pensamentos sigo ós meus compañeiros, alleos ós meus barrenes, e non tardamos moito en atopar a seguinte zona onde era quen de probar as miñas habilidades na navegación fluvial.

Un longo muro de pedra vai cara o dique, salpicado de plantas acuáticas, que ten case tres metros de altura, e non podo facer outra cousa que determe, e deixar que me envolvan as lembranzas das veces que, en calquera estación do ano, baixaba por este tobogán con dentes apertados e remando con tódalas forzas que tiña, evitando o naufraxio. Non sei o que daría por baixar, aínda que fose unha última vez, por estas pedras tinguidas pola escuma...Neses lamentos estou cando me decato de que o resto da tropa desapareceu, e volvo ó sendeiro, deixando atrás un feixe de pantasmas que me berran que xa non son nin sombra daquel que fun. Outra vez ca compaña dos meus, as pantasmas esvaecen, polo menos momentaneamente, porque na seguinte parada, no Muíño de Bugarín, espéranos unha agradable sorpresa, sobretodo para mín.

Capítulo Terceiro
Do cruzamento dos Pontes de Bugarín, do baño nas Pozas de Pías, e da lembranza do rescate dun bombeiro

Do Muíño de Bugarín aínda quedan en pe as súas paredes, e as grandes moas de pedra, mentres que o teito e os rodicios xa fai tempo que desapareceron, e del sae o muro dunha presa que cruza ata outra ribeira do río, e que so ofrece un estreito canal, tardei o meu tempo en descubrilo, para atravesalo cun kaiak.

Aquí a fenda de auga pártese en dúas creando unha pequena illa no centro, no que desembocan un feixe de pequenas fervenzas, creando un lugar de unha beleza incontestable, polo menos para min, porque os meus compañeiros pasan por aquí sen deterse, nin tan sequera cando descubrimos unhas curiosas construccións de madeira que cruzan o río.

Bótolles un berro para que se deteñan, e aventúrome por unha sucesión de pontes colgantes, que comunican as dúas beiras. A primeira que vai dende o muíño a un vello carballo que crava as súas raíces na illa, é unha plataforma feita de tablóns suxeita por unha corda ó árbore. Dende alí sae outra ponte, composta por catro series de tablóns e unha intricada pasarela de cordas, é baila baixo os meus pes cando avanzo por el. Certamente tratase dunha obra de inxenieria caseira ben curiosa.

Despois de pisar a illa descubro que aínda hai unha terceira ponte, máis rústica se cabe, un feixe de táboas cravadas sobre dous longos troncos, que me levan a outra beira. O certo é que non podo agochar a ilusión que me fai cruzar estas efémeras pontellas, que non teñen aspecto de aguantar un inverno, porque o Tea, como a maioría dos ríos galegos, ten a crecer de máis coa estación das chuvias.

María tamén aventurase a cruzar, mentres o resto da tropa decídese por armarse de paciencia e sentar un rato a parolar, para constatar que seguimos sendo xentes diversas e que cada quen ten a súa maneira de camiñar, de ver ou de sentir, incluso de lembrar.

Tiro catro disparos ó lugar, non sexa que tarde de máis en volver e xa non estean as pontes, e regresamos ó sendeiro, internándonos nunha fermosa carballeira, outro deses lugares con encanto, con maxia, dos que van quedando poucos na nosa terra, e dos que só parece que tomamos conciencia cando desaparecen. Somos así.

Ó pouco o sendeiro estréitase, ata que por momentos desaparece e temos que avanzar pegadiños á beira do río, ata que divisamos a Ponte de Bugarín, por onde pasa a estrada que comunica Mondariz con Pazos de Borbén. A escasos metros dela temos aínda máis dificultades para avanzar, porque atopamos algunhas árbores derribadas, e temos que avanzar entre as súas ramas, para despois sortear un desnivel que nos leva ó firme alcatreado. Imaxínome cando, dentro dunhas semanas, pasen por aquí os integrantes do exército camiñante, botando maldicións e queixas para o organizador do evento, aquí presente.

E máis cando en vez de seguir polo sendeiro nos leva cara unha pista inhóspita pola que o sol de agosto pode facer un bo feixe de baixas. Pero o Zalo xa ten todo controlado, non é a primeira vez que pisa este terreo, e para acalar as miñas obxeccións vira cara o río, internándonos outra vez na fraga de ribeira.

