E16 Trilho Alto dos Morroês (Paredes de Coura)



Domingo, 28 de xaneiro de 2007

Insisto en rexistrar estes días para alimentar os meus soños, mantendo a ilusión das montañas que tiven que recortar como nos contos infantís, para sumalas ó inventario de posibles coas que empapelar as paredes dese músculo cansado que habita no meu peito. Insisto en levar un rexistro das miñas pegadas para que non me suceda a memoria dos peixes e se esvaezan datas, lugares e xentes como todas aquelas sendas fluviais nas que me vernicei de escuma, cabalgando linguas de auga nos leitos do Tamuxe, Lérez, Tea, Tambre ou Almofrei, e das que non teño nin unha soa constancia gráfica ou escrita.

Quizais sexa vaidade esta insistencia en darlle importancia ós meus días, pero non coñezo outra vacina contra a tolemia cotiá, contra esa monotonía que suma horarios obrigados, facturas aprazadas e menús repetidos, sábenas preñadas de vento e electrodomésticos avariados.

Así que volverei relacionar a todos aqueles que me acompañaron nesa querencia que teño polos grandes espacios, no último domingo deste xaneiro tinguido co manto xeado das primeiras neves.

En primeiro lugar, por entusiasmo nestas incursións montañeiras en pequeno formato, e pola súa xenerosidade en ofrecer sempre vehículo para desprazarnos, vivenda para refuxiarnos e afecto para recoñecernos, ven o bo de Xurxo, cinguíndose á convocatoria a pesar de ter o tempo limitado por outras actividades ¿formativas? ¿espirituais? ¿místicas?, que aínda están por comentar.

Relacionada con este evento, ven Isabel, a Brujita, instigada pola curiosidade desta fórmula sendeirista, onde a parte gastronómica e a parte deportiva teñen o mesmo peso, aínda que non se fíe demasiado das capacidades do guía.

Tamén repite Vicki, despois do parénteses do Nadal, coa malandremia manifesta, esto é: con déficit de arroz malandro, esa poción máxica que nos fai desprezar as teas de araña no último dos días da semana e que a nosa amiga lle fai insistir para que regresemos ás terras do Coura, en vez de probar sorte nas neves do Gêres.

E para completar a lista de pasaxeiros, e as prazas do vehículo de Xurxo, dende ese entorno climático peculiar de Barciademera, na comarca do Paradanta, sumásenos Cristina, confirmando esa tendencia á dobre militancia que non se pode disimular no Club de Camiñantes, aínda que teña que insistir en que non existe ningunha tentativa en consumar escisión algunha.

Con este pequeno continxente dirixímonos, unha vez máis, nunha cerimonia á que non puidemos subtraernos nos meses pretéritos, cara ese templo onde un sinal nos obriga a deternos para a comunión precisa, obrigatoria, antes de internarnos nas fragas e vales do territorio con alma, e alí se nos suman Nuria e Habibi, ós que non damos opción de abandonar a disciplina.

Antes de que se senten á mesa xa pedimos catro racións do noso complemento vitamínico, maná sagrado e néctar que incrementa as nosas forzas (e tamén o noso perímetro), para compensar esa malandremia que flota no ambiente, e converter á relixión verdadeira a dous novos adeptos. Semella que todo o mundo queda satisfeito coa eucaristía, e eu máis por aquelo do respecto ás tradicións, gañando así un tempo que, como se verá despois sempre é preciso para afrontar calquera contratempo.

Así que saímos do noso comedeiro favorito, cun ceo que promete unha tarde agradable pese ás minguadas temperaturas, tomando o rumbo de Paredes de Coura, para dirixirnos ó punto de partida do trilho do Vale Escuro, un dos poucos de pequeno recorrido que nos quedan por conquistar. E consultando o pequeno mapa que ven no folleto da rede municipal de percursos pedestres sorteamos os pobos de Resende e Vascôes, lugares que xa son comúns despois de camiñar varias veces ente as súas casas e campos.

Máis sobrepasando estes termos toda a toponimia é descoñecida, e empezamos a aburrirnos de mastigar asfalto, e nalgún estómago empeza a revolucionarse a malandrina. Non nos queda máis remedio que preguntar unha, dúas e ata tres veces, ata chegar finalmente, despois de tres cuartos de hora de curvas e firme irregular, a Parada, a nosa terra prometida, onde un xoven seareiro nos conduce ata a igrexa que cremos o noso punto de partida.

E digo cremos, porque estamos errados, e si estamos en Parada, pero non no termo municipal de Paredes de Coura, senón no de Arcos de Valdevez. Confundir o val do Coura co do Vez nos fai perder máis dunha hora de sol e temos que abandonar a idea orixinal e improvisar unha alternativa. Desfacemos o camiño e chegamos a Tumio, pequeno núcleo rural de onde saímos en outra ocasión para unha breve incursión nos montes pretos, para facer o trilho dos Morroês, que por outro cúmulo de circunstancias non puidemos completar, por esa inclinación do Emperador a coller aires e facer conexións entre sendeiros. E aínda así, o botamos de menos: seguro que con el non perderiamos esta hora na estrada.

Prescindindo dos oportunos exercicios ximnásticos cos que poñer a punto os nosos músculos, entumecidos pola malleira dos moitos quilómetros de asfalto que xantamos de balde, recorremos con presa as rúas de Tumio, sen deternos a observas as súas mostras de arquitectura popular, e pasamos como raios entre os espigueiros e as casas montesías das comunidades do Coura. Deixando atrás o núcleo rural temos que ter coidado con algunha placa de xeo que cubre parte do firme empedrado, internándonos nunha ampla zona de cultivos. Estes labrantíos están traballados en socalcos, regados pola auga acumulada en pozas e conducidas por levadas escavadas na terra, rodeados de pedra granítica e bordeados de acivros.

O grupo avanza a un bo paso e nin tan sequera se detén o acadar a aldea de Giesteira, nin para visitar a súa pequena ermida, nin para botar a vista atrás e observar a preciosa panorámica dos campos que atravesamos, nin para cerciorarnos de que estamos no camiño correcto.

Así que tamén eu deixo atrás o pobo, tralas pegadas dos meus, para introducirnos xuntos nunha extensa carballeira que sen dubida é a parte máis amable de tódalas que recorreremos. Esta fraga ten unha certa atmosfera de lenda, e non e difícil imaxinalo como escenario onde habitaran gnomos e fadas, e o seu orixe está nunha plantación levada a cabo no período do Estado Novo, na dictadura corporativista de Salazar, e levada a cabo pola Junta de Colonizaçao interna. Aparte do carballo, as especies arbóreas resultantes desta plantación ou rexeneración foron o bidueiro, a castiñeira e a faia, entre outras moitas.

