E55 Trilho de Corno de Bico - Alto dos Morroês (Paredes de Coura)



Domingo, 28 de outubro de 2007

A ver ¿como carallo era o conto? Érase unha vez un gato con botas. Era un gato vello cunhas botas tamén vellas, roídas polos ratos e polas pedras, máis aínda tiña ganas de aventuras, e por iso saía, polo menos unha vez á semana, ós camiños do país veciño, onde, acompañado doutros michiños, xogaba ós exploradores e, por unhas horas convertíase nun gato novo.

E a cantiga ¿como dicía? Xuntáronse catro un día, os mellores deste barrio... por sorte para o noso gato con botas, non tiñan intención de metelo nun saco, para tiralo na Praia da Castiñeira, so querían enredar con el por as congostras, corredoiras e canicouvas das que tanto falara nas súas noites enluadas.

Pero imos deixarnos de contos e de cantigas. O certo é que era domingo, que seguía sendo primaveira, aínda que estiveramos a piques de entrar en novembro, e que non tiña claro que tivese compañía para a miña andaina semanal.

Por aquelo de segui-las tradicións, aposteime no muro vermello do Concheiro, mentres o sol lambíame a cara coa súa lingua de lume. E algo mais co sol iluminoume o rostro, cando apareceu Merchi, compañeira de troulas e pararotas, co coche cargado de xente.

Viñan cando ela, Marta, Martola, Martoliña (é unha soa pero para min fai por tres), que deume unha inmensa alegría volve-la ver, e compartir con ela outra ración de sorrisos e verbas amábeis, e tamén un tipo grande, en envergadura e simpatía, greñudo e morcego (pipistrelo, din os italianos) para máis señas, que respondía ó nome de Couto. Aínda que máis curioso foi o quinto pasaxeiro, que recollemos no seminario, aínda que non viña de rezar, cortometraxista laureado cun curioso alcume de guerra: Andressolo (dos seus méritos hai abondo material en You Tube).

Con esta xente nova, tropa do carallo, cruzamos a fronteira, mentres eu contaba ás miñas amigas os derradeiros aconteceres da miña vida sentimental, por esa inclinación natural que teño a espirme, a mostrar os meus sentimentos, e que ás veces me trae algún dor de costas, debe ser que me colle o frío.

En fin, gato negro ou gato branco, como dicía o camarada Mao, o importante é que cace ratos.

Aínda que ratos non comemos, pero case, así que Andressolo, facéndolle honor ó seu nome, decide quedar no aparcadoiro, mentres o resto empéñase en reducir as racións abundantes de arroz malandro e tamboril, sen conseguilo na súa totalidade.

O continxente montañeiro queda satisfeito, así que non é cuestión de meterlles unha mallada. Tratamento de luxo para os novos eivadiños: imos cara Paredes de Coura, onde o outono comeza a debuxar a súa sintonía de cores nas copas das súas fragas.

Que mal lles parecería, a calquera destes catro, que os meteran nun saco, como fixeron co gato... Aínda que algúns confúndenme coa Besta do Coura, esa fera esquiva que adoita bañarse en toda poza canta hai, non teño malas intencións para con esta xentiña. Así que decido guialos ata o mesmo corazón da área protexida: o Corno de Bico. Para elo temos que chegar a Tumio, aldea senlleira cun mosaico de leiras á seu carón, onde pasta o gando e o tempo parece detido indefinidamente.

Non son moi amigo de enredar un sendeiro con outro, como fai o meu caro amigo Zalo, pero nesta ocasión fago unha excepción: subiremos por Trilho do Alto dos Morroês e baixaremos polo Trilho de Corno de Bico, dous polo prezo dun.

Andressolo non está moi convencido, e pregunta pola distancia, altitude, tempo e... velocidade, para saber que tipo de provisións ten que levar: galletas, iogures, ou... grelos. Para resolver as súas dubidas ofrecémoslle as nosas mochilas, para que distribuía o seu cargamento, porque o noso compañeiro non ten o lombo para levar moitos paos.

Cruzamos á beira dos campos do pequeno núcleo rural, onde toman o sol unha ducia de ovellas, mentres no ceo empézanse a debuxar un cardume de nubes fragmentadas, cousa de agradecer porque a canícula que cae sobre nós fai que sobre ata a camisola, aínda máis cando acometemos as primeiras costas.

Por sorte xa nos internamos na fraga, pisando un regueiro de ourizos e follasca, e non hai queixa ante o espectáculo do outono nos castiñeiros, carballos, acevos e bidueiros que atopamos ó noso paso. E tamén de algúns cogomelos, lepiotas e amanitas, agochados entre a herba e os fentos. Non hai quen pise esta Fraga de Morroês e pase indiferente ante a súa beleza.

