E270 Ruta da Pedra do Lobo (Covelo)


Sol, 25 de novembro de 2012

Consumidas as horas da noite en celebrar as cousas pequenas que a vida pon ó meu alcance, e que tento non desaproveitar, cun balbordo de cómplices e confidentes, de negacións ó inverno e fitas ás doutrinas neoliberais, fago unha acrobacia, algúns dirán (se me viran) sen moita graza, e chimpo pola fiestra para, coa axuda do paracaídas feito con retais de pegadas que levo sempre na mochila, aparecer sentado na mesa de Amaquía, centro de operacións (e conspiracións)  sendeiristas, que as veces semella o Rick’s Café de Casablanca.

Partillando periódicos e croissants, improvisando unha folla de ruta, ríndonos da nosa propia sombra, agardando que a climatoloxía bendiga o noso devagar entre frouma e follasca, que nos deixe atrapar un rabo de nube sen mollarnos, e nos permita papar un bocadillo mediterráneo enriba dun penedo seco ós tres sudamaiscuncan(nós) que nos xuntamos na fronteira dos concellos de Vigo e Mos (xunta-Mos, claro).

E tres eran tres, e seis eran os pés, aínda que hoxe non falaran, Sonia, Miguel e Anxo, sen outro obxectivo que darlle valor a outro domingo, como fan outros co campionato de fútbol ou de fórmula un, cas cerimonias relixiosas ou as festas gastronómicas, todo moi respectable para quen guste da manada.

Así saímos en formato de trío, comentando o bo ánimo da pequena rapaza loura que nos forneceu de víveres (que sempre nos chama “chuli”), e algo máis que, sinceramente, non acado a rexistrar, pois na segunda curva o meu señor Morfeo reclámame ós seus dominios, e boto una soneca por fascículos que nos leva, un pouco polo aire, onde o mundo se chama Covelo.

No mesmo centro da vila do Paradanta, atopamos unha sinalización da ruta da Pedra do Lobo, para que non teña que exprimir, coma se fora unha laranxa, a memoria, e non tardamos en estacionar a carón dunha fermosa casa de pedra, no lugar de Fontán, desas que, na miña terra din “debe ser dun pobre”.

Unha triada de cans sáenos ó camiño, co que tocamos, can-do menos a un trabazo cada un, menos mal que o dono das bestas chamounos á orden, e acougaron, non fose a utilizar o home a viga de ferro que levaba ó lombo como elemento de disuasión.

A primeira visión do sendeiro, habilitado pola Comunidade de Montes de Santiago de Covelo, o primeiro impacto, é a fermosura do río da Ponte Piñeiros, que cautiva tanto ós que xa estivemos aquí coma os que non: entre freixos, salgueiros, amieiros e bidueiros o río vai brincando, deixando un regueiro de seda, que tento atrapar na miña caixa escura sen demasiado éxito, por certo, que semella que pouco aprendín ó carón do meu mestre Anxo Rial.

Agora si que veñen os primeiros suores, e comezan a sobrar as roupas de abrigo, acometendo un desnivel que será a tónica xeral dos primeiros quilómetros.

O Miguel, lembrando as semellanzas coas fragas do Courel, tamén fai memoria pensando na derradeira vez que estivo aquí, aínda sen decatarse que foi na saída numero 192 dos Eivadiños que estivemos aquí con dous históricos do CdC, Nacho e Mónica, entre outros (repáseme a historia, señor Panette). 

Seguimos as pegadas vermellas do lobo ata unha área de descanso con poza invitadora e muíño fermoso, un deses lugares que, se aínda non fose cede, apetecen para xantar. E aínda tivemos tempo para as adiviñas:

“Anda é non ten pés, come é non ten boca, canta comida lle dan, toda lle parece pouca.” Ou, “Máis de mil señoritos entraron por un burato, colleron nome de femia e perderon o nome de macho”.

Cruzamos a Portagrela por unha pista que, a  poucos, vaise estreitando, para dar a un outeiro desarborado que, non por isto deixaba de ter a súa beleza. Aquí xa Miguel dálle por mostrar  músculo é marca “ritmo eivadiño”, e lévanos polo Camiño da Fonte dos Bidros a trote cochinero, e mesmo semella que o tipo non pisa a follasca, senón que pasa voando por riba dela.

As panorámicas dos montes da comarcas máis pretas fannos recitar, non sei se con acerto: Suido, Galleiro, Castelo de Cans, Budiño, Aloia, Galiñeiro… e pronto esquecemos o desnivel que acometemos, aínda que tamén o Panette, que ten o día cachondo, vainos relatando o quilometraxe, a velocidade, e ata nos ensina a liña que debuxamos no mapa coas nosas pegadas, grazas ó seu jipiese.

Ó chegar a Fonte dos Bidros subimos polo regato que lle da nome, onde a fraga adquire a súa faciana máis máxica, cos carballos e castiñeiros cubertos de brión e o chan alfombrado de ourizos e follas. Baixo elas atopase un tesouro, que eu fotografo distraído ata que, outra vez o Miguel, o descobre: un feixe de linguas de gato, que se dispón apañar coa axuda de Sonia.

