E14 Trilho das Lages Altas (Paredes de Coura)

Domingo, 14 de xaneiro de 2007

Hai un cardume de características comúns nestes domingos, que se repiten como un ritual dende o derradeiro outono, e semella que me resisto a calquera modificación nese inventario de costumes que, pouco a pouco, van amortiguando as dores que residen neste continente decadente en que se mudou o meu corpo. Así, nese exercicio de disciplina no que transformei o lusco fusco da semán, mastigo as teas de araña entre os berros desgarrados do espertador, que incrementan a profundidade das agullas que insisten en furgar os puntos máis sensibles do meu cerebro.

Si, tamén estas resacas impenitentes se reproducen no día no que os fieis repiten as liturxias dos seus maiores, e os xoves matrimonios aproveitan a bonanza dun inverno amable para visitar os paseos marítimos empuxando ergonómicos carriños de bebes, e os adolescentes intentan prolongar os seus húmidos e coloridos soños ata que as súas nais anuncias a mesa posta.

Aínda cos ecos do metal sinfónico que nos envolveron nun pequeno e escuro local de Balaidos, e os producidos polo choque dos iceberg fundíndose co ese medicamento contra a malaria que os británicos tiveron a ben combinar coa xenebra, érgome, co tempo xusto de conectar o satélite e coordinar os movementos de aqueles que lembran estas convocatorias dominicais cando a metereoloxía non lles supón ningunha ameaza. Pois xa se sabe que non hai nada que desanime mais ás nosas tropas que un ceo coas nubes preñadas e intimidando con romper augas de xeito inminente.

Coa bendición dos ceos súmansenos, ós que nos xuramentaramos na véspera, ou sexa, Zalo, o Emperador Camiñante, e Nacho, o Tesorito anteriormente coñecido como Tremendo Pavo; unha Montse co corpo pedíndolle unha amnistía, e a que aínda así insiste en sufrirnos, aínda que non queira saír nas fotos por temor a ser represaliada en outros organismos; os residentes de esa casa da avenida do aeroporto, Nuria e Habibi, onde se celebran as mellores xornadas gastronómicas da cidade (e parte do estranxeiro); e María, ese anxiño de ollos resgados que por fin se decide a poñer a proba os seus calcetíns térmicos e darnos outra oportunidade despois da accidentada ascensión ó Galiñeiro.

Con este continxente de afectos volvemos sentar os nosos cuiños nese comedeiro portugués no que o código de circulación insiste en que nos deteñamos, reeditando as cerimonias herdadas do ano que rematou fai tan só uns días.

Tamén nos vimos desfalecidos, á vista da multitude de pratos que sementan a nosa mesa. Vémonos imposibilitados no mantemento da disciplina, e só aqueles que vivimos os bos tempos do Comité Central aferrámonos ó sacramento do arroz malandro con panados, mentres a disidencia, que é maioría, se refuxia nas diversas ofertas da carta, que non transcribirei para non darlle máis ánimos á insurrección. Claro está que esto, como todo acto humán, ten consecuencias, e así se incrementa o tempo de espera e o importe da factura, a parte da perda de identidade que conforma a este estraño grupo.

Volvemos ós coches para descontar a distancia que nos afasta do noso obxectivo, que se atopa na freguesía de Formariz, nese destino vital das terras do Coura, cunha topografía que resoa nas nosas cabezas como unha cantiga da infancia, da que somos incapaces de subtraernos, para volver insistir no Trilho das Lages Altas, que fomos incapaces de completar fai pouco menos dun mes. E partimos novamente da ermida da Nosa Senhora de Irijó, á sombra da cal nos retratamos como si fosemos facer un segundo intento na ascensión de algunha montaña importante, despois dos oportunos e ximnásticos estiramentos na frondosa carballeira que se estende ós seus pes.

Esta vez temos a lección ben aprendida, e non tropezamos dúas veces coas mesmas pedras, polo menos non no mesmo sentido, porque o noso Emperador tivo a ben facer unha incursión solitaria, afastándose quizais do espírito de Nadal, para rectificar os erros do pasado que nos levaron a desfacer o camiño sen ver o prometido salto de auga que nomea a este pequeno recorrido. Aínda que non por elo non podemos despistarnos, pois iniciando a marcha por unha ampla pista de terra, que bordea o monte de Cumieira, a piques estamos de pasar de largo polo desvío que, en forma dun abrupto terraplén de pedras e piñeiros calcinados, nos leva cara ao interior dun deses lugares nos que a nosa imaxinación fainos crecer o desexo de atoparnos con algún dos pequenos personaxes que poboan os contos.

Os carballos centenarios que flanquean as beiras do camiño fannos deternos e atesourar postais dixitais nas nosas cámaras, que nesta ocasión se multiplican, ralentizando a nosa marcha, para desesperación de aquel que nos guía e que, aínda así, non se queixa demasiado da nosa teima de inventariar cada árbore, pedra, planta o regato que nos sala ó paso. Por experiencia sabe que non pode facer nada bo de nós, e iso que o intentou, así que só lle queda sufrirnos...