Saíndo deste lugar enfeitizado, chegamos a unha casa forestal en ruínas, onde decidimos, ou máis ben deciden e me deixo levar, facer unha parada técnica. E cando digo técnica falo ben, porque hai a quen non lle vale con fumarse un xaroto, aínda que sexa da risa, e prefire levar un trebello caseiro para evita-la nicotina, un hibrido de cóctel molotov e pipa de auga. Cousa nunca
vista nestas saídas eivadiñas, pero algún día tiña que ser.

Parece que esta parada danos forza para subir pola empinada pista forestal que nos leva ó Alto dos Morroês, e polo camiño voulles contando da política forestal do Estado Novo, e as particularidades desta zona repoboada con abetos, cedros de Oregón, tuias, piñeiros ananos e outro feixe de especies foráneas que forman esta particular masa forestal.

Aínda que non sei se me fan moito caso, porque empezan a queixarse da costa e me vexo obrigado a facer outra parada para que, coas vistas á Serra do Leboreiro, tomen aire antes de acometer o tramo máis vertical do sendeiro.

Cada quen carga as baterías, uns roendo unha mazá e outros merendando un prato de grelos, é o que ten a humanidade, que é diversa. Así que parolando e rillando pásase o tempo, e bótolle unha ollada á nosa cima, como veterano que son, e fago uns cálculos urxentes do tempo que nos levará o que nos queda de subida, e sumándolle a baixada xa non me da para moitas paradas, polo que apremo ó grupo a segui-lo camiño.

Pasamos á carón dunha grea de cabalos, xusto cando deixamos a pista forestal e nos internamos na fraga, onde predominan os carballos e o outono luce as súas mellores galas, o que axuda a suavizar os efectos da forte pendente que acometemos, a última antes de chegar ó cumio de Corno de Bico.

Parece que sobre os meus amigos exerce unha forte atracción a arquitectura, aínda que esta atópese en ruínas, e se entreteñen un rato recorrendo o faro de vixilancia forestal que, certamente, é unha construcción ben curiosa. Dende alí constatamos como o ceo cubriuse pouco a pouco, e o sol descendeu, achegándose perigosamente á silueta das montañas, así que temos que darnos presa para achegarnos ó Miradoiro de Corno de Bico.

Dende esta atalaia privilexiada temos unha boa panorámica dunha parte extensa do Val do Coura, a pesares de que non temos demasiado tempo para deternos a contempla-las vistas porque, aínda que non teña dubidas no camiño a seguir, non é o mesmo facelo de día que de noite, por moito que levemos un morcego con nós.

Descendemos pola vertente oposta á que subimos, por unha pista de terra que atravesa a espesa masa forestal, coas pernas lixeiras pola inclinación favorable da pendente, pasando á carón das máis variadas especies que, sen embargo, non causan demasiada curiosidade na miña tropa, que está máis atenta ós discursos de Andressolo, que non entenderei ata a noitiña, cando chegue a casa e vexa, ata que me doan os ollos, unha mostra da enchente de vídeos caseiros que ten colgados de Internet.

Así ata abandonar a ampla pista e coller un estreito carreiro que nos leva, rapidamente, ó pobo de Tumio, de onde saímos, non sen antes botarlle unha ollada ó círculo máxico que debuxamos ó redor da área protexida.

De volta cara a metrópole, facemos unha paradiña na praia fluvial de Abrigo do Tabâo, xustiño onde tódolos anos faise o festival de pop-rock de Paredes de Coura, para tomar uns finos é unhas olivas negras, no chiringuito do río, que agora está transformado nun restaurante con moita cor, con zona chilau e ordenadores ó servicio da clientela.

Outra vez somos catro gatos, porque ó quinto, o noso cortometraxista véñenlle as ganas de rematar cos grelos, e baixa ata a ribeira, para que non llos comamos. E así foi, e así volo conto, e si alguén ten algo que engadir, que o diga.

E54 Trilho da Pedra Alçada (Caminha)



Domingo, 21 de outubro de 2007

A estas alturas do campionato, cando levo máis dun ano probando, penso que con certo éxito, a fórmula milagrosa para darlle sentido ós domingos, sen ter que madrugar demasiado e combinando xantares, amigos e sendeiros nunha cousa que, co tempo, deuse en chamar Eivadiños (ou Eivadinhos, pola nosa afeizón portuguesa) penso que é bo momento para reflexionar sobre que carallo é esto, ou si ten algún sentido máis ala de me dar cobertura para as miñas saídas montañeiras.