Aínda demoramos un tempiño, mentres facemos recolleita de fungos, aínda que eu me adianto un anaquiño ata a Braña de Chan de Lodoso, un humedal  que ten un hábitat característico, é que aquí chaman popularmente “Porcas preñadas”, onde incluso danse especies tan curiosas como a Orballiña, unha planta carnívora. Os meus queridiños non tardan en reunirse comigo, co se botín ben protexido na mochila, e xuntos internámonos nun piñeiral rubio, onde non tivemos a sorte de ver o curioso bicotorto, que seica gusta dos piñóns desta especie non demasiado común na nosa terra.

Enlazamos outra pista forestal, entre piñeiros rubios e algunha mancha de abetos, nos que descubrimos un verdadeiro xardín de amanitas, e non sabemos moi ben como chegamos ata a estrada de Ponteareas á Cañiza, nas lindes de Fontefría, e teño que tirar de memoria, outra vez, para dar co camiño certo, o que esperta algún comentario xocoso de Sonia, que xa se vai decatando de en que compañías anda.

Tirando da memoria, e con algo de axuda do jipiese, volvemos á ruta, e pouco a pouco a fame vainos obrigando a considerar a opción de deter a marcha e xantar, aínda que non atopamos un lugar axeitado ata que chegamos á Branda da Porta do Boi, outra do tipo de “porcas preñadas”, e o seu carón, sentados nunha pedra, damos conta dos víveres mercados en Amaquía.

Xantamos cadanseu bocadillo, moi pretiño da branda, e non puiden evitar a lembranza das brandas de máis ala do Minho, que deron lugar a unha peculiar forma de vida, como a que tivo o bisavó de Castro Laboreiro, José Esteves. 

Tamén dispares son os debagares de Sonia, Miguel e Anxo, mais iso non é impedimento para que mesturen as súas pegadas, atrapando rabos de nube, cogomelos ou momentos coma este, no que gozan de algo tan sinxelo como comer calquera cousa no medio da natureza. 

Despois desta parada obrigada volvemos ó camiño, entre a espesura do piñeiral rubio, onde se agochan os tesouros que o Panette vai atopando, mentres Sonia mais eu botamos unha batalla utilizan as pequenas piñas como munición (ata que levo un pau na caluga e finxo rendición).

Aos poucos  dámoslles as costas ó bosque de piñeiros, e entre un mar de fentos chegamos á Fonte dos Bidros, onde rematamos unha das partes do oito que forma a ruta da Pedra do Lobo, aquí baixamos por un dos tramos máis fermosos, salvando un pequeno desnivel, con árbores cubertas de brión e o chan alfombrado de ourizos e follasca.

Os meus amigos, cun algo de sorna, exclaman: “A que sitios bonitos nos traes”, i eu amago con cobrarlles algún día, aínda que polo de agora me conforme cos seus sorrisos como pago.

Xa estamos na volta, e o sendeiro lévanos outra vez ó río, que atravesamos por unha pontella de pedra, entre amieiros e carballos. Pola outra beira adquirimos unhas panorámicas excelentes dunha boa parte do traxecto recorrido. O Miguel insiste en manter o “ritmo Eivadiño” e nós imos seguindo o seu rastro, coma se fóxemos chiricahuas.

O meu pe esquerdo xa comeza a chiar, coma un paxariño engaiolado, e aproveito as pausas do recolledor de linguas de gato, nunha corredoira con paredes vernizadas de brión e couselo, para coller folgos e non ter que facer os derradeiros metros á pata coxa.

Cruzámo-lo regato, e pasiño a pasiño damos co Castro, que visitamos aínda que este se atope soterrado, para recrearnos nas vistas e cantar vitoria, o jipiese marca preto dos dez quilómetros, e o reloxo case catro horas de marcha.

Xa no coche, entre estiramentos e mudas, unha última sorpresa: un deses crepúsculos que semellan imposibles e que, por suposto, fannos disparar como francotiradores serbios, abraiados por esta efémera fermosura.

Eu aínda boto unha sonequiña por fascículos, mentres soan os Smashing Pumpkins, unha das miñas bandas sonoras máis recorrentes nos noventa, ata chegar a Mondariz-Balneario, onde recalamos para tomar algo quentiño, polo menos eu que tomo un chocolate e Sonia que lle manda un café con leite, mentres o Miguel aposta por un refresco de cola.

Detrás nosa unha parella nova, ben parecidos os dous, aparvados pola caixa tonta, sen dirixirse a palabra, que nos motiva un debate posterior sobre os xeitos máis absurdos de desperdiciar unha tarde de domingo.

A nosa, penso modestamente, quedou chea de contido, e aínda lle de pulos ó principio da semana, xa que as setas habían de consumirse nos primeiros días, e era a escusa perfecta para troulear. Non houbo tal para min, pero de seguro que non perdoo a próxima.