A pesares de que o ceo segue estando parcialmente cuberto xa son moitos os calores e alédome de que despois de outra sucesión de carballeiras, canavais, e cruzamento de pequenos regatos, cheguemos ás Pozas de Pías, onde hai un feixe de rapaces coa mesma intención que nós: a de refrescarnos. A sección feminina, que seguen sendo unhas señoritas, só mollan os pés, mentres o Zalo e eu espímonos a presa e saltamos a profunda poza, con máis ou menos estilo (eu sen ningún estilo e tragando auga polo nariz).

A temperatura é a ideal, e dou unhas brazadas ata o Tubo, un estreitamento natural do río, onde fai un millón de anos, ou quizais máis, improvisei o rescate dun bombeiro. O Manu, meu compañeiro dos últimos anos de navegación nas augas bravas, era un tipo afable pero teimudo, e aínda estaba convalecente do shok producido por quedarse pechado nas bodegas dun mercante, durante un incendio, e de verse a piques de morrer, pero no río non lle tiña medo a nada. Nin tan sequera ó Tubo, que en tempos de crecida era ben perigoso e xa dera algún que outro susto a outros que pasaran antes que nós.

Aínda así decidiuse a probar fortuna, mentres eu desmontaba do meu kaiak e apostábame nunha rocha cunha corda de salvamento. Tiven que usala, porque entrou mal no paso e rematou empotrando o seu barco contra unha marmita, coa proa mirando o ceo e medio corpo metido na espuma. A pesares de que conseguín mandarlle a corda, de achegarme ata el e lograr atala á asa de porteo para facilitar a manobra de desatraque, non puiden evitar o naufraxio, despois de quince minutos de loita, sen máis consecuencias que un bo susto.

Capítulo Cuarto
Dunha recollida de pelotas (de golf), da festa do mexillón e dun accidente de autobús en Cans

Sigo na lembranza dos naufraxios despois de vestirnos e volver ó sendeiro, pasando ó carón da pequena Praia de Pías, moi frecuentada pola rapaciada da zona, e avanzando polas beiras do Labirinto, un paso especialmente delicado para a navegación, xa que o río espállase en varias canles, nun caos de pedras e vexetación, e máis dunha vez errei o camiño e rematei debaixo do kaiak, aínda que por sorte non sufrín máis feridas que na honra.

Os meus ollos aínda debuxan nesta amalgama de árbores, pedras e auga, os camiños polos que asegurar un descenso feliz, a pesares de que teña o triste convencemento de que xamais volverei pasar por eles.

Saíndo deste lugar cheíño de saudade, chegamos ás inmediacións do campo de golf, precisamente onde se atopa o derradeiro muro, que tamén tiña o seu aquel para baixalo, xa que fronte á canle máis idónea para negocialo hai unha gran pedra e un rebufo cabrón, polo que o descenso ten que facerse en diagonal para non bater contra ela e volcar.

Si, tamén aquí teño caído algunha vez, porque como dicía o Manu, eu remaba coa táctica dos sherpas: máis ben como podía, sen máis técnica que aperta-lo cu e tirar para adiante, confiando na sorte. Acabóuseme, e agora teño que ver todo esto dende a barreira, como un toureiro xubilado, e por riba coxeando.

Así que, para que non me sigan pesando as lembranzas, concéntrome en buscar polo chan algunha pelota de golf para agasallar ós meus sobriños, atravesando máis canavais na estreita franxa que vai dende o río ata a alambrada que protexe os golfistas dos golfos coma nós.

Ata chegar ó paseo fluvial de Mondariz Balneario non me decato de que alguén máis espabilado xa fixo a recolleita: o Zalo xa ten sete pelotas no peto. Un tipo con pelotas, si. Coma as que tivo o alcalde cando decidiu construír este paseo nas ribeiras do Tea, que para min é de dubidoso gusto, a pesares de que entre os nenos e os xubilados sexa bastante popular. Popular tamén é o tipo, que xa se conta entre os caciques, quero dicir alcaldes, que máis tempo levan de mandato ininterrompido no noso país. Hei de abrir unha botella de Condado o día que...

Non, botella non abrimos desta vez, pero si un feixe de latas de cervexa para mesturar con gaséoa na Casa Padín, onde rematamos, despois de tres horas e media, o noso percorrido. Estamos sedentos de máis, e tamén temos o bandullo baleiro, uns máis que outros claro, e aproveitamos o viaxe do patriarca á festa do mexillón para darnos unha boa paparota con eles, cocido ou en empanada (rica, rica de verdade), con xamón curado ou asado e con pementos recheos de tortilla.

