E190 Outeiro das Augas-Retortoiro (Verea- Quintela de Leirado)



Sábado, 25 de decembro de 2010

Ás veces semella que esta teima dos eivadiños non sexa outra cousa que a crónica excesiva do meu ego, dun rexistro un tanto estrafalario das miñas andanzas, só ou en compañía doutros, que durante algunhas tempadas ten o aspecto dun clube de sendeirismo, cando en realidade (no mellor dos casos) non deixa de ser unha prolongación da miña cobertura emocional, ou máis ben unha tentativa de reafirmala.

Ser como fora non é máis que o empeño de transcender, de berrarlle ó mundo, dende o máis preto ó máis afastado, as nosas andanzas por esa xeografía chea de tesouros agochados, de anaquiños do paraíso perdido que toman a forma de fragas enfeitizadas, fervenzas de seda ou escaleiras cara o ceo.

Xa van máis de catro anos invertidos nesta teima, que por veces semella esmorecer e tantas outras adopta unha certa épica, e transforma o imaxinario particular en colectivo. Catro anos nos que, como un corazón adolescente, caemos en períodos de euforia ou de depresión, e soñamos con grandes xestas ou temos a tentación do abismo, de borrarnos do mapa e da historia, catro anos nos que outra vez semella que Eivadiños é un organismo vivo, e coma eu mesmo tamén ten data de caducidade.

Pero mentres non chega o noso Apocalipse seguimos, non hai outra, soñando camiños, ou camiñando soños, intentando que camiños e soños nos manteñan na ilusión da inmortalidade, aínda que ás veces esta ilusión nos faga sentir case divinos.

Porque divino debín sentirme nesta maña de Nadal na que lle sorrín ó espertador, sen teas de araña na gorxa nin outras circunstancias adversas, xa que levaba algúns días de abstinencia e na véspera agochárame entre as sábenas a piques da medianoite. No Casal de Abellás durmían os meus, mastigando cadanseu soño, e polo corredor viña o alento xeado do Penagache.

Ese era o meu obxectivo, xa que un manto níveo estendíase, dende un par de días atrás, polos cumios da Serra do Leboreiro, na segunda gran nevarada deste inverno. Os meus preparativos espertaron os señores do Casal, e aproveitei esta continxencia para facelos participes dos meus plans, e para que formaran parte deles, servíndome de inestimable apoio loxístico, sen o cal a miña aventura quedaría reducida a unha ruta de ida e volta polo planalto. Tamén espertou o pequeno da casa, pero non quixo acompañarnos, xa que tiña moito que lidar cos agasallos da véspera.

Así que Teté e Adolfo, como xa fixeran na primeira incursión Eivadiña no Penagache, leváronme ata Outeiro das Augas, na linde dos concellos de Verea e Bande, onde comezaba a miña ruta. Os tellados de Bangueses aínda estaban cubertos dunha pátina nívea, e a xeada que cubría os campos do val do Deba era aquí máis severa, transformándose en manchas descontinuas de neve que, no alto xa adquirían o aspecto característico das estampas do Nadal.

Tiramos catro fotos no inicio, e a miña irmán fixo equilibrios sobre unha gran superficie de xeo, de tal xeito que rematou levando unha boa cuada. Esto motivou que Adolfo me aconsellara levar o seu bastón telescópico, xa que a neve estaba tan dura que non era difícil esvarar, e ben que llo tiven que agradecer, xa que dende os primeiros metros axudoume a progresar por esta superficie tan adversa. Así que despedinme dos meus e dinlle as costas á estrada, camiñando pola pista que vai cara a fronteira.

Seguindo as indicacións da Ruta das Motas de Bangueses e as do Vieiro das Mámoas (un sendeiro de case cincuenta quilómetros que abrangue cinco concellos), interneime nun piñeiral totalmente ateigado de neve, que resistía os envites dun sol que, xa a esta hora, as dez e media da maña, xa reinaba nun ceo ausente de nubes. Mantendo a cota dos mil metros avancei por este territorio de lenda, onde entre outras estaba aquela que falaba do costume de levar os vellos ó monte a morrer (a propósito deste particular é moi interesante o artigo de Manuel Rivero no derradeiro número da revista Arraianos).

Xa facía tempo que non camiñaba só e, aínda que botaba de menos a un compañeiro con quen partillar o camiño, disfrutaba do pracer de non escoitar máis que o rinchar do xeo e da neve baixo as miñas pegadas, o carón do murmurio dos meus pensamentos, que facían cálculos, quizais demasiado optimistas, sobre o tempo que me levaría inzarme no cumio do Penagache. Decateime de que non estaba avanzando ó ritmo desexado, un pouco porque o chan estaba esvaradizo en bastantes tramos e outro pouco porque tentaba rexistrar cada árbore, pedra e regato que me saía ó paso.

Cheguei a unha explotación gandeira onde pacían medio cento de vacas e tenreiros, e atopei a un home que espallaba forraxe polos campos coa axuda dun tractor, sen dubida o mesmo que deixara profundas fendas na pista nevada pola que transitaba eu, e apertei un chisco o paso, eso si, despois de mandarlle media ducia de disparos ó gando. Algo máis adiante pasei preto do Foxo do lobo de Bangueses, do que non quedan moitos vestixios, aínda que está ben documentado, e que tiña máis de douscentos metros de lonxitude, rematando nun pozo de catro metros de profundidade.