E269 Sendeiro de San Xusto (Cotobade)


Sol, 18 de novembro de 2012

Abofé que era un grupo ben curioso o que se xuntou neste día en Puxeiros, aínda que coa idéntica intención á que nos animara, fai algo máis de seis anos, a Xurxo, Nacho, e a este cronista, a internarnos nas ribeiras do Lérez, cun recorrido tamén semellante, tentando seguir, máis ou menos, o Sendeiro de San Xusto, e que dera inicio, aínda sen sabelo, a este xeito diferente, aínda que non tanto, de espallar pegadas polo mundo adiante.

O que chegou de primeiro foi o Alex, o noso Cachorro, entusiasta da fórmula Eivadiña dende que a probou nas terras do Vez, e ademais viña acompañado dunha rapaza que me fora presentada na véspera, nun deses maratóns metaleiros ós que somos afeitos, de nome Lorena, que semellaba decidida a probar sorte con nós, fora esta boa ou menos boa. O Miguel, outro dos (in)condicionais apareceu un chisco despois, cando estabamos a piques de remata-lo café, tamén acompañado do Xosé, que facía un par de anos que non nos acompañaba nas nosas andainas.

Ninguén tiña plan alternativo, así que, despois de remata-los cafés e de aprovisionarse, partimos cara as Terras de Pontevedra onde, seguindo a bacía fluvial do Lérez, a montante, dimos en chegar á parroquia de San Xurxo de Sacos,  no concello de Cotobade, onde se atopaba o noso punto de partida, nese lugar de feitizos e loitas que é a Carballeira de San Xusto.

“O conflito pola carballeira de San Xusto remontase ó 6 de xuño de 1990. Ese día efectuouse, por parte do párroco Manuel Lorenzo,  en Ponte Caldelas o rexistro deste espazo e do monte Lixó a nome da igrexa. 

Curas de trapo aforcados nas marxes da estrada nacional, concentracións ante a capela de San Xusto, suspensión de actos relixiosos, magostos reivindicativos, manifestacións e un feixe de actos de protestas marcaron anos de enfrontamento, ata que en 1997 a Audiencia Provincial ratificou a resolución ditada polo xulgado que daba a razón ós veciños, ditaminando a propiedade comunal da carballeira e do monte.”

(Cristina Barral, A voz de Galicia)

Celébrase aquí, nesta entorno incomparable, o Encontro de Comunidades de Montes da Galiza, a finais de xullo, e a principios de agosto as festas en honra ó patrón, San Xusto, aínda que a capela tamén está  dedicada a San Pastor, pois di o libro dos rezos que estes dous santiños atoparon xuntos o martirio. Na entrada da pequena hermida están ben claras (aínda que hai que tomarse un tempiño para descifralas, as instrucións para lograr o beneplácito dos ceos):

FELIZ RECORDACION A TODS LOS FIELS DEVOTS QU QUIERAN APROVECHARS D LS GRANDS PRIVILEGS Q ESIN COCEDS A EST SANTURO P E PONTIFIZ CLEMTE OBSP E AÑO DE 1712 TIENEN INDULGA PLENARA IRMISION DE TODS SUS PECADS CONFESANDO I COMULGANDO EL DIA 6 AGOST EN LA ULTIMA DOMINIC DL MISM MS LS DIAS D LA ASUMC D NRA SEÑA E DIA 8 DE SEPTIEMBRE I MS DS DL AÑO SEGN LA BULA Q ESTA EN EST SANTURO TAMBN TIENE E PRIVILEGIO PAR PONR E SEÑR MANIFSTO E DIA 6 AGOST TODS LS AÑOS

Quizais no momento os meus amigos non repararon en tal, pois a meirande parte estaba xa tentando atrapar ás primeiras imaxes, cadaquén co seu trebello, que os había de tipos moi diversos, aínda que Lorena era a que levaba o equipo máis profesional (e ben que se nota nas súas fotos). Así tiven que mandarlle un berro de atención, para que non demoraramos a partida, pois era moito o camiño por diante para tan poucas horas de luz, e xa habería motivos sobrados para disparar os nosos dispositivos dixitais.

Non había xeito de coller ritmo, pois ó chegar ás beiras do Lérez tivemos outra parada obrigada, no antigo balneario, onde aínda manan, a unha temperatura duns vinte graos,  as augas sulfurosas de benéficos efectos para a pel e o estómago. Pasamos polas ruínas do establecemento termal, inaugurado no ano 1915, e que nos seus tempos deulle un bo pulo á economía da parroquia, despois de atrapar un feixe de reflexos coloridos nas augas.

Tiven un momento de guía chipiritiflautico, camiñando para arriba e para abaixo e outra vez para arriba, olfacteando o rastro coma un can de palleiro, e cando din con el xa estaba o Miguel, coma sempre, marcando o “ritmo Eivadiño”, erguendo un balbordo de pegadas entre ourizos, follasca e brión.

As xentes que me acompañaban no meu devagar polos camiños, bos e xenerosos, desculparon as miñas torpezas na dirección do grupo, máis que nada porque non era eu o que ía na vangarda, pois as máis das veces quedaba afastado, para facerlle competencia a Lorena nos intentos de atrapar as imaxes máis características do outono.