Relaxámonos ata o exceso, mentres Isabel, que leva aproveitando tódalas pausas do camiño para ler algunha das derradeiras crónicas, fai unha critica detallada delas, desas que non acostumo a escoitar porque o máis común é que os meus lectores calen, non sei se por non ferir a miña susceptibilidade ou polo temor de que non os invite a ningunha merenda máis. Xa teño medo dos seus comentarios se teñen a curiosidade de visitar o meu blog...

Xa cheíños coma necoriñas imos o Zalo máis eu a recoller o coche á Praia da Freixa, e volta a Mondariz a recoller as mozas, que están facendo a dixestión, como señoritas, eso si. No regreso á metrópole topámonos cun cento de vehículos que regresan da ponte do vintecinco e collemos o primeiro desvío para fuxir da caravana, e este lévanos ó pequeno pobo de Cans, onde dende fai catro anos realizase un curioso certame cinematográfico.

Aquí detémonos para ver o monumento erixido onde o avó de Zalo, e unha trintena de persoas máis, perderon a vida no ano 1955, nun accidente de autobús, cando este volcou nunha curva pechada que hai na entrada da aldea. O nome do seu antepasado está case borrado na placa de granito, non así na súa lembranza, e dende agora na nosa, que non esqueceremos o pequeno monumento funerario ó pasar por aquí, quizais na próxima edición do Festival de Curtos.

E despois de atravesar o Porriño, a estrada dos Valos, e diversas parroquias de Mos, chegamos ó aeroporto de Peinador, onde seguen os postos de rosquillas e melón, para os curiosos que se achegan ata aquí para ver despegar e aterrar os avións. Hai xente para todo. E así foi, e así volo conto, un pouco resumido, eso si, porque non é cuestión de aburrir ó persoal cun montón de historias que nin lle van nin lle veñen. Eso si, si queredes, na próxima prometo seguir contándovos esas cousas que acontecen polos camiños...

E84 Sendeiro do Eifonso (Vigo)

Domingo, 6 de xullo do 2008





A síndrome do domingo é unha suma de varias síndromes, deses que veño coleccionando nos derradeiros tempos, e que insiste nos seus síntomas: as formigas pastando na cabeza, a gorxa chea de area do deserto, as pálpebras pesadas como persianas de cemento, a dureza da nostalxia entre as pernas… síntomas sobre os que non quero estenderme para non facer tan repetitivas estas crónicas e castigar, gratuitamente, os escasos lectores que me quedan. Pero a pesar da resaca, quero dicir da síndrome, levántome antes do mediodía e abro as fiestras para facer unha previsión apresurada da meteoroloxía: ceo nubrado, vento lixeiro e fresquiño, posibilidade de chuvia. Así que poño o meu traxe dos domingos, ou sexa, a roupa de sementador de pegadas, enchendo a mochila de porsiacasos, e calzo as botas de sete leguas, aínda que non pense en camiñar tanto.

Como aínda non estou recuperado da miña aventura en Monteferro, e teño medo de ralentizar a recuperación, propóñome obxectivos máis modestos dos que acostumo, a pesares de que estes xa son ben modestos, e como tampouco teño ninguén que me acompañe decídome polas ribeiras do Río Eifonso, que xa fai dous anos que, precisamente por parecerme pequeno de máis, non visito. As vantaxes da elección son moitas, a primeira que non teño que conducir máis que dez minutos, porque a súa saída está ben preto da cidade, na parroquia de Bembrive, que tamén é Entidade Local Menor.

Ó chegar á súa igrexa parroquial, de estilo románico e adicada a Santiago, continuo en dirección a Beade, coa que Bembrive ten unha curiosa rivalidade, e chámanse uns a outros chinos e xaponeses, e os que nacen das parellas mixtos hai quen lles di japachinos, aínda que non sei moi ben de onde ven a orixe do tema. Pois ben, ó pouco de darlle as costas ó núcleo urbano de China, quero dicir Bembrive, cruzo o Río Eifonso, e uns metros máis ala esta o comezo do sendeiro, que está homologado como PRG 3, e pola feitura do novo panel que atopo, despois de aparcar o vehículo, parece que está recentemente marcado. Quizais sexa esto debido ás saídas programadas polo concello, nas que rivalizan as consellerías de Medio Ambiente, dos sociatas, e a Tenencia de Alcaldía, dos bloqueiros.