Ninguén mellor para acompañarme nestas pallas mentais que o pai do asunto, o verdadeiro culpable de que se iniciaran estas convocatorias dominicais e festivas (porque tamén santificamos as festas camiñando). Si, claro, non podía ser outro que Zalo de Paramos, caudillo de Camiñantes e Congostreños, que certo día me animou a que vencera o medo á ciática e o acompañara a xantar a un restaurante con nome de sinal de tráfico, onde, aseguraba o meu amigo, facían un arroz caralludo, e con ese manxar no bandullo, prometíame descubrir unha terra onde os desniveis eran amábeis e o outono prometía unha verdadeira sinfonía de colores.

Gustoume a fórmula e, vendo que non tiña patente, e que a miña perna non protestaba demasiado, decidín copiala. Non pensei, nese momento, que aguantara demasiadas saídas ó monte, porque o meu lombo xa tiña paos dabondo, pero mira ti por onde xa levo máis de cincuenta pateos na chepa e aínda teño corda para rato.

De algo deso falamos hoxe, aínda que non pararamos no Stop, como obriga a tradición (porque ata tradición temos), porque o Zalo anda outra vez ca dieta do xarope de arce, para depurar os velenos do corpo e baixar de peso, pasando fame, eso si. Así que, cousa inédita, iniciamos o sendeiro preto das dúas da tarde, pola nosa hora, cando xa tiñamos repasado a actualidade política, a crónica sentimental, as diversas convocatorias montañeiras, o estado dos amigos comúns (e dos inimigos), e a actividade sindical, baixo un sol de carallo para estas alturas do ano.

Eu, que estou en crise existencial pola continua deserción dos meus, non estou demasiado convencido da función social que, como apunta o de Paramos, ten esta historia dos Eivadiños, aínda que é certo que cando tanto el como os outros se uniron a esta colección de xantares (e ceas, que tamén) e sendeiros, o que non coxeaba dun pé, tiña fodido o disco, ou estaba deprimido ou andaba sen parella, que de todo tivemos nesta viña. E si estamos a cumprir unha función social que nos subvencione a Xunta, ou a Cámara Municipal de Paredes de Coura, polo menos para pagar a comida.

O certo é que saímos da aldea de Santa Aginha, probando a facer o camiño ó revés, para ver si eramos quen de atopar as marcas que non viramos na anterior vez que fixeramos o trilho, e tamén si lle atopabamos o sentido, non a vida, que xa o intentaron no seu tempo os montipaiton, senón a esta historia dos Eivadiños, porque historia, e ademais escrita, tena.

No primeiro tramo, unha pista de terra que sae do pobo entre piñeiros queimados, non atopamos nin un nin outro, así que tiven que tirar de memoria para chegar ó río, aínda que o esforzo tampouco era para botar foguetes, porque aínda en xullo pisara estes sendeiros con Yuka e Ramón. Quen, por certo, a estas horas estarían sufrindo polas carreiras de coches, en fin, cada un ten os seus santiños.

Chegar ó río chegamos, faltaría máis, sen dubidar nin un momento na dirección a seguir, pero sen ver nin unha puta marca, así que procedín a ensinarlle ó meu invitado o baño e unha levada de pedra que tiña boas vistas, polo que baixaban as minguadas augas do Ribeiro de San Joâo.

Camiñamos pola canle, quitamos catro fotos na beira do precipicio e atopamos un muíño, onde remataba. Ata o enxeño hidráulico chegaba un camiño, e ala fomos a cheirar, e así atopamos a prezada marca, pero que dicía que non, ou sexa que si, que chegaba ata alí.

Para celebrar o noso éxito decidimos darnos un refresco na poza, e ben que nos refrescamos porque a auga debía estar a menos corenta e cinco graos, máis o menos como o día que a miña Piccolina probou, por vez primeira, a temperatura do Atlántico.

O mellor pensei, a razón de ser das saídas Eivadiñas é esta, a de bañarse en coiros cos colegas, aínda que tamén vimos lonxe para facelo, tendo tan preto a praia da Fontaiña.

Outra razón pode ser, pensando na miña metade, que entre o pateo, a conversa e o baños se combate a saudade, a morriña, ese sentimento que se ten cando se estraña á patria. Aínda que a patria sexa de carne e oso.