Atravesamos soutos e fragas, regatos e lameiros, corredoiras e camiños carreteiros, gozando da palabra e do silencio, ben atentos a onde puñamos o pé, pois o chan estaba ben húmido, e as pedras estaban ben esvaradías, ás veces agochadas entre a follasca. Tamén aquí a máis nova dos Eivadiños tiña protagonismo, pois non viña co calzado axeitado, e tivo que aturar máis dunha chanza do Alex, que moito lle chamaban a atención os tenis de Lorena.

Esta tropa leva a rebeldía nos seus peitos, e ó chegar á Ponte Nova, construída no século dezaoito, xa se rumoreaba a insurrección, e todos pedían, ata o Xosé que era o máis calado, o seu bocadillo. E non lles din tregua, non fose ser o demo, e leveinos a trote cochinero pola outra ribeira, cara Fentáns, ca escusa de comer ó sol, pois xa a carón do río estaba sombrío.

Resultou ser a mellor decisión que tomei no día, tal vez a única acertada, xa que en canto chegamos ó pobo nos adoptaron dous simpáticos nativos, señora Ofelia e señor Raúl, que nos ofreceron un auga riquísima, que a señora Ofelia foi coller á fonte e serviu en xerra de cristal con cadanseu vaso, e unha boa charla sobre as súas vidas e costumes.

Sentámonos a xantar fronte a súa casa, uns no chan e outros, Miguel e Lorena, nunhas cadeiras que quitou a señora Ofelia da casa, e cando non remataramos aínda cos nosos víveres, apareceu cunha fonte chea de anacos de empanada de mazá, ben rica por certo, e por si fora pouco outra fonte chea de peras ó forno das que dimos boa conta. Prestounos a conversa, o sol, a empanada e as peras, o momento todo, tanto que nos demoramos de máis, e cando me decatei tiven que quitar outra vez o látego para subir á tropa costa arriba, cara o monte, onde se atopan os xacementos de petróglifos.

Subimos ó Outeiro do Lombo da Costa, e pese ó mal que estaban sinalizados, os nosos rastreadores, sobre todo o Miguel, deron coas Laxes das Rodas e do Cuco, onde admiramos os característicos labirintos, cérvidos e figuras antropomórficas. Aínda demoramos un tempo máis que precioso dando voltas para atopar algún vestixio máis dos nosos antergos, máis o tempo era cumprido, e iniciamos o descenso cara o Lérez, polo mesmo camiño por onde subiramos.

Cruzámo-la Ponte Nova cunha certa incerteza, xa que botando unha ollada ó mapa da ruta era fácil decatarse do atrasado que tiñamos o choio. O máis sensato sería volver sobre os nosos pasos cara a Carballeira de San xusto, más somos xente destemida (e un chisco inconsciente) e tomei a decisión de apura-lo paso para completa-la ruta, aínda que tiveramos que facer os derradeiros quilómetros ás apalpadelas.

O Xosé comezou a súa peculiar retransmisión deportiva, mentres nos adentabamos no corazón da fraga, e o alento do sol esmorecía, facendo que diminuirá tamén o noso número de disparos, aínda que Lorena, cunha óptica moito máis luminosa aínda quitou partido da carballeira.

Ó chegar a un regato tamén foi ela protagonista, pois non había outro xeito de cruzalo que chimpar, facendo equilibrios, sobre croios máis que esvaradíos. O Alex mais eu, ó vela acometer o paso co seu calzado de tela, apostamos que mollaría os pes, pero Lorena semellou que voaba por riba da auga e chegou á outra beira seca.

Non sabía ela que uns metros máis adiante, atravesando unhas leiras enchoupadas, remataría igualmente mollada, por mais que salvaramos un pequeno tramo camiñando por un valado.

Saímos, algo aliviados, á estrada de Campolameiro, no lugar de Cutiáns, e ata agradecemos o avance polo asfalto, i eu aínda tiven a sorte de roubar unha  mazá pequerrecha, que resistía en solitario pendurada dunha maceira sen follas, o avance do outono.

Unha nova incursión na fraga tróuxonos máis lameiros, regatos e congostras invadidas por un fento húmido, pero non había queixa, e se as houbo eu non quixen escoitalas.

O sol semellaba ter presa por agocharse, e botounos unha carreira que, a esas alturas do campionato, xa tiñamos perdida. 

Así chegamos ó lugar de Fontán, onde nos recibiu o seu particular e fermoso Muíño do Cubo, e onde temos algunha liorta polo liderádego, xa que o Miguel confía máis no “jipiese” que na miña memoria, e o resto decide secundalo, aínda que ó final recúen.

Pasamos fronte a igrexa románica de Santa María, xa no crepúsculo, e algo máis adiante o Pazo de Bermúdez de Castro, e nas portas da súa torre, unha rapaciña, desas que acostumo a enredar con carantoñas. Leva un bo susto pensando que lle  vou roubar  a merenda.