Sexa como fora é que xa nos primeiros metros decátome de que o camiño está ben pisado, e que tamén está limpo de maleza, polo que espero que o avance sexa rápido. Veremos, que antes se colle a un coxo que a un mentireiro ¿ou era o revés?. O sendeiro vai pegadiño ó pequeno, pero fermoso, río, e xa no seu inicio teño que determe a contemplar as ruínas dun muíño, completamente cuberto de edras, que a pesares da cantidade de veces que teño pasado por aquí, nunca espertara o meu interese. Non teño presa, así que cruzo o cauce por un sinxelo paso de pedras e inspecciono esta mostra da nosa riqueza etnolóxica, que pouco a pouco perdemos.

O elemento máis curioso desta construcción e a súa canle, un muro que chega ós dous metros de alto e ata una ducia de longo, e que se conserva intacto, cun gran rectángulo a modo de porta entre a parede de pedras que antecede ó cubo. É ben fermoso o conxunto, e penso en que andaría eu pensando para que me pasara desapercibido nas outras ocasións. Pero bon, quito catro fotos, non vaia ser que pasen outros dous anos e na próxima xa non quede ren do muíño, e volto a cruza-lo río para continuar, máis ben iniciar o sendeiro.

Ó volver ó sendeiro estou a puntiño de ser atropelado por un montanbikeiro que ven rápido de máis e que non se decatou da prohibición que teñen para circular por el, aínda que teño que desculpalo lembrando que eu tamén fun quen de baixar por este estreito corredor, sorteando raíces e fochancas, e apertando o cu nos tramos con maior desnivel ou con maior dificultade.

A pesares de que os montes que circundan a metrópole están maiormente colonizados por eucaliptos e piñeiros, esta fraga que bebe as beiras do Eifonso están maiormente poboada de carballos, salgueiros, bidueiros e castiñeiros, e tamén por gran variedade de plantas acuáticas, entre as que destacan o fento real, o que fai que o percorrido sexa especialmente atractivo en tódalas estacións, xa que cada unha debuxa unha paisaxe ben fermosa. Nesta ocasión é de agradecer a sombra destas especies nobres, sobretodo cando, como agora, as nubes esvaecen e o Lourenzo bota o seu alento de lume.

O camiño empeza a ascender levemente, ata chegar a unha vella pontella que cruza as augas, esta construcción non é máis que unha grande laxa asentada sobre dous toscos pilares de pedra, pero seguramente leva unha morea de anos cumprindo a súa función, comunicando ós distintos núcleos de poboación do entorno, as leiras cos muíños, os montes cas igrexas.

Moi preto desta pontella atopase un dos máis fermosos currunchos do sendeiro, e atrévome a dicir que tamén de Bembrive, e porque non, do concello, un anaquiño de paraíso formado pola fervenza e os Muíños da Ferrolana, onde o río precipitase nunha prolongada, angosta e vertical caída. Dende unha laxa de grandes dimensións, moi preto dun muíño en ruínas oculto entre a maleza, derramase o Eifonso, voando uns cinco metros para caer contra unha sucesión de rochas graníticas que espallan as súas augas, ata reunilas, unha ducia de metros máis abaixo, nun estreito canón. Vólvome tolo, claro, cando descendo o pé da cortina líquida e vexo as posibilidades de atrapar máis postais para a miña memoria dixital, así que disparo con entusiasmo, e ata meto a cachola debaixo, e tentado estou de espirme e darme unha bo a ducha, pero o penso mellor e o deixo para a volta.

Continuo o camiño máis fresquiño, deixando atrás os derradeiros prados e casas desta parroquia que, como xa dixen, conserva unha situación administrativa peculiar, dende a súa anexión a Vigo en 1945, como Entidade Local Menor, modelo de autonomía da que só gozan oito parroquias galegas. E neste punto comezo tamén a afastarme do río, subindo entre carballos e fentos, que forman unha fraga de beleza singular, en contraposición á masa forestal que me espera máis adiante onde son os piñeiros e eucaliptos os que dominan a paisaxe.