Pois así, máis fresquiños e cargados de razóns, nestes momentos xa non tiñamos máis polémica que atopa-lo camiño, continuamos Zalo e Anxo, como o dúo dinámico, seguindo o curso do río por un estreito camiño empedrado, o mesmo que fixera fai uns meses en sentido inverso, buscando como exploradores indios as pinturas roxas e amarelas.

Aínda que o único que tiña carné de explorador era o de Paramos, que descubría pegadas de gando e de homes (ou de mulleres, que non especificou). Aquí tamén tiven que tirar da memoria e atopei un par de marcas, bastante borradas pero que confirmaban o certo do camiño.

Cando chegamos á sólida pontella que cruza o pequeno ribeiro, e o camiño comezou a empinarse e a agocharse entre as xestas, acacias e toxos, foi tempo de deixar a conversa e abrir ben os ollos para non perder o rumbo ou caer, como me pasou a min, nunha fochanca.

Aínda así, anxo caído pero non vencido, seguimos atravesando a xungla sen queixarnos ¿a quen? ¿para que?, ata que divisamos a silueta do Mosteiro de San Joâo d’Arga, onde unha rapazada da Lusitania recibíanos, minutos despois, coas típicas caras de ¿pero de onde saen estes fulanos?. Nós, vellos pero aínda con folgos, continuamos sen visita-lo recinto sagrado, porque xa o fixeramos o domingo anterior.

O sol aínda arreaba hostias de lume cando cruzamos a estrada, cara o parque de merendas, e eu aproveitei para encher unha botella de auga e botar un bo grolo, mentres o Zalo insistía na súa poción, non sei se máxica ou non pero dou fe que lle deu forzas para subir cara o Châ do Guindeiro como si tivese vinte anos.

Eu seguía cos meus pensamentos, e co meu arquivo dixital, e cas forzas moito máis xustas (faltábame a miña poción máxica: a malandrina), aínda que lembraba que fai séculos, cando eu facía deporte case a diario, tampouco era quen de alcanzar ó touro de Paramos cando o terreo se puña vertical. Polo menos tiñamos sombra, a ratos, e a calzada de pedra debuxaba un recorrido realmente bonito, mentres gañabamos altura e perdíamos de vista o mosteiro.

Aínda que neste tramo atopamos algún sinal, tampouco era como para deixar o guía atrás, ou sexa a min, así que ó chegar a unha pista de terra, onde presentábanse tres opcións, puiden reunirme co meu amigo e chegar á chá, onde Lourenzo varría ca súa lingua o monte pelado, sen máis sombra que os xigantescos molinetes que, por falta de vento, custodiaban inmóbiles os cumios cercanos.

A dirección estaba clara, pero decidímonos a cheirar un carreiro que tiña boa pinta e, bingo, unha pintada amarela e vermella, pero que carallo de bingo, ese non era o noso sendeiro, nin outro do que tiveramos noticia, a pesares de que o val que se abría ós nosos pés era realmente apetecible. En fin, tivemos que deixalo para outro día.

Porque días teremos, incluso mantendo o formato orixinal dos Eivadiños, aínda que o goberno insista a fin de mes en recortarnos unha hora de sol. Outra vez, mentres seguimos contemplando o noso ascenso pola pista de terra, nun tramo que xa podemos chamar aéreo, volvemos co tema de marras, e xurde a dúbida de si contabilizar as saídas de Forcarei e Ancares, por exemplo, no computo destas convocatorias. E nesto chegamos a un acordo de mínimos, no que eu xa pensara para pórlle punto final ó tema: se hai crónica dámoslle o si. Contaremos as saídas por crónicas.

Agora que xa temos matizado o noso sinal de identidade, aínda que non sirva nin para tomar polo cu, podemos subirnos ó vértice xeodésico, que tampouco sirve máis que para alimentar o noso ego, e coroamos o punto máis alto do concello de Caminha: Pedra Alçada. Xa sei quen non chega ós oitocentos metros, pero válenos para encher o domingo de contido, que é do que se trata (eso é, encher o domingo de contido, outro motivo para anotar). Ademais, dende aquí todo o que nos queda é baixada, que xa se sabe que baixando tódolos santos axudan, incluso a dous ateos coma nós.

As panorámicas dende o cumio, e durante todo o descenso, son espectaculares, coa desembocadura do Miño a punto de ser devorada por un mar de nubes que avanzan precisamente dende o Atlántico, penetrando nos territorios das dúas ribeiras. Co relaxo de ir cara abaixo aproveitamos para por a parir a algúns dos personaxes do pasado, porque sempre é bo lembrarse dos amigos pero mellor é non esquecer xamais ós inimigos, por se acaso. Aínda que máis ben son eu o saco de rancor, coma sempre, porque o caudillo está máis preocupado por buscar o xeito de enlazar este tramo co da semana pasada, para traer os seus acólitos do CdC ou de Congostra.