Quizais contribúe a elo que xa van caendo as tebras, e decátome de que o prato final, a Laxe de Rodas, cos seus labirintos, cervos e figuras antropomórficas, han de quedar por visitar, pois apenas miramos onde poñémo-los pes cando pasamos por alí.

No derradeiro tramo de xornada, dende a igrexa ata preto da carballeira, acompañounos un can, que tivo tempo de troulear cunha cadela, ladrarlle a outros conxéneres máis grandes e feros (aínda que atados), e facer que tropezaramos máis dunha vez, e lembreime do meu amigo Luís Chapela cando berraba: ¡Quero ser un can de palleiro! Coma si isto fora a liberdade máis absoluta.

Estiramos ó carón da capela, iluminada tetricamente por unhas velas, e alí quitamos as últimas fotos. Pode que non fose exactamente así, ou que quedara algo no tinteiro, máis xa sabedes que podedes facer algún comentario aquí abaixo, ou, mellor aínda: escribir a próxima crónica.

O Cachorro máis eu aínda lle puxemos un broche de chocolate á xornada, para celebrar o seu regreso ós camiños. Son moitos os que están agardando polas nosas pegadas.

E268 Ruta AQA (Covelo)



Sol, 11 de novembro de 2012
Quizais soñei de máis ou quizais durmín de menos, pero cando espertei non tiña demasiado claro cara onde camiñar, a non ser cara a ducha, para abandonarme ós agarimos da auga e coa pel renovada sacarme do peito outro anaquiño do paraíso perdido onde confundir cos meus pegadas e verbas.
Quedara con dous dos meus incombustibles, deses que si ou si se manteñen na miña cobertura, ás veces dende un silencio e unha distancia respectuosa ou levados polas súas circunstancias, pero sempre dos que me alentaron nesta teima que se deu en chamar Eivadiños dende os primeiros tempos. Xacobe e Miguel estaban pois convocados en Amaquía, para café matinal e o que se prestara, e iso dábame folgos para saltar pola fiestra.
Atopeime alí con varias sorpresas. A primeira que tamén os Botas nos favorecían coa súa presenza, e boa sinal era esa, xa que contar con eles nas nosas filas sempre lle da pedrigri á saída, e con eles traían a Montse, histórica da nosa historia e da nosa prehistoria, pois tamén coincidiramos con ela no Club de Camiñantes. E para completar o círculo perfecto, xa cando tomabamos ó café, apareceu Tucho, uniformado para saír, cando menos, na portada do Grandes Espacios, outro dos bos e xenerosos que fichamos na última temporada e que lle deu un pulo importante ó noso empeño polos camiños.
Non houbo discusións ós meus plans iniciais de ir cara as terras do Paradanta, onde o mundo se chama Covelo, aínda que non lles convencía do todo nin o Pelo do Lobo nin os Carranos, e quedamos na praia fluvial de Maceira para tentar buscar outra ruta, chamada AQA, da que o único que sabíamos era que transcorría a carón do río Tea.
Conversa amigable con Miguel e Xacobe mediante, e algún microsono tamén, chegamos a Maceira, onde nos reunimos co resto da tropa, e buscamos infrutuosamente información da ruta, aínda que cando xa partíamos en dirección a Fofe tivemos que recuar, xa que os Botas deran coa sinal do inicio da ruta.
Apertrechámonos contra o frío que arrecía polo alento do Tea, e algún tamén contra a chuvia, pois a pesares de que non semellaba inminente estaba anunciada, e saímos na procura de novos camiños por un que debuxaba a liña do río, aínda que afastado uns metros del.
Ós nosos pés un balbordo de augas rebeldes erguía un tapiz de escumas brancas por onde Miguel e máis eu soñabamos pasos imposibles para unha navegación que, nin no mellor dos meus tempos, non estaba ó noso alcance, e conformámonos coa sabedoría do meu amigo en materia micolóxica, xa que dende o comezo do sendeiro atopamos unha auténtica mostra de cogomelos e fungos de tódolos tipos.
Outra das constantes do camiño, que na primeira parte non tiña apenas desnivel, foi a de atoparnos con tramos ben enlamados, onde tivemos que facer equilibrios para non enterra-las botas, aínda que a sección fotográfica do grupo, especialmente Xacobe, soubo quitarlle bo proveito para acadar algunha imaxe curiosa do momento.
Montse e os Botas estaban en outro xogo, e cedo tomaron a vangarda, e confabuláronse cun ceo primaveral para arrancarnos os primeiros suores. Eu laiábame de non camiñar máis preto do río, pois a pesar de ter algunha panorámica privilexiada dende a altura, eran máis os tramos nos que so escoitabamos o seu ruxido.