Despois de atravesar este territorio enfeitizado desembocamos nunha ampla pista forestal, onde deixamos de imprimir pegadas na follasca e o facemos en terra erma. Outra vez nos asaltan as dúbidas da dirección acertada, porque non hai ningunha indicación do trilho que escollemos, e si de outros de maior extensión, así que optamos por continuar no mesmo sentido no que o fixéramos na anterior ocasión. Este camiño nos leva á casa forestal de Atalaia, que se atopa en estado de abandono, e mentres curioseamos nas ruínas botamos contas de que minguou o grupo: non ultimo cruce perdemos a Habibi.

O entusiasmo por coleccionar postais dixitais que compartimos levou ó noso amigo cociñeiro a perdernos o rastro, pero non por moito tempo, porque cando imos na súa procura xa ven ó noso encontro. Aínda se detén un anaco máis en fotografar os restos da vivenda dos gardas forestais, e a estraña disposición circular das árbores que se asemella a unha desas prisións do vietcog que saen nas películas bélicas americanas para xustificar quen eran os malos.

Despois do cal continuamos a marcha ata chegar a outro cruce de camiños onde temos dúas opcións: ou continuar de fronte, de regreso ó pobo de saída, ou ben subir por unha abrupta pista, descarnada pola erosión das chuvias, pola que intuímos o ascenso ó Alto dos Morrôes, que dá nome á nosa ruta.

Decidimos aventurar na subida, aínda que non de forma unánime, porque sempre hai alguén que xa ten suficiente e alguén a quen lle falta aínda un chisco, e imos gañando metros ata facernos cunha panorámica ampla da Serra do Leboreiro, perlada aínda polas neves da última semana, a pesar de que empezamos a desanimar ante a ausencia de sinais que nos confirmen a boa dirección. De continuar é posible que rematemos no miradoiro de Corno de Bico, e ante esta posibilidade seguimos avanzando, pero como a infantería española, ou sexa dando volta e desfacendo os nosos pasos, ou para poñelo máis claro: retrocedendo.

Así que volvemos ó cruce e continuamos de fronte por un camiño de terra asombrado por enormes cedros de Oregón, e onde os charcos cristalizaron polo frío e asemellan espellos rotos, onde estamos a punto de volvernos perder. Por fortuna atopamos o desvío a Tumio, e descendemos os metros que nos afastan da aldea, onde agardan os nosos vehículos.

O que ven a continuación xa non entra dentro da crónica deportiva, e é froito de outras devocións. A pesares de que Xurxo e Vicki nos abandonen por diversas obrigas nas cales non convén estenderse, o resto da columna sendeirista se dirixe a ese outro templo, non apto para diabéticos, que ten o doce nome de Doccelandia, para recuperar as calorías que queimamos nesta xornada chea de incidencias. Máis comedidos que en outras ocasións pero tampouco nos privamos das larpeiradas que nos ofrecen neste bendito local, mentres pasamos repaso o arquivo dixital das nosas memorias.

Regresamos a casa, rachando o corazón da noite, sabendo que volveremos a estas terras do Coura antes de que nos chegue a morriña.

E15 Sendeiro dos Muíños do Folón (O Rosal)



Domingo, 21 de xaneiro de 2007

No derradeiro día da semana imponse un reconto de cadáveres, aínda que na véspera non cometera ningún crime e non me asome a sombra de Caín a tinguir as miñas enrugas. Mastigo os restos das pantasmas sobre a superficie do meu leito, mentres o espertador ignora que é a xornada na que a tradición cristiá nos sinalou o descanso. Como eu teño as miñas propias tradicións, sorrío ós berros dese artefacto que me lembra as miñas obrigas e devocións, e arrástrome cara a ducha deixando tras de min un rastro etílico, froito desas costumes da miña loucura cotián, constatando que sempre puido ser peor, e que a cantidade de horas que pasei naufragando entre as sábenas foi insuficiente para afrontar a mañá.

No lugar de reunión acostumado, e máis ou menos á hora sinalada, volven concentrarse os meus fieis, un feixe deses compañeiros que me dan cobertura emocional e cos que insisto en confundir as miñas pegadas: Zalo, que intenta compaxinar estes paseos dominicais coas súas múltiples convocatorias con rillamillas, camiñantes e congostreños; Miguel, co corazón partido entre o océano e a montaña, entusiasta da fórmula na que combinamos gastronomía e xeografía locais; máis entusiasta se cabe, o noso Xurxo, a quen so as súas viaxes a ambas beiras do Mediterráneo lle impiden perderse as nosas incursións nos grandes espacios; e para completar o quinteto súmase Xaime, esa criatura da noite que decidiu desafiar os raios do sol e probar a internarse nas fragas con nós.

Para infundirnos ánimos pola deserción da sección feminina, e porque o sinala o protocolo, e ademais van sendo horas, dirixímonos á vila fronteiriza de Tui, para recalar nese comedeiro onde xa nos acolleron en máis dunha ocasión, e que ten o significativo nome de O Pote, onde dispoñen na nosa mesa tortillas, luras, cogomelos, empanada de chocos, e un branco da casa bastante aceptable. Non tardamos demasiado en dar conta de todas estas ofrendas, e en reunir as enerxías necesarias para internarnos na comarca do Baixo Miño, seguido ó río cara a súa desembocadura, e ó chegar ó encontro do seu último afluente, o Tamuxe, subimos por unha serpenteante estrada, atravesando as fertís terras do Rosal, ata divisar o Bodegón Camiño do Folón, onde arranca a nosa ruta e, en consecuencia, onde abandonamos o noso vehículo.

Despois da cerimonia dos estiramentos obrigados e de invocar ós ceos para que nos sexan propicios, sorteamos o río Folón para visitar o primeiro da longa lista de muíños que se alimentan das súas augas, iniciando unha das concentracións destes enxeños hidráulicos máis importantes de Europa, dispostos en gran parte como muíños irmáns de xeito encadeado nunha topografía particularmente difícil. Nos chaman a atención as pedras centenarias, por onde as augas entoan rítmicas e monótonas cantigas,e o seu perfecto estado de conservación, aínda que non podemos deternos demasiado para contemplalos todos. Subimos por unha ladeira por onde se derrama parte do río da Cal, ata o segundo muíño, de onde parte un ancho camiño de terra, en outro tempo frecuentado por animais carregados de gran ou fariña, en función de si facían o camiño de ida ou de volta.