Si, agora xa estou máis tranquilo, e non porque xa miramos, ala abaixo, a tiro de pedra (si a tira Zalo igual lle chega) a Capela de Arga de San Joâo, senón porque xa me da igual que leira é esta dos Eivadiños, ou si é palla mental, cobertura, motivo, fórmula ou club de boiescau, o tema é que o camiño, a compaña e a conversa ben pagan a pena, e si se pode repetir o próximo domingo pois vale, pois alédome. Ó final parece que todo queda nun feixe de verbas e de imaxes, pero tamén queda en saber que o vivimos, que o gozamos (que ninguén pense que estivemos a rozarnos, ¿eh?).

Pois iso, que chegamos á capela, sen máis incidencias, e tamén sen atopa-las marcas do trilho, e dende alí, nunha carreiriña de can, ata o coche, recocido polo sol coma nós. Xa no camiño de volta, aínda lle dimos outra volta máis, porque non sabemos estar calados, e repasamos as convocatorias de camiñantes, rillamillas, congostreños e ribeireños, por si coincidiamos algún día. E algún día coincidiremos, pero eso xa será outra historia.

E53 Trilho do Cabeço de Meio Día (Caminha)


Domingo, 14 de outubro de 2007


Nova incursión dos “Eivadiños” na serra da Arga. Escasa concorrencia pero con figuras reseñables: Anxo, Salomé, Zalo e Xacobe. A presencia do comandante sempre é unha bendición pra continuidade dos camiños, pois por onde pasa non volverá crece-la herba; pois virán tras el, Camiñantes, Rillamillas, ... A presencia do noso líder e fundador, Anxo de Lavadores, dálle caracter oficial a esta convocatoria fronte a outras aventuras paralelas de eivados que foron cazar culebras e buscar novas rutas.


O Stop, lugar habitual de encontro e degustación do arroz malandro estaba pechado, o que nos levou a descubrir outra das delicias gastronómicas do norte de noso amado Portugal: “Arroz ó Tamboril”, enriquecido con nobres mostras de peixe sapo e langostinos. Política, relixión, medio ambiente, presente e futuro amoroso do noso caro amigo Anxo, etc., foron temas de conversa que animaron o xantar.


Alá polas dúas e media hora local, sen a sagrada siesta pero coa a bendición de St.º Antão, comezamos a camiñar na “Arga da Cima. Salomé intentou, á saída e novamente á volta, tira-la capela do bendito, sen lograr movela un ápice por moito que empurrou. O camiño levounos por unha sucesión de “moinhos” con contundente tellado de laxas perfectamente conservados. Mesmo a través da porta ouvimos como moía o de Baixo. Sómente cunha nariz educada en Paramos poderíamos ter gozado do arume da fariña recén moída, pero os criados preto da cidade precisamos dun estímulo maior.


Preto de alí deixáramos a solemne Ponte de Porto Carro, que non mereceu a atención dalgún que perdeu os ollos nun deportivo vermello, ostentoso e pouco práctico pros veciños do cercano lugar de Varciela. Falando de especies intrusas, cabe mencionar que o somier aínda non fixo presencia nesta rexión, que mais ben está nun paso evolutivo anterior á cancela, pois nas mais das leiras o peche estaba feito de laxas.


Poucas mostras do outono atopamos no camiño e os mais dos castiñeiros aínda teñen os ourizos verdes; non así as peras e mazás que encheron as nosasmochilas. Como é habitual nas últimas semás, un tempo soleado acompañounos toda a andaina. Baixo a Ponte das Traves, chapuzón e escalada nudista para o sector masculino e baño de sol para o sector feminino.


A estas horas xa regresaban as ovellas de pacer, baixo a atenta mirada dende o outeiro, dunha pastora ataviada de chaleco e gorro de palla, como fixeran dende anos as veciñas do lugar de Gándara. Nesta aldea, unha viña de veira a veira do regato da Fraga, levou a imaxinación de anxo a vendimar dende a piragua. Pouca enerxía deben deixar na zona os modernos aeroxeradores que escoltan ós aínda operativos Moinhos da Gándara. A electricidade non ha de chegar para un moinho eléctrico. Finalizámo-lo percurso tras cruza-lo Pontâo do Lobo, que non foi difultade para o noso canciño retirado, que pasou lixeiro e ouveando.

Archivo del blog

Seguidores