Saio a unha estrada que comunica o núcleo rural coa Ermida de San Cibrán, que non esperta tanto interese en min como a pequena fronte que hai preto dela. Das bocas dun anxo e dun demo manan dous chorros de auga, e boto un grolo de cada un, e cando xa estou saciado detéñome a ler unha placa na que está escrito este poema:

Eiqui, abaixo, a fonte de San Cibrán
Bebe auga meu romeiro
Moi de mañan
Este lugar campesiño
Bebe desta auga na man
Con ela é doado o camiño
Que grande virtude divina
O manar ten
Que é sangue de galeguiño
Que aquí ven
E a verdade é
Que sangue e auga
Daranche fe
Que a auga desta fontenla
É auga de amor e luz
Mana de peito ferido
Do noso humilde Xesús

Prefiro non facer comentarios sobre a calidade literaria destes versos, así que continuo o camiño ata pasar baixo as xigantescas pernas de formigón do viaducto polo que, douscentos metros por enriba miña, vai a autoestrada de peaxe que morre en Baiona, despedíndome dende aquí do río, xa que as marcas do sendeiro lévanme por unha pista de gravilla que sigue o trazado do asfalto, afortunadamente por pouco tempo, e un estreito sendeiro intérname outra vez nunha zoa onde volven reinar os carballos, os castiñeiros e as acacias.

Este lugar chamase sinxelamente A Fraga, e supón a derradeira etapa de bosque autóctono da ascensión, porque a partires de aquí xa son as especies foráneas as que colonizan o monte.

Trala fraga atopo os vestixios dun antigo asentamento humano, que algúns autores identifican como o orixe da parroquia, e que se aventuran a chamarlle Bene Vivere, aínda que eu móstrome bastante escéptico, pois non podo imaxinar que estas catro casas, das que non quedan máis que anacos dalgunha parede, e os restos do camiño de lousas polo que se acede, poidan ser o xerme do pobo de onde saín.

A partires de aquí teño que estar ben atento ós sinais, porque a pesares de que non é a primeira vez que fago o percorrido, é doado despistarse pola cantidade de pistas e camiños que se cruzan en tódalas direccións, e ademais a lóxica lévame a seguir subindo, cando ás veces o sendeiro descende levemente. De tódolos xeitos non hai perda, e chego a unha abrupta subida, onde o sol me castiga por subir nas horas centrais do día, e xa confirmo o meu rumbo tras ver o campo de fútbol, e despois del o Parque Forestal de Beade, a 840 metros sobre o nivel do mar.

Precisamente a vista do mar é un dos maiores atractivos da zoa, onde unha morea de xente ocupa as zoas verdes do merendeiro, e tamén eu achégome ó magnifico balcón que hai aquí sobre a Ría de Vigo, o Val Miñor e a Península do Morrazo. Pero non me deteño moito tempo admirando estas fermosas paisaxes, porque só levo un café no estómago, e as miñas bolboretas xa demandan alimento. Así que diríxome ó chiringuito que está no corazón do parque, e despois dunha breve deliberación pido un bocadillo de lombo e queixo, e un Aquarius para facelo baixar.

O resultado non é para votar foguetes, pero tampouco está mal, e tamén lle boto un café con xeo, para enterrar definitivamente ese conxunto de síndromes que trouxen na mochila: as formigas pastando entre as pernas, a gorxa chea de persianas de cemento, as pálpebras lastradas de nostalxia... O certo é que para unha comida de domingo non me podía saír máis barata. Son estás cousas de andar solitario, que sempre se aforra un pouco máis do habitual, cando o habitual é non aforrar.

Doulle as costas ó Parque Forestal de Beade, ós cativos xogan ó balón, ós vellos botando a sesta baixo un carballo, ás nais parolando en torno ás mesas de granito, ás rapazas que toman o sol na herba, e por afastarme, afástome ata do sendeiro ,por explorar novos camiños, e tentando as posibilidades de facer unha ruta circular.

Así que no primeiro sinal que me indica que non vou na boa dirección, unha aspa branca e roxa, salo da ruta marcada e intérnome na fraga, onde predominan os piñeiros, pero vense con frecuencia carballos e tamén frondosos castiñeiros.

Ó pouco decátome que o estreito carreiro que sigo é realmente un circuíto de descenso de mountain bike, bastante radical como dirían os entendidos na materia, xa que hai tramos que están reforzados con madeiras, para que coas chuvias non se esnaquice. Nin nos meus mellores tempos de afeizoado a este deporte, cando collía a bicicleta cinco días a semana, daría eu baixado por aquí sen descalabrarme, e aínda teño que andar con ollo, porque por este angosto e profundo surco aberto na terra é ben fácil torcer outra vez o pé e rematar facendo outra película de terror.

Nun par de ocasións atraveso as pistas polas que subín, pero teimudo continuo polo rudimentario circuíto de MBT que, despois dun pronunciado descenso, trazando unha sucesión de curvas entre as árbores, lévame a unha ponte que cruza a autoestrada que vai ata os concellos de Nigrán e Baiona.