Avanzando por unha pista asombrada pola constante ameaza dos eucaliptos tamén discorre unha levada que comunica os primeiros muíños, e os meus intentos por inventariar dixitalmente tódalas construccións que nos saen ó paso faime perder de vista ós amigos, que volvo recuperar cada vez que atopamos un dos moitos paneis explicativos que salpican a ruta. Eso si, do que non me libro é das continuas queixas do noso guía, aburrido de que sempre alongue estas sobremesas con esa manía de fotografar os detalles que fan un itinerario diferente de outro, para que nos se esvaeza a memoria, como a dos peixes.

No cuarto muíño, que reza orgulloso na súa lenda a carencia de subvencións para o mantemento, e que se chama Muíño do Galego, facemos unha breve incursión no seu entorno que é, certamente, singular, pois posúe un pequeno xardín cunha densa vexetación alimentada pola auga que desaparece no seu ventre de pedra. Das especies que compoñen este pequeno oasis infórmanos Xaime, que comparte os seus coñecementos botánicos con nós, que aínda con tódolos quilómetros de fraga que sumamos non somos quen de diferenciar as diversas especies que nos protexen dos rigores do planeta amarelo. Que non é o mesmo un salgueiro que un amieiro, aínda que ambos teñan a mesma querencia polas nosas sendas fluviais.

Tras este conxunto etnográfico nos internamos no Rego de Padín, que alimenta as augas do Folón, e da nome ós seguintes muíños. Quizais algún dos meus antepasados moeu o gran nestes lugares que camiñamos agora, sorteando as augas por pasarelas de madeira de recente construción.

Neste lugar con encanto empezamos a observar os primeiros muíños encadeados, aproveitando as augas do río do Folón, e deixando atrás unha presa que vadeamos por unha senlleira ponte de madeira, nos internamos nun camiño alfombrado polo granito, onde se pode constatar a importancia desta ruta para a economía local. Precisamente desta cuestión versa o panel que atopamos, onde ademais de explicarnos os distintos tipos de propiedade: herdeiros, privados ou de maquías (estes cobraban pola muiñada con parte da fariña obtida), indícanos a importancia dos muíños do monte de Santa María, debido á ausencia de pendentes no derradeiro tramo do Miño.

Chegamos a outro pequeno conxunto destas industrias centenarias, os Muíños de Maceira, ós que accedemos camiñando por unha levada que se perde na espesura dun bosque de eucaliptos. O espectáculo que nos agarda cando chegamos ás primeiras construccións é impresionante, porque dende aquí xa temos unha panorámica ampla dunha parte do ascenso polo río Folón, cos muíños colgados das abas do monte a fin de aproveitar o desnivel pola Carreira de San Martín, camiñando á par dos primeiros oito, propiamente ditos, Muíños do Folón, algúns pechados para manter os seus elementos en perfecto estado, a garda dos vándalos que puideran chegar ata aquí.

Este tramo do sendeiro é o mellor para facerse unha composición da vexetación espontánea da rexión. Ó estar libre da presencia de piñeiros e eucaliptos, apréciase a presenza de especies termófilas como a sobreira e o érbedo, que acompañan a outras árbores autóctonas de máis ampla distribución.

E tamén é aquel onde temos que botarnos a un lado do camiño, para deixar paso a un nutrido grupo de camiñantes que veñen descendendo, e ós que Zalo aínda non ten catalogados. Quizais por eso inquiétase, pola inmobilidade e polo descoñecemento, e non se lle ocorre mellor terapia que apedrar a este pobre cronista, como si tivera a culpa da incursión destas bestas no sendeiro. Todo elo mentres Xurxo é testemuña da agresión e veloz como un reporteiro de guerra rexistra dixitalmente as probas do delicto. Algún día lle vamos a ter que quitar esa manía de andar a tirar pedras a este Emperador, aínda que teñamos que lapidalo.

Deixando atrás o primeiro grupo importante destes enxeños hidráulicos, atopamos unha pasarela de madeira que nos permite sortear sen problemas o río que, uns metros máis arriba, se precipita por un muro de granito de gran altura formando a Fervenza de San Martín. Cando as precipitacións son abundantes se produce aquí un deses espectáculos cos que a natureza adoita sorprendernos, en esta terra nosa na que os ceos soen ser xenerosos coa súa provisión de borrascas. Ata a súa base chegamos grazas a unha prolongación da ponte que atravesamos antes, bordeando unha pequena poza na que crecen unha variada mostra de plantas acuáticas.

Comezamos o tramo máis vertical do noso recorrido por un sendeiro empedrado que descorre ascendendo á par dos catorce muíños que suman o complexo etnolóxico de O Folón, onde podemos ver detalles e algúns elementos dos mesmos introducíndonos no seu inferno, onde a auga, a través da buxa, transmite toda a súa forza ó rodicio (roda que leva unida en forma radial unha serie de culleres) para facer xirar a moa no interior do muíño; ou ben, nos que atopamos abertos atopamos as xigantescas moas de granito (pedra móbil que rompe por rotación o gran); e incluso en algún observar algunha moega (caixón de madeira con forma de funil por onde se bota o cereal), estructura que desapareceu da maior parte deles.

Por estes lugares descorrían os cabalos que cargaban fariña e gran, e aínda se pode observar o camiño zigzageante das bestas, á par do sendeiro empedrado para a xente, así como numerosas pías á entrada dos muíños onde dar de beber e comer ós esforzados animais. Estes pertencían á raza autóctona galega, que aínda vive ceibe en algunhas montañas da Galiza e foron capturados para a domesticación dende a idade de bronce. A importante poboación en esta Serra do Argallo deu lugar ós numerosos curros que se celebran nos lugares próximos de Torroña, Valga e Mougas.

Completada a ascensión polo Camiño da Cereixa, observamos o conxunto formado por dúas ducias de muíños descolgándose ladeira abaixo, para aproveitar ó máximo a forza da auga, e tamén unha boa visión do Baixo Miño, próximo o seu encontro co Atlántico.

E mentres tomamos un respiro, despois do esforzo de salvar un forte desnivel en poucos metros, decidimos continuar subindo un chisco máis, a instancias de Zalo, para alongar algo máis o noso itinerario sendeirista.

Por unha ampla pista forestal, alternando manchas de eucaliptos e piñeiros, se alonga o noso grupo, que semella os restos dun exército rebelde baténdose en retirada hostigado polas forzas gobernamentais, e algo deso temos pola nosa falta de disciplina, que nos fai dedicar o domingo á inútil tarefa de sementar de pegadas estas vellas montañas, camiñando desordenadamente, ata o punto que a retagarda, ou sexa, o Xaime máis eu, perdan o contacto visual coa vangarda, marabillados pola diversidade micolóxica que nos sae ó paso: fungos e cogomelos de tódalas cores, formas e tamaños, que non dubido en capturar para o meu arquivo dixital.