Durante todo o camiño, ademais dos postes indicativos da Ruta das Motas e do Vieiro das Mámoas, atopei postes indicativos dun PRG, seguramente do 33, que ten o seu inicio en Bande e remata na fronteira, confluíndo co 32, que ven dende Celanova. A valorización destes sendeiros está presente nos paneis informativos que se atopan espallados nos puntos estratéxicos da ruta, tanto no Foxo como algo máis adiante, cando chego á necrópole megalítica dos Penedos da Canteira. Aquí atópase unha das concentracións de túmulos funerarios, antas ou motas, máis importantes do continente, documentando a presencia humana fai tres milenios nesta terra arraiana.

Cando xa levo preto de dúas horas camiñando chego ó lugar de Salgueiros Secos, onde se atopa unha das zonas máis fermosas do recorrido, unha fraga autóctona cuberta na súa totalidade por unha espesa capa de neve, e onde intento atrapar na miña memoria dixital algunha postal como esas que se acostuman a enviar nestas datas (aínda que eu non adoite ese ritual).

Á saída da fraga está a fronteira, onde conflúen tres sendeiros de pequeno recorrido: no poste 29 o PRG-33, no poste 27 o PRG-32, e no poste 21 o PRG-31, ademais da Ruta das Motas. O sol segue batendo con forza, tentando fundir a neve que cubre boa parte do planalto, e teño que quitar os guantes e o gorro para non abafar. Avanzo seguindo a liña que divide as terras de Galiza e Portugal, sentindo que pouca diferencia hai entre un lado e outro da raia. A miña dereita, a vinte metros da raia, atopase a Mota Grande, que semella a de máis diámetro, medio cento longo de metros, da nosa nación.

Non tardo en chegar á Portela do Pao, onde abandono a liña fronteiriza e me dirixo, con paso máis ou menos firme xa que hai xeo dabondo, cara a Penagache, que domina a serra dende os seus 1.224 metros de altitude. Conforme me achego ó penedío decátome de que as miñas previsións non foron acertadas, xa que a capa de neve segue a ser abundante e non me permite avanzar máis a presa, e tomo dúas decisións importantes. Unha, non subir ata o cumio, para non retrasar máis a miña volta, xa que cando paso o seu carón xa levo tres horas de ruta. E dúas, chamar a miña familia para dicirlles que, como moito, vou chegar a sobremesa da comida de Nadal.

Falo coa miña nai e, en troques de rifarme polo meu afán de aventura, dime que vaia con coidado, non vaia esvarar. E nada máis cortar a comunicación, cando tento quitar unha foto cara á Serra da Basteira, piso unha placa de xeo e dou cos fociños no chan, de tal xeito que manco algo o pulso esquerdo e algo máis a perna dereita. Erguinme con dificultade pola dor, e coxeei botando pestes hasta que afíxenme á molestia e puiden iniciar o descenso cara Xacebáns.

Agardaba que este camiño estivera despexado, xa que nas rutas invernais que fixera con Eivadiños e Camiñantes a neve non pasaba de aquí, pero nesta ocasión estendíase nunha boa parte do camiño, facendo que extremase as miñas precaucións. Xusto cando a neve comezaba a esmorecer tiven un afortunado encontro cunha raposa de cola vermella. Fitámonos de lonxe, con curiosidade, pero non me deixou acercarme tanto como para retratala, como tivera a fortuna de facelo o Sr. Botas fai pouco.

Xa o meu estómago reclamaba o alimento que os meus, de seguro, estaban a partillar, pero aínda me levou unha boa hora e media completar o descenso ata Xacebáns, á que cheguei canso, famento e doente, sen que nin tan sequera me recibise un can para me ladrar. Debían estar todos papando ou agardando polas sobras, ou eso pensaba eu pois ó pouco de entrar na aldea atopei a un seareiro que me interrogou sobre o típico...

¿Quen somos? ¿de onde vimos? ¿a onde vamos? Sorprendeuse un pouco de que, nun día sinalado como hoxe, adoitara subir a Penagache, e máis aínda de que o meu campo base estivera en Abellás, e díxome que dalí coñecía o Manolo, que tiña un bar en Vilar. Claro, eu era o seu sobriño... De seguro que lle comentaría na próxima visita o seu establecemento ¡oes Manolo, tes uns parentes ben rariños! ¡mira que ir a camiñar pola serra o día de Nadal, e con toda esa neve! ¡ai xente para todo! ¿non si?.

Despedinme do home e collín o camiño carreteiro que vai dereitiño ó río Deva, onde recibín a chamada do meu pai interesándose polo meu paradeiro. Para tranquilizalo díxenlle que estaba moi preto do coche, aínda que me faltara pouco máis de media hora para chegar, e apurei o paso para cruzar o río por unha pequena ponte de pedra, desas que os vellos chaman “romanas” no sentido de que son ben antigas. Alí fixen os penúltimos disparos a un entorno que, máis pronto que tarde, teño que explorar, xa que a súa beleza anima a buscar unha ruta que, dende aquí, me leve ata Abellás.

Mentres non resolva esta incógnita, non me queda outra que continuar polo sendeiro marcado, o PRG-31, que ten o seu inicio en Leirado. Neste tramo, que non desmerece tampouco en beleza, polo observar o contorno das serras do Leboreiro, da Basteira e do Agullón, e proxecto algunha alternativa máis coa que seguir sumando pegadas, só ou en compañía doutros, mentres vou chegando a Retortoiro, xa moi preto da miña meta.

Pasei a lume de carozo pola aldea, suando baixo