Con esta tríada de fotógrafos afeizoados cubrindo a retagarda, chegamos a unha zona de pequenos pastos, abrindo claros esmeraldas entre o arboredo, e seguimos camiñando ó carón dunha levada que se nutre das augas da Poça do Vale, que nace aquí. Loxicamente, completamos neste punto o abrupto descenso e discurrimos por un camiño chan que nos ofrece un alivio ás nosas sufridas articulacións, porque neste reducido continxente, que semellan os restos do exército de Pancho Villa, o que non está tocado do xeonllo o está dos cadrís, e o que ten ben os cadrís ten mal as cervicais.

E mentres avanzamos por esta senda amable escoitamos os ruxidas da auga, precipitándose con violencia, que nos anuncian que chegamos ó lugar máis emblemático deste percorrido, onde nos agardan o resto dos efectivo, co paso máis ledo que o noso. Efectivamente, pagaba a pena insistir neste recorrido para disfrutar desta marabilla da natureza. Aquí ese pequeno regueiro, polo que camiñamos en varias ocasións, chamado Ribeiro das Poldras, sortea un gran desnivel, deseñándose durante ducias de metros nunha espectacular fervenza. No seu inicio atopamos unha ninfa en estado de trance, extasiada polo ruído da auga martilleando ritmicamente a pedra, e nin sequera se decata dos intentos deste eventual cronista e coleccionista de imaxes insólitas, en conseguir probas da existencia das criaturas que conforman a mitoloxía popular.

Estamos no lugar das Lajes d’auga d’alto, e por un estreito sendeiro descendemos por todo o longo deste impresionante salto de auga, que discorre por unha sucesión de enormes laxas, gañando verticalidade ata derramarse cara un abismo de gran altura, formando unha cortiña liquida que non somos quen de reter na nosa memoria dixital con toda a súa beleza. Mentres recorro os diversos tramos nos que se divide esta fervenza atopo os compañeiros que veñen de volta, cos ollos cheíños das perlas que o aire derrama en tódalas direccións.

Emocionados pola maxia desta paraxe, cruzamos o ribeiro polas poldras que o nomean, mentres agardamos a Habibi que, enfeitizado polas cantigas da auga, resístese a abandonalo. E si o fai é coa promesa de volver con máis tempo, xa que incluso atopou o lugar perfecto para montar unha tenda de campaña. Un home previsor, sen dubida, o noso amigo cociñeiro, que sen embargo non se decatou que aínda non recorremos nin un tercio da ruta, e que convén alixeirar o paso para que a noite non nos colla, como ocorreu o domingo pasado, non moi lonxe de onde nos atopamos agora.

Aínda que hai que recoñecer que é difícil subtraerse ó encanto dos lugares por onde transcorre o noso periplo, pois nada máis saír do entorno fluvial camiñamos por unha carballeira, franqueados por un muro de pedra que o brión tinguiu dun verde case obsceno, e onde o chan está nalgúns tramos anegado polas derradeiras chuvias e en outros totalmente cuberto pola follasca que o outono recolectou das árbores.

E cando desaparece a beira amurallada se erguen columnas de terra, igualmente vernizadas de vexetación, formando eso que aínda non acado nomear ¿será unha corredoira? ¿unha canicouba? ¿ou unha congostra?. Podería pedirlle axuda ó noso erudito para dirimir esta cuestión, pero volvemos perde-lo grupo, e a piques estamos de mudar de trilho cruzando a Ribeira do Río Pinheiro por unha estreita pontella. Por sorte Monste quedou atrasada e indícanos a boa dirección, e comezamos o ascenso por un camiño carreteiro que lembramos daquela ocasión na que seguimos os pasos dos combatentes da Travanca, internándonos no Monte da Assureira.

Seguindo as pegadas da vangarda chegamos a unha zona de amplos prados onde pacen tranquilamente as vacas barrosás, e volvémonos agrupar, moi preto do punto onde erramos o camiño fai un mes, e saímos á estrada, dende onde observamos as ruínas de dous grandes muíños, ás beiras do Ribeiro das Poldras, que cruzamos outra vez polo firme asfaltado de Ponte Rabuda. Dende aquí acadamos o núcleo rural de Resende, que nos saúda cun precioso petinho de alminhas, e sorteando as construcións que compiten entre si en mal gusto, volvemos outra vez cruza-la estrada nacional 301, para internarnos outra vez na fraga rodeada de prados e terras de labranza.

O único punto de interese que nos sae ó paso é unha pequena mina que fornece auga a unha poza onde a follasca debuxa fermosas figuras, e onde nos detemos, escravos dos nosos arquivos dixitais, mentres a luz vai minguando, anunciando o lusco fusco. Sementamos as derradeiras pegadas entre eucaliptos calcinados, entre as queixas de Habibi, para quen as horas de camiño sempre se multiplican, comentando dos praceres solitarios que non dubidamos en compartir, para facer máis amenos os metros que nos restan para encher a capela da Nosa Senhora de Irijó.

Como recompensa, unha vez completado o itinerario, volvemos a Paredes de Coura, onde cumprimos outra vez coa tradición de recuperar os quilos perdidos en Dosselandía, ese templo do azucre no que comentamos as anécdotas do camiño, mentres facemos plans para volver a este territorio con alma.