Cando chegamos á parte máis aérea do camiño, a uns 400 metros por riba do océano que se estende ante os nosos pes, recorremos coa mirada as siluetas do país veciño e a franxa fluvial que exerce de fronteira, e reagrupámonos para decidir se continuamos cara ó cumio, no Alto dos Outeiros, o se desfacemos os nosos pasos e volvemos á Chaira da Cerdeira, moi preto do último muíño que, curiosamente, fai o número 36. Despois dunha breve discusión entre os entusiastas e os detractores de avanzar ou retroceder, gañan os partidarios de dar media volta e seguir avanzando, co argumento das poucas horas de luz que nos quedan e a ralentización da nosa columna guerrilleira.

Volvemos descender cara a zona dos muíños, entre a vexetación arbórea na que predominan as especies de repoboación, fundamentalmente o piñeiro bravo e o piñeiro de Monterrei. Entre a follaxe destas coníferas se poden observar gran número de aves insectívoras, fundamentais para a saúde das árbores, e ó longo do día capturan centos de pequenos insectos fitófagos que, de completar todos o seu ciclo, poderían dar morte ós piñeiros. Desgraciadamente nada pode coa praga da procesionaria, que está presente en moitos dos exemplares que atopamos no noso camiño.

Acadando a Chaira da Cerdeira, tomamos a mesma pista forestal á esquerda durante 500 metros, ata atopar un desvío que nos leva á Ermida de San Martiño, onde realizamos exercicios ximnásticos e espirituais, e intentamos apaciguar a nosa sede nunha fonte, aínda que non sexa fácil. Tampouco nos detemos demasiado, á vista de que este lugar sagrado non é demasiado interesante, e que aínda nos queda a metade do camiño, a pesares de que este sexa costa abaixo e, ata para os pagáns, tódolos santos axudan.

Neste lugar onde volvemos atopar dous grandes muíños, atópanse as lousas do Nivel, onde unha arqueta equilibraba e repartía en cantidades iguais a auga, que procedía dunha das derivacións do Río da Cal, cara O Folón e O Picón. Despois de moitos litixios, para ver quen tiña más dereito para levar auga ós seus muíños, se decidiu a construcción do Nivel onde se dividían as augas a partes idénticas.

Continuando esta pista chegaríamos ó río que sorte estes enxeños, onde se suceden as fervenzas e as pozas, sendo esta unha das mellores zonas da comarca para a práctica do descenso de barrancos, pero o desestimamos para internarnos nos Muíños do Picón, outro complexo etnográfico de gran beleza.

Accedemos a esta zona por unha levada, e constatamos que aquí, a diferencia do Folón, aquí as construccións non teñen a mesma continuidade, e están dispostos en grupos de cinco, tres ou dos, debido a que o desnivel non é tan abrupto, ata acadar o número de vintedous, en bo estado e de maior beleza, se cabe, que os que deixamos atrás. Ademais os muíños do Picón, se atopan diseminados entre piñeiros, como se quixeran agocharche á nosa vista, e a cada paso nos ofrecen matices diferentes, como si pouco a pouco fosemos descubrindo un territorio de conto.

E como tódolos contos teñen un final, completamos o recorrido no mesmo punto onde comezamos, despois de deixar atrás un puñado de casas rehabilitadas con bastante bo gusto, onde remata a zona do Picón, e nos tomamos unhas cervexas no Mesón Camiño do Folón, onde se nos espertan as ganas de merenda. Para non quedar con elas, e despois dunha breve parada nun rincón idílico do río Tamuxe, volvemos á vila fronteiriza, e recalamos no Alboio, que xa coñecemos polo Festival de Cine Documental, onde nos metemos entre peito e costas unha de lombo de pementos e uns xenerosos bocatas de calamares, regados con viño do Rosal e cervexa.

Outra vez enchendo de contido os domingos, e xa se sucederon máis dunha ducia combinando sendeiros e mesóns, palabras e pegadas, desprezando as dores e as preguizas. Con ganas de cabalgar con urxencia a semana para afastarse da xungla de cemento e asfalto.

E14 Trilho das Lages Altas (Paredes de Coura)



Domingo, 14 de xaneiro de 2007

Hai un cardume de características comúns nestes domingos, que se repiten como un ritual dende o derradeiro outono, e semella que me resisto a calquera modificación nese inventario de costumes que, pouco a pouco, van amortiguando as dores que residen neste continente decadente en que se mudou o meu corpo. Así, nese exercicio de disciplina no que transformei o lusco fusco da semán, mastigo as teas de araña entre os berros desgarrados do espertador, que incrementan a profundidade das agullas que insisten en furgar os puntos máis sensibles do meu cerebro.

Si, tamén estas resacas impenitentes se reproducen no día no que os fieis repiten as liturxias dos seus maiores, e os xoves matrimonios aproveitan a bonanza dun inverno amable para visitar os paseos marítimos empuxando ergonómicos carriños de bebes, e os adolescentes intentan prolongar os seus húmidos e coloridos soños ata que as súas nais anuncias a mesa posta.

Aínda cos ecos do metal sinfónico que nos envolveron nun pequeno e escuro local de Balaidos, e os producidos polo choque dos iceberg fundíndose co ese medicamento contra a malaria que os británicos tiveron a ben combinar coa xenebra, érgome, co tempo xusto de conectar o satélite e coordinar os movementos de aqueles que lembran estas convocatorias dominicais cando a metereoloxía non lles supón ningunha ameaza. Pois xa se sabe que non hai nada que desanime mais ás nosas tropas que un ceo coas nubes preñadas e intimidando con romper augas de xeito inminente.

Coa bendición dos ceos súmansenos, ós que nos xuramentaramos na véspera, ou sexa, Zalo, o Emperador Camiñante, e Nacho, o Tesorito anteriormente coñecido como Tremendo Pavo; unha Montse co corpo pedíndolle unha amnistía, e a que aínda así insiste en sufrirnos, aínda que non queira saír nas fotos por temor a ser represaliada en outros organismos; os residentes de esa casa da avenida do aeroporto, Nuria e Habibi, onde se celebran as mellores xornadas gastronómicas da cidade (e parte do estranxeiro); e María, ese anxiño de ollos resgados que por fin se decide a poñer a proba os seus calcetíns térmicos e darnos outra oportunidade despois da accidentada ascensión ó Galiñeiro.

Con este continxente de afectos volvemos sentar os nosos cuiños nese comedeiro portugués no que o código de circulación insiste en que nos deteñamos, reeditando as cerimonias herdadas do ano que rematou fai tan só uns días.