En canto a vexetación tamén tiña desvantaxe  camiñar polo sendeiro, xa que este transcorría entre unha mancha extensa de eucaliptos, e máis preto do río se a masa forestal era a do típico bosque de ribeira: salgueiros, ameneiros e freixos.
Pola contra a conversa, coma sempre, era de calidade, aínda que non era o día que máis estaba eu pola labor, e aínda así falei con Tucho dos concertos do verán e do outono, con Montse de pobos oprimidos e da carteleira de cine, e coa señora Botas…
Ca señora Botas si que houbo polémica, co galo da resurreción (a segunda) dos Eivadiños, pois non estaba moi de acordo co actuar de este que  subscribe, máis cada quen expuxo as súas razóns ou os seus sentires, e o que calou (que foron lexión) semella que foi porque non estaba demasiado interesado nestas rifas, que ó fin e ó cabo, nun colectivo tan reducido coma este, sonche ben estériles.
O sangue non chegou o río, penso máis que nada que porque estaba algo afastado, ou porque o señor Botas aínda lle quitou ferro ó asunto e nos fixo rir a todos, ou porque o Xacobe, o noso Kofi Anam, estaba polo medio, ou tal vez porque uns metros máis adiante internámonos nunha carballeira fermosa desas que fan mellorar os ánimos.
E máis aínda cando chegamos á desviación da Poza do Anguieiro, onde os Botas nos guiaron a través dunha espesa vexetación, para agasallarnos cunha das visións máis fermosas deste río (que ten moitas), onde as augas esmeraldas se encoran dun xeito natural despois dunha pequena fervenza.
Demoramos un bo rato neste anaquiño do paraíso perdido, uns quitando fotos, outros examinando cogomelos, e todos regalando a vista co entorno, e custounos afastarnos del, aínda que continuamos coa promesa de novas  aventuras. Non tardaron en chegar, pois uns metros máis aló tivemos que cruzar, a carón dunha vella pontella vencida polo tempo, o regato do Anguiero, tributario do Tea, onde houbo conato de rebeldía.
Uns porque querían comer xa, sobre as pedras desgastadas da pontella, onde daba o sol, e outros porque non tiñan certo o xeito de cruza-lo regato, aínda que despois de rosmar un pouco, e de facer non poucos equilibrios, deron en seguirme no meu empeño en completa-la ruta.
O que seguía non era mellor, e ben lamentei non facerlle caso ós que querían xantar na pontella, porque seguimos a nosa andaina por unha pista de terra, entre eucaliptos e tumbas. Si, tumbas, pois foron dúas as que atopamos no camiño, e que en outros tempos non tan distantes farían que quitaramos as máscaras da mochila e tivésemos un momento zombi. Pero iso xa é historia…
A tropa impacientábase por non atopar un lugar axeitado para xantar, pero conseguín convencelos para facer algún quilómetro máis, aproveitando un novo tramo de bosque autóctono, ata que dimos en cruzar o río Alén, nunha zona de pradarías, que rematou nunca estrada onde, si ou si, había que tomar unha decisión importante, ou varias.
A primeira foi a de dar conta das nosas provisións sentados na pedra dunha ponte pola que pasaba a estrada, aproveitando que aínda había catro raios de sol que daban algo de alegría, e mentres batíamos a mandíbula con ganas houbo consultas cos jipieses, pois o Miguel lle facía competencia á señora Botas, aínda que non con moito acerto, pois non se puñan de acordo co camiño de volta.
Isto, e as poucas horas que quedaban de luz, motivou que decidira dar volta polo mesmo camiño que viñeramos, non foramos dar co barco nas pedras, pois a experiencia me dicía que cando no está claro o mellor e non meterse, máis que nada porque tiña quenda de noite e non tiña ganas, como xa me pasou algunha vez, de chegar a trote cochinero, sen cear e sen ducharme, ó traballo.
Así que rematamos a comida, e debeunos coller algo o frío, pois puxemos en marcha a bo ritmo, co grupo ben compactado, tentando atrapar os derradeiros alentos do Lourenzo, que aínda acompañou un bo rato, e nos deu motivo para insistir na nosa teima de atrapar nas nosas memorias dixitais un feixe de imaxes fermosas e tamén algunha divertida, como no cruzamento do regato do Angueiro, onde algún estivo a piques de molla-los pes.
O día non deu para máis anécdotas, e rematámolo cunhas cuncas de café con leite na Reitoral de Fofe, onde nos fixemos cos folletos da ruta que, contra o que pensabamos, era circular, polo que, máis pronto que tarde, faremos por volver a este anaquiño do Tea, onde confundimos, unha vez máis, sorrisos, palabras e pegadas.

E267 Sendeiro do Eifonso (Vigo)