Decido non cruzalo, porque lembro, a pesares de que non teña moita seguridade, de que vai cara o lugar de Porto, na parroquia de Beade, así que continuo seguindo unha estreita pista que vai pegada ó asfalto, buscando outra vez o Río Eifonso, e non tardo moito en volver atopar as marcas do sendeiro que me levan ó enorme viaduto que sortea a súa conca fluvial.

Sigo avanzando ata cruza-lo río, afastándome outra vez da ruta marcada, por se podo facer o camiño pola outra beira, pero despois de pasar debaixo do xigante de formigón, por onde atroan os cabalos de ferro, este desemboca nunha estrada asfaltada, pola que deseguida chego a unhas casas. Este é o Camiño das Baladiñas, onde se atopan algunhas das vivendas máis ostentosas da zoa, con grandes muros, cans feros e piscinas. Estou outra vez en Bembrive, que empezou a tomar corpo como importante núcleo rural cando no ano 915 o rei Orduño II lle outorgou ó bispo de Lugo, Recaredo, o poboado das terras de Bene Vivere, no coto de Turonio.

Dende aquí xiro outra vez cara o río, e despois dun pouco chego á Ermida de San Cibrán, e como non vexo posibilidades de continuar o descenso pola súa marxe dereita, volvo a baixar pola marxe esquerda, pola mesma que subín unhas horas antes, xa con ganas de darme o baño que me prometín.

Cando chego ás inmediacións da fervenza, pospoño o merecido refresco para investigar máis ala da pontella que a antecede, e esta lévame a camiñar por unha levada pola que avanzo, abraiado pola beleza do entorno, xa que discorre a unha ducia de metros de altura sobre o río, e durante algúns momentos esquezo os suores e as ganas de ser eu mesmo río. Magoa que o pouco a levada me leve ós campos abandonados a carón de illadas casas da parroquia, e teña que volver sobre as miñas pegadas para rematar, finalmente nos Muíños da Ferrolana, e tras deles na cortiña de auga na que pretendo bañarme. Pero entretéñome de máis disparando outro feixe de fotos, e cando estou a punto de espirme aparece unha parella, con cara de buscar algún entorno idóneo para actividades socioculturais, e córtanme o rollo.

Inténtoo seguindo río abaixo, a pesares de que o terreo non sexa tan accesible para un eivadiño coma min, e cando atopo unha pociña que ten as dimensións axeitadas tamén aparece outra parella cun can grande coma un mundo, e penso que é mellor non poñer o pitiño ó aire, lembrándome daquela novela de Vargas Llosa onde o protagonista tiña un desagradable encontro cun can famento, e remataba emasculado.

Así que paso do baño e algúns metros máis adiante atopo outro paso, pero deste so quedan en pé os pilares, ou quizais non sexa máis que un dos xeitos máis sinxelos de cruzalo río: unha sucesión de pedras, de grande tamaño, pola que se atravesa facendo equilibrios.

Á súa beira un muíño en perfecto estado de conservación, co seu rodicio de ferro intacto, listo para mover, ca forza das augas, a pesada moa de pedra. Mentres lle disparo unha par de fotos intento lembrarme da cantiga:

“Unha noite no muíño / unha noite non é nada / unha semaniña enteira / esa si é muiñada.
O muíño do meu pai /eu ben lle sei o tempero: / cando está alto, baixalo / cando está baixo, erguelo.
Fun esta noite ó muíño / nin moín nin muiñei; / perdín a trenza do pelo / iso foi o que gañei.”

De tódolos xeitos, á vista do estado no que se atopa a súa canle e o seu cubo, cuberto de maleza, semella que fai tempo que non se fai unha boa muiñada, e doulle as costas ós seus vellos muros asubiando e tratando de imaxinarme como eran aquelas noites nas que, mentres se moia o gran, a xente cantaba e bailaba, e mesmo a algunha moza levantábanlle a saia ca axuda da lúa e do viño.

Xa teño o tempo algo xusto, despois de catro horas de andaina, porque me espera a traca final do Festival de Jazz de Vigo, o Imaxina Sons, e xa quedei co Xacobe para o concerto do sexteto do saxofonista Javier Vercher, e pola noite, como concerto de clausura, temos entradas para o proxecto de Atomic, Scholl days, con outro gran saxofonista, Ken Vandermark. Así que apuro o paso, e voume, literalmente, coa música a outra parte.

Seguidores