Tamén nos vimos desfalecidos, á vista da multitude de pratos que sementan a nosa mesa. Vémonos imposibilitados no mantemento da disciplina, e só aqueles que vivimos os bos tempos do Comité Central aferrámonos ó sacramento do arroz malandro con panados, mentres a disidencia, que é maioría, se refuxia nas diversas ofertas da carta, que non transcribirei para non darlle máis ánimos á insurrección. Claro está que esto, como todo acto humán, ten consecuencias, e así se incrementa o tempo de espera e o importe da factura, a parte da perda de identidade que conforma a este estraño grupo.

Volvemos ós coches para descontar a distancia que nos afasta do noso obxectivo, que se atopa na freguesía de Formariz, nese destino vital das terras do Coura, cunha topografía que resoa nas nosas cabezas como unha cantiga da infancia, da que somos incapaces de subtraernos, para volver insistir no Trilho das Lages Altas, que fomos incapaces de completar fai pouco menos dun mes. E partimos novamente da ermida da Nosa Senhora de Irijó, á sombra da cal nos retratamos como si fosemos facer un segundo intento na ascensión de algunha montaña importante, despois dos oportunos e ximnásticos estiramentos na frondosa carballeira que se estende ós seus pes.

Esta vez temos a lección ben aprendida, e non tropezamos dúas veces coas mesmas pedras, polo menos non no mesmo sentido, porque o noso Emperador tivo a ben facer unha incursión solitaria, afastándose quizais do espírito de Nadal, para rectificar os erros do pasado que nos levaron a desfacer o camiño sen ver o prometido salto de auga que nomea a este pequeno recorrido. Aínda que non por elo non podemos despistarnos, pois iniciando a marcha por unha ampla pista de terra, que bordea o monte de Cumieira, a piques estamos de pasar de largo polo desvío que, en forma dun abrupto terraplén de pedras e piñeiros calcinados, nos leva cara ao interior dun deses lugares nos que a nosa imaxinación fainos crecer o desexo de atoparnos con algún dos pequenos personaxes que poboan os contos.

Os carballos centenarios que flanquean as beiras do camiño fannos deternos e atesourar postais dixitais nas nosas cámaras, que nesta ocasión se multiplican, ralentizando a nosa marcha, para desesperación de aquel que nos guía e que, aínda así, non se queixa demasiado da nosa teima de inventariar cada árbore, pedra, planta o regato que nos sala ó paso. Por experiencia sabe que non pode facer nada bo de nós, e iso que o intentou, así que só lle queda sufrirnos...

Con esta tríada de fotógrafos afeizoados cubrindo a retagarda, chegamos a unha zona de pequenos pastos, abrindo claros esmeraldas entre o arboredo, e seguimos camiñando ó carón dunha levada que se nutre das augas da Poça do Vale, que nace aquí. Loxicamente, completamos neste punto o abrupto descenso e discurrimos por un camiño chan que nos ofrece un alivio ás nosas sufridas articulacións, porque neste reducido continxente, que semellan os restos do exército de Pancho Villa, o que non está tocado do xeonllo o está dos cadrís, e o que ten ben os cadrís ten mal as cervicais.

E mentres avanzamos por esta senda amable escoitamos os ruxidas da auga, precipitándose con violencia, que nos anuncian que chegamos ó lugar máis emblemático deste percorrido, onde nos agardan o resto dos efectivo, co paso máis ledo que o noso. Efectivamente, pagaba a pena insistir neste recorrido para disfrutar desta marabilla da natureza. Aquí ese pequeno regueiro, polo que camiñamos en varias ocasións, chamado Ribeiro das Poldras, sortea un gran desnivel, deseñándose durante ducias de metros nunha espectacular fervenza. No seu inicio atopamos unha ninfa en estado de trance, extasiada polo ruído da auga martilleando ritmicamente a pedra, e nin sequera se decata dos intentos deste eventual cronista e coleccionista de imaxes insólitas, en conseguir probas da existencia das criaturas que conforman a mitoloxía popular.

Estamos no lugar das Lajes d’auga d’alto, e por un estreito sendeiro descendemos por todo o longo deste impresionante salto de auga, que discorre por unha sucesión de enormes laxas, gañando verticalidade ata derramarse cara un abismo de gran altura, formando unha cortiña liquida que non somos quen de reter na nosa memoria dixital con toda a súa beleza. Mentres recorro os diversos tramos nos que se divide esta fervenza atopo os compañeiros que veñen de volta, cos ollos cheíños das perlas que o aire derrama en tódalas direccións.

Emocionados pola maxia desta paraxe, cruzamos o ribeiro polas poldras que o nomean, mentres agardamos a Habibi que, enfeitizado polas cantigas da auga, resístese a abandonalo. E si o fai é coa promesa de volver con máis tempo, xa que incluso atopou o lugar perfecto para montar unha tenda de campaña. Un home previsor, sen dubida, o noso amigo cociñeiro, que sen embargo non se decatou que aínda non recorremos nin un tercio da ruta, e que convén alixeirar o paso para que a noite non nos colla, como ocorreu o domingo pasado, non moi lonxe de onde nos atopamos agora.

Aínda que hai que recoñecer que é difícil subtraerse ó encanto dos lugares por onde transcorre o noso periplo, pois nada máis saír do entorno fluvial camiñamos por unha carballeira, franqueados por un muro de pedra que o brión tinguiu dun verde case obsceno, e onde o chan está nalgúns tramos anegado polas derradeiras chuvias e en outros totalmente cuberto pola follasca que o outono recolectou das árbores.

E cando desaparece a beira amurallada se erguen columnas de terra, igualmente vernizadas de vexetación, formando eso que aínda non acado nomear ¿será unha corredoira? ¿unha canicouba? ¿ou unha congostra?. Podería pedirlle axuda ó noso erudito para dirimir esta cuestión, pero volvemos perde-lo grupo, e a piques estamos de mudar de trilho cruzando a Ribeira do Río Pinheiro por unha estreita pontella. Por sorte Monste quedou atrasada e indícanos a boa dirección, e comezamos o ascenso por un camiño carreteiro que lembramos daquela ocasión na que seguimos os pasos dos combatentes da Travanca, internándonos no Monte da Assureira.

Seguindo as pegadas da vangarda chegamos a unha zona de amplos prados onde pacen tranquilamente as vacas barrosás, e volvémonos agrupar, moi preto do punto onde erramos o camiño fai un mes, e saímos á estrada, dende onde observamos as ruínas de dous grandes muíños, ás beiras do Ribeiro das Poldras, que cruzamos outra vez polo firme asfaltado de Ponte Rabuda. Dende aquí acadamos o núcleo rural de Resende, que nos saúda cun precioso petinho de alminhas, e sorteando as construcións que compiten entre si en mal gusto, volvemos outra vez cruza-la estrada nacional 301, para internarnos outra vez na fraga rodeada de prados e terras de labranza.