Sol, 4 de novembro de 2012
“Abrimos os ollos a outra madrugada no día que endexamais chamaremos domingo, xa que non hai liturxia relixiosa, nin compromisos familiares, nin campionato de fútbol, nin campaña electoral, nin, afortunadamente, espantosa resaca que nos afaste das nosas afeccións, adicións ou  devocións (táchese o que non proceda) polos grandes espazos, polos grandes amigos e polas grandes paparotas.
E ó mediodía, sumando máis dun cento de aventuras similares e disimiles, apostámonos a saída da metrópole esperando a orde de partida, que dende as nosas cinco gorxas soan máis como unha invitación, como un desexo, como a unión de cinco vontades. A primeira, a do Alex, entusiasta ata os confíns do imaxinable, que a noite anterior foi quen de darlles unha boa ración de metal ós jodechinchos cos seus Aphonnic.”
Moito mudou o mundo, meu querido Alex, dende aquel febreiro do 2009, no que subimos polos carreiros do Eifonso, e non sempre para mellor, xa que dende entón agravouse esa agonía do capitalismo que tanto sufrimento está traendo ás nosas clases proletarias, e ata aqueles que, na súa inocencia, sentíronse burgueses, e polo tanto intocables.
Aínda algúns crían no Estado do Benestar, e como aquel presidente que tiña ata a ousadía de proclamarse “socialista”, dicían que viviamos no “mellor dos mundos posibles”.
Tal vez nós non estamos demasiado afastados de aqueles que fomos, e dende as nosas diferenzas sigamos apostando polas utopías, e nos deixemos acariñar pola idea de que “outro mundo é posible”, e cada un ó seu xeito tenta loitar dende as súas trincheiras, aínda que penso que ti, dende o teu proxecto, é o que máis firmemente aposta para que a realidade se encaixe nos soños, e non ó revés.
A corrente de solidariedade que ergueu nestas últimas semanas o patrocinio do voso último disco (que non derradeiro) ven a subliñar o importante que é crer nunha idea para que os demais a compartan.
Moito falamos dende entón deste cativo proxecto, o dos Eivadiños, que parín entre os ecos dunha doenza que tamén che é familiar, un moito ó meu xeito, e que tentei facer como unha extensión da miña cobertura, da cal está de máis (pero o digo igualmente) formas parte indispensable, a pesares das tempadas que, por avatares varios que non veñen a  conto, non estivemos tan preto.
Cando comecei a escribir esta crónica, tentando recuperar esa fórmula orixinal que abandonei nos tempos desa reviravolta dos zetas, non sabía moi ben por onde tirar, xa que o Eifonso é un camiño de sobra coñecido, e o traxecto non foi moi arriscado, nin tivemos que afrontar demasiados desniveis (aínda que para min lle chegou), e busquei nos meus arquivos buscando o relato daquela outra vez que partillaramos este camiño, atopando curiosos parágrafos coma este:
Dende os primeiros metros parece que simpatizan o Cachorro e a Mosca, intercambiando impresións sobre grupos e tendencias musicais, e alédome que o meu sobriño tarde tan pouco en integrarse na nosa indisciplina, neste grupo heteroxéneo, nesta suma de vontades que ían descubrindo o trazado que, fai un bo feixe de anos, marcara o desaparecido club de montaña Serra do Suido, ó que pertencían, entre outros, os pais do Samu.
Quen nos diría que case tres anos despois estarías dándolle clases ó Samu, tentando facer del un bo batería, e que na véspera o veríamos darlle ás baquetas co seu propio grupo, tentando seguir os teus pasos, e os seus propios soños…
Gustei de compartir este último concerto dos Brainwave contigo, meu amigo, e máis aínda de que o día seguinte, cumprindo o prometido, quedaramos os dous para recuperar esa teima nosa polos camiños, da que ámbolos dous, ti algo máis que eu, estabamos afastados.
Máis aínda que se sumaran os senhores Botas, eses grandes dos camiños, que dende a xéneses foron animadores y entusiastas partes do proxecto, máis aínda nos últimos tempos onde, practicamente, eran eles os que simultaneando as tarefas do seu proxecto particular con ese novo que naceu das cinzas dos Eivadiños, deron en abrazar a causa do Antisenderismo.
E bo traballiño que lles deu, especialmente á senhora Botas, que non daba abasto para manter as dúas bitácoras, e a quen aproveito dende aquí para darlle as máis sinceras grazas pola súa anegada e desinteresada laboura.
O certo é que, unha vez máis, non acompañaban as predicións meteorolóxicas, e aínda así, teimudos que somos, acercámonos a Bembrive, pretiño coas súas lindes con Beade, para subir a montante polo Eifonso, onde o outono xa estaba espallando a follasca polos camiños para confundir, unha vez máis, as nosas pegadas, que dende aquel outubro de 2008, nas terras do Vez, sumaban xa uns centos de quilómetros.
Volvémonos deter nos muíños coa curiosidade da primeira vez, mentres ti falabas de cousas técnicas co senhor Botas, e eu de outras mais terreais coa nosa Comandante, que moi ben me describiu as sensacións que traían da véspera da Ribeira Sacra, ala onde o outono racha nunha sinfonía de cores impresionante. Aínda que tamén saboreamos os silencios, onde a auga, o vento e as criaturas da fraga debuxaban a súa propia melodía.