O único punto de interese que nos sae ó paso é unha pequena mina que fornece auga a unha poza onde a follasca debuxa fermosas figuras, e onde nos detemos, escravos dos nosos arquivos dixitais, mentres a luz vai minguando, anunciando o lusco fusco. Sementamos as derradeiras pegadas entre eucaliptos calcinados, entre as queixas de Habibi, para quen as horas de camiño sempre se multiplican, comentando dos praceres solitarios que non dubidamos en compartir, para facer máis amenos os metros que nos restan para encher a capela da Nosa Senhora de Irijó.

Como recompensa, unha vez completado o itinerario, volvemos a Paredes de Coura, onde cumprimos outra vez coa tradición de recuperar os quilos perdidos en Dosselandía, ese templo do azucre no que comentamos as anécdotas do camiño, mentres facemos plans para volver a este territorio con alma.

E13 Trilho dos Quatro Abades (Paredes de Coura)



Domingo, 7 de xaneiro de 2007

Amañezo co síndrome do día despois, nun ciclo que non deixa de repetirse na continua espiral dos meus días, enfrontando os motivos que me conducen a desexar novos amenceres e as forzas suficientes para camiñar cara unha sucesión incógnita de crepúsculos. Pechado neste continente de cicatrices que é o meu corpo, que durante catro décadas sufriu e gozou do vento, da terra, do lume e da auga, sorrío ó meu síndrome satisfeito de chegar ata aquí, e coas ganas intactas de buscar sendeiros onde sementar as miñas pegadas. Non sei si esas pegadas xerminaran máis palabras, ou se estas teñen algún destino alleo ó meu propio inventario de lembranzas, pero insisto en ambas, como nas horas pretéritas exhortaba ós meus beizos a buscar refuxio na pel allea.

A pesares de que me abandonaron os meus fieis, e de que o ceo ameaza con humedecerme os osos, decido inaugurar o novo ano reivindicando as tradicións, porque todo o que non continua, desaparece. E eu, que xa levo camiño de converterme en dinosauro, resístome á extinción, pese ó cataclismo que supón verse privado dos seres queridos. Pero non vamos vernizarnos de traxedia, porque aínda hai quen atende a estas convocatorias invisibles, e desafía os xugos que nos prometen licuar as nubes, as teas de araña que teceron os soños, e os cantos de sirena de outras columnas guerrilleiras dispostas a seguir sumando efectivos.

O compañeiro Panette, o veciño daqueles tempos nos que pagaba un aluguer excesivo, e con quen compartín os últimos bos momentos do Club de Camiñantes, antes de que os horarios, doenzas e rancores mudaran as miñas lealdades; entusiasta das sesións nas que intentamos atrapar historias e sorrisos, cun exceso de licores e manxares; o mesmo que me ofreceu unha residencia estable nesta peceira dende a que escribo, nostálxico do océano que se tende ante os meus pes, é o que se suma a outra cita dominical na que reivindicar as mesas, as palabras e os camiños.

Así, como un dúo dinámico, mentres o ceo rompe augas timidamente, como unha madre primeiriza, poñemos rumbo cara onde o mundo se chama Paredes de Coura, para seguir topografiando nos nosos corazóns as liñas invisibles da súa xeografía máxica, que xa forma unha parte importante deste imaxinario colectivo que, dende os últimos meses, se conforma entre o feixe de amigos que sumamos, contra todo prognóstico, máis dunha ducia de itinerarios.

Insistindo nos costumes e quizais por un exceso de celo, facemos un stop nun comedeiro portugués que leva ese nome, para meternos entre o peito e as costas unha ración de arroz malandro con panados, ou para ser exactos, media. Porque insisto en pedir media ración para dous, cando debería pedir unha enteira para partillar, pese ás protestas do camareiro e sen gardar respecto algún polas súas canas, que lle creceron aguantando a clientes como nós.

Con este pequeno malentendido, ou mal expresado, repartimos este menú espartano, mentres aireamos as diversas molestias dese músculo cansado que bombea continuamente sangue cara as articulacións e, en ocasións, tamén cara o cerebro, pero con sortes diversas.

O compensamos cunha sobremesa insípida e alongando o rito do café e os xarotos, mentres os camareiros envíannos puñais cos ollos polo frugal dos nosos pratos. Como nos decidimos por un dos sendeiros de menor lonxitude do concello courense tampouco importa facer a dieta de Arguiñano, esa de xantar a metade do acostumado, e co bandullo lixeiro descontamos quilómetros pola lingua de asfalto que nos leva á freguesía de Mozelos, mentres sobre o parabrisas se derraman estrelas, tal e como prognosticara o home do tempo. Por eso ó chegar ó noso destino embutímonos nas roupas de auga, aínda que a intensidade da chuvia non é moita, en previsión das tres horas que nos agardan baixo as nubes, suficientes para empaparnos ata os osos.

O noso punto de partida é a capela da Nosa Senhora da Pena, que ademais de atopar cuberta por unha fina capa de poalla está cercada por unha néboa densa que nos impide a amplía panorámica sobre o Val do Coura, que nos prometía o escueto folleto que manexamos como referencia. Polo que, despois de incrementar o arquivo dixital da nosa arquitectura sacra, comezamos a sumar pegadas iniciando o trilho Pía dos Quatro Abades, e cara o lugar que o nomea nos diriximos, dando as costas á esvelta figura da igrexa, co seu níveo revestimento, non tarda en confundirse coa bruma.

Internámonos nun bosque de eucaliptos calcinados, que sobresaen dun océano de nubes coas súas agullas negras, desafiantes como a armadura dun animal prehistórico, mentres comentamos de idénticos crimes que quedaron sen castigo na nosa terra, por falta de valor xudicial ou vontade política: un verdadeiro ataque terrorista que lentamente vai sedimentando na memoria dos peixes. Mentres se multiplican os bloques graníticos, que pouco a pouco superan en cantidade ós troncos azabaches.

Na fraga de descarnados pináculos sombreados polo alento devastador do lume adquire unha presencia pétrea, multiplicando os bloques redondeados conforme ascendemos cara o monte da Giesteira, onde buscamos a forma arcaica de limitación das freguesías de Formariz, Mozelos, Ferreira e Padornelo, coñecida por Pía dos Quatro Abades. Según as indicacións que manexamos, tratase de dúas concavidades abertas en dúas rocas que delimitan os territorios deste núcleos rurais, pero entre a espesura da néboa, a crecente intensidade da chuvia e a cantidade de grandes formacións graníticas fendidas de múltiples xeitos que nos saen a unha ou outra beira do camiño de terra, non acadamos a diferencias onde está a actuación humana e onde os efectos da natureza.

Entretidos nesta búsquea chegamos ó cumio do outeiro, que ten unha altura de 603 metros, delimitados por un vértice xeodésico que coroa un dos xigantescos peñascos que manteñen diversos equilibrios pugnando por desafiar as nubes. Tamén aquí buscamos sen sorte os vestixios dunha fortificación castrexa, pero a visibilidade é bastante limitada e temos que descender levándonos un feixe de imaxes esvaecidas polos fenómenos adversos, mentres bromeamos sobre as lendas locais, pois non atopamos máis elementos da presencia do home que o camiño de terra que nos levou ó cumio, e as marcas amarelas e vermellas que dirixen os nosos pasos, e parécenos insólito que algunha destas rochas foxe colocada polas boas xentes das terras do Coura.

A baixada discorre por unha carballeira, onde a acción catastrófica das lapas foi menor e aínda conserva esa atmosfera de conto: se tivesemos o tempo suficiente para deternos quizás escoitariamos o marmullo das fadas que o habitan. Remite lixeiramente a chuvia, e temos a esperanza de ver un anaco de ceo, aínda que nos conformamos con que non se intensifique o goteo continuo das nubes que vernizan por completo un horizonte que intuímos, porque realmente non acadamos a ver moitos máis que as marxes do sendeiro.

Completando o descenso desembocamos nunha estrada, xusto onde está indicado o inicio do lugar de Venade, e a atravesamos para continuar por un camiño forestal bastante deteriorado pola acción continuada da auga, que se interna nunha fraga de pinos e eucaliptos, mostrando as cicatrices dos incendios do último verán.

Mentres avanzamos neste decorado desolador, comentamos as nosas vivencias pasadas no Club de Camiñantes, que sempre da que falar, entre glorificar a uns e satanizar a outros, e outras agrupacións máis pretéritas como os Boy Scauts, no caso do meu compañeiro, ou no Frente de Xuventudes e no Movemento Junior, no meu, onde tivemos os nosos bautizos montañeiros. E arrincándonos sorrisos e comentarios xocosos chegamos a unha estreita senda amurallada con pedras centenaria esmaltadas con brión e couselo, que nos leva a unha carballeira fermosa, onde atopamos a parte máis enfochancada da ruta, onde ás veces temos que inzarnos os muros para sortear un camiño totalmente anegado.

O sendeiro remata abruptamente cun regato que bordea campos de millo, cultivo que foi de gran importancia para o desenrolo de novos núcleos de ocupación humana. Así que vémonos na obriga de atravesar estas chairas esmeraldas, delimitadas por pétreas fronteiras que indican as diferentes propiedades dos veciños de Venade, a onde chegamos unha vez no asfalto, despois duns momentos de incertidume.

E para celebrar que atopamos a boa dirección do noso itinerario permitímonos un alto no camiño para quentarnos un pouco o corpo cun deses cafés negros como o corazón do demo, que soen ofertar en terras lusas, nun local minúsculo que leva o nome do pobo. Neste inofensivo local a punto estou de bicar o chan, seguindo o costume do papa polaco, pola gracia dun ancián seareiro que ten a ocorrencia de pórme un pe diante para que perda o equilibrio, cousa que consegue, pero sen lograr que poña os xeonllos na baldosa. Cando abandonamos o local aínda me persigue o sorriso do vello.

Atravesamos as estreitas linguas asfaltadas da aldea, alternando senlleiras construccións habitadas coas nobres ruínas de casas solarengas. Mágoa que as estampas do pasado sexan agora pasto das silveiras, e nos oferten unha postal de entullos e espiñas. Camiñando baixo unha persistente néboa que non remite inventariamos as arquitecturas variadas deste país, e o que máis nos chama a atención son os seus espigueiros, algúns de grande altura, cos ventres cheos de espigas douradas que brillan entre as rendixas da madeira, e a referencia obrigada desta poboación: a senlleira capela da Nosa Senhora da Conceiçâo, que de tan minúscula ten un campanario exterior, adosado a unha das súas paredes.

Unha vez que abandonamos este lugar saímos tamén do pobo, volvendo sortear pastizais ante a imposibilidade de transitar polas corredoiras que, ou ben están totalmente anegadas ou se transformaron en lameiros que, como nas películas da miña infancia, atrapaban ós exploradores de territorios incógnitos, ou máis ben ós porteadores que ademais eran pasto de toda clase de feras ou remataban precipitándose cara os abismos.

Con estes pensamentos acadamos outro dos núcleos rurais da freguesía de Venade, de onde críamos saír fai un momentos, onde logramos sorprender a un seareiro que non acada comprender que facemos recorrendo lameiros con este tempo desapracible. Como non logramos facerlle entender as nosas razóns seguimos camiño baixo a poalla, sorteando construccións solarengas como a Casa do Cruzeiro. Tamén aquí atopamos unha desas portadas típicas do black metal: un petinho de alminhas, coa súa provisión de pecadores atrapados nas lapas, asistidos por criaturas aladas e implorando a un deus crucificado.

E dende alí enlazamos novamente coa estrada que nos leva ata un lavadoiro, con dez divisións para dar cabida ás linguas máis afiadas desta comunidade, e baixo o seu teito nos amparamos da furia do ceo que non ofrece máis que treguas intermitentes, ata que asistimos á chegada dun rabaño de ovellas pastoreadas por un homiño con botas de goma e paraugas, e o seguimos para tentar captar o momento coa nosa cámara. Para nosa sorpresa o pastor abre un gran portalón na rectoral da igrexa de Venade, e lamentamos non acadar a ver o seu interior máis que fugazmente.

Pola estrada que alfombra de adoquins o frontal do templo, chegamos a unhas indicacións polas que nos orientamos á nosa chegada, na búsquea do inicio do sendeiro. Dende aquí hai cinco quilómetros a Paredes de Coura, tres e medio a Ferreira, e no sentido da nosa marcha, case dous a Insalde e menos de un a Porreiras. Este é a nosa próxima escala. Con estas indicacións é fácil situarse no mapa e decatarnos de que só levamos un tercio do trilho recorrido, co que debemos alixeirar un pouco o paso para que as sombras non nos agochen os sinais.