Detivemos, non podía ser menos, nos muíños da Ferrolana e ó seu carón, na Fervenza da Bouza Fría, onde fixemos unha sesión de fotos na que ti, meu caro Alex, levaches as mellores imaxes, grazas a ese sorriso que che sae do corazón, aínda que queiras poñer cara de león. Tiveron que ter paciencia os Botas comigo, unha vez máis, pois non me chegou coas que tomei na base da fervenza que tamén quixen tomar algunhas dende a cima, xogando un algo o tipo, que para iso mesmo me soporta.
O desnivel acentuábase, as nosas forzas minguaban, e preto da capela de San Cibrán pensamos en dar conta das nosas provisións, que xa había quen tiña un algo de fame ¿quizais ti, Cachorriño?, pero impúxose un pouco a cordura, xa que había que aproveitar a tregua que nos daba o tempo para tentar chegar ó Parque Forestal de Beade sequiños. Ti xa ías provocando, en camiseta, mentres que os Botas ían ben equipados, i eu de máis, suando coma un becerro, e todos apañabamos, de cando en vez, algunha castaña entre un feixe de ourizos.
Houbo algunha dúbida máis alá do viaduto da autoestrada, un cambio de trazado do sendeiro, e algo máis arriba, onde os sinais escaseaban e eu tiven que tirar da memoria, que nos levaron ás Casas da Fraga, un poboado abandonado que se atopa nunha encrucillada de camiños, que ten a súa historia:
Existen citas sobre a existencia do poboado que se remontan ó século XVI, cando no ano 1528 o bispado de Tui acede a aforar a Gregorio Vázquez o casal da Fraga de San Cibrán, que chegou a contar cun aserradeiro, fornos independentes das casas e varios muíños. A auga rezouma pola calzada de pedra que da aceso á aldea, procedentes das Minas de Champintiel, encouzadas en 1898. O misterio rodea este lugar xa que se descoñece cales foron os seus últimos habitantes e porque o abandonaron, xa que no principio do século XIX había censados trinta veciños. Tamén consta que foi refuxio dos fuxidos republicanos perseguidos polo réxime franquista, e que formou parte do Camiño Portugués, e que mesmo as tropas francesas pasaron por aquí na invasión da cidade olivica fai agora douscentos anos.
Tamén nós temos a nosa historia, ¿non si? a que partillamos en tantos camiños, non tantos como quixeramos, e certamente aínda máis nun bo feixe de concertos, e tamén comidas, merendas e cenas, e moitas noites de troula pois, aínda que semella mentira, unha cousa leva a outra, e esta levounos a facer o último tramo por unha fenda de terra, aberta polos adictos á bicicleta de montaña, que eu ben sabía que nos levaría ó parque forestal.
Ti festexáche-la chegada bailando uns ritmos caribeños que, a un volume brutal, viñan dende o campo de fútbol, aínda que non houbera ninguén xogando. E o resto do noso grupo tamén o fixo, pero sacando das mochilas cadanseu bocadillo e dando conta del no primeiro sitio que nos semellou axeitado, aproveitando un sol que aínda nos acariñaba.
Dende alí contactamos co noso compañeiro do metal, a Criatura, que xa estaba ó corrente das nosas andanzas dende o principio, para que se animara a partillar o camiño de baixada, e despois de varios intentos infrutuosos conseguímo-lo, e dispuxémonos a tomar o café sen presa.
Semella que cando faltamos un dos tres, que tantas temos pasado xuntos, coxeamos de máis, e por iso as apertas e apertóns de mans saben sempre a que volve a casa, despois dunha viaxe, sexa esta máis ou menos longa. E ata semella que o camiño custa menos á volta, aínda que tamén axuda que sexa costa abaixo, ca animada charla do Xaime, que durmira as horas que nos faltaban a nós, e viña coa teima dos saltos, estratosféricos ou non, que lle lembraban o seu pasado máis temerario.
Arrefriaba, e o ceo tentaba con cumprir as ameazas que viñan nos xornais, e mesmo así non apurámo-lo paso, e aínda nos permitimos perdernos para volvernos atopar, entre conversas de camiños e concertos, de folgas e anécdotas laborais, ata chegar a fonte de San Cibrán, onde outra vez a Criatura nos anotou que trocaran o demo e o anxo polos que manaba a auga polas cabezas de dous leóns xemelgos.
A luz tamén esmorecía, pero non deixamos de deternos outra vez na Fervenza da Bouza Fría, para outra sesión fotográfica, xa que sumabamos unha cámara no grupo, e ti xa tiñas un feixe de comentarios e megusta no teu feisbuc, que neso lévanos vantaxe ós conversos, que ata fai dous telediarios renegabamos do trebello e trocamos caendo, por partida dobre, no mesmo asunto.
No resto do camiño xa apuramos un chisco o paso, pois as posibilidades de aproveitar a luz para disparar a algún cogomelo ou recuncho do río xa non eran moitas, e ben que fixemos, pois o chegar os coches caeu o diluvio universal, tal como predixeran os émulos de Pemán. E caeu tan arreo que nin tempo nos deu de estirar nin de planear mellor o desenlace, o que nos levou a dar máis dunha volta para recuperar o coche do Xaime.
Rematámo-la faena en Bouzas, despois de que os Botas desistiran de nós, e non quedou mal o día despois de todo, non si, meu amigo, así que será cousa de repetir, por se podemos melloralo. Apúntaste, Cachorriño?

Seguidores