Pero non podemos evitar a curiosidade por todo o que atopamos neste lugar, dende o Papa Nóel que fai equilibrios nunha fiestras, pugnando por acadar a escaleira mentres o bate o vento; as letras do pequeno Tiago, que nos anuncia os seus dominios con letras de cores; o extenso tellado da Casa da Ramada, outra das construccións solarengas en perfecto estado, ou o moneco diabólico que dende a fiestra da escola estende a súa man cara nos, pedindo ser liberado ou enviándonos unha maldición.

Deixando ás nosas costas as últimas casas volvemos camiñar sobre un manto de follasca, baixo a sombra de frondosos carballos, en outro deses tramos con encanto, que fan afección a coleccionar sendeiros, mentres mingua a luz e aumentan as nosas inquietudes, e máis chegando a unha pista onde volvemos ter problemas para atopar a dirección axeitada. Cando solucionamos descendemos lixeiramente cara a estrada, aínda co tema das películas de terror que nos meteron no corpo as construccións abandonadas que anticipaban a fraga, e atopamos outra pequena capela, a de Santa Ana, antes de internarnos no núcleo rural de Porreiras. Aínda semella que foramos nós os que fumáramos, porque temos que desandar o feito, xa que no pobo non atopamos vestixios da ruta, e temos que preguntar a un seareiro para situarnos no mapa.

Dende a ermida collemos un camiño, co permiso do cardume de barrosás que o invaden, que nos leva outra vez ó monte, e aínda que a luz compromete o noso propósito de completar o proxectado, aínda nos da o soporte preciso para fotografar un pequeno cemiterio, outro peto de ánimas e dous muíños medio derruídos. E despois de atravesar outra pequena fraga desembocamos nunha sucesión de campos, onde volvemos perder o rastro, o que nos inquieta aínda máis.

A luz minguou moito, e temos que aproveitar un crepúsculo amortecino para intentar atopar os sinais que nos leven ata o último núcleo rural, antes de acometer a etapa final do sendeiro. Por fortuna a néboa que nos acompañou durante case todo o itinerario remitiu, e incluso o ceo nos da unha tregua e deixa de enviarnos esa fina cortiña de nubes destiladas que nos humedeceu ata os osos. Así que temos que rexistrar outra vez, como foi a tónica xeral nas derradeiras horas, as pedras e as árbores en busca das pinturas vermellas e amarelas que nos certifican a dirección axeitada, e a atopamos no inicio dunha levada, pola que camiñamos ata chegar ó regueiro das Porreiras.

Unha vez superado este obstáculo fluvial, e sorteando un pequeno outeiro divisamos a capela da Nosa Senhora do Pilar, cara onde nos diriximos en plena transición entre o día e a noite, indiferentes á pesquisa inútil das marcas, pois agora se atopan cubertas polas sombras. Entramos dende o lugar de Outeiro, por un camiño empedrado entre campos de pasto e de labranza seccionados por robustos muros de pedras centenarias, e dende aquí chegamos á modesta capela, envolta nas luces arxentinas da lúa.

Non temos tempo de admirala, xa que temos que consultar a nosa cartografía para tentar orientarnos. Menos mal que neste lugar hai múltiples indicacións e atopamos outra vez a dirección boa, que nos leva ó centro da freguesía de Porreiras, onde realmente nos apena chegar a horas tan tardías, e non poder contemplar con tempo o curiosos conxunto etnográfico da súa eira comunitaria, cos seus tradicionais espigueiros, onde se alzan unha ducia deles, resistindo o abandono progresivo da agricultura e o despoboamento do medio rural. Coincidimos en que teremos que volver por aquí para admirar este lugar pintoresco, e arrancar un feixe de imaxes dixitais para o arquivo de postais das terras courenses, que semella non agotarse despois de varios meses insistindo en coleccionalas.

Por un labirinto de estreitas rúas chegamos ó lugar de Almas, cando a escuridade cubre a cúpula celeste e tamén as casas desta aldea, e temos que axudarnos pola luz das farolas para indagar novamente sobre os sinais que nos encoucen ó bo camiño. Damos varias voltas a este núcleo rural, e chegamos ó lugar de Cabo, onde temos que decidir se seguimos adiante ou buscamos outro tipo de solución que nos leve ó noso vehículo.

Levamos case tres horas camiñando, as mesmas que segundo a guía deberíamos empregar na ruta, e aínda nos queda un tercio por recorrer, e ademais non temos ningunha iluminación artificial para afrontar unha travesía polo Monte das Veigas, que non coñecemos nin de día, pero tampouco temos demasiadas opcións para volver ó noso punto de partida, salvo atopar un taxi dispoñible neste pobo abandonado da man de deus. E como somos homes destemidos e un pouco inconscientes, decidimos internarnos na escuridade e confiar en que o camiño non teña demasiados desvíos.

Por sorte, ó pouco de darlle as costas ás últimas casas, atopamos un rabaño de vacas pastoreadas por un xoven seareiro, ó que preguntamos se estamos na dirección da igrexa da Nosa Senhora da Pena. Confirmamos que si, un pouco estrañado de que nos internemos na fraga sen levar nin sequera unha lanterna, e nos da unhas breves indicacións para que non perdamos o rumbo.

Esto anímanos a continuar, cruzando outra vez o regato de Porreiras e mudando o firme de cemento por unha pista forestal entre campos, e despois de unha lixeira ascensión, tal como nos indicou o vaqueiro, nunha zona erma que desemboca nun bosque de eucaliptos. Según o mapa, que apenas podemos consultar por falta de iluminación, debemos estar na aba do Monte da Giesteira, e o sendeiro o bordea, polo que animamos o noso paso ata que comezamos a atopar varios ramais. Non abandonamos a pista máis ampla ata que as bifurcacións teñen a mesma anchura, e facemos un intento estéril de atopar sinais coa chama do chisqueiro ou coa pequena luz dos móbiles.

Cando camiñamos por un lameiro emboscado escoitamos as campás dunha igrexa marcando as horas: agora levamos catro horas movendo as pernas, pero este sinal nos tonifica os músculos, porque nos marca a dirección cara onde dirixirnos. Non pensamos que pode ser outra igrexa que a nosa, e ademais non temos outra referencia. Ademais vemos as luces dun quad, que circula por unha pista paralela á nosa, e decidimos que ese é o camiño que temos que tomar: en algún momento terá que desembocar nunha estrada.

Non nos equivocamos, por sorte, aínda que cando chegamos ó firme asfaltado nos deslumbren as luces de Paredes de Coura, que se estende ante os nosos pes. Nun alto vese iluminada entre a fraga o torreiro do templo, que intuímos como o noso destino. Só nos queda ascender polo pavimento seguindo a luz, como si fósemos peregrinos, para completar, sans e salvos, mollados e cansos, o noso sendeiro.

Archivo del blog

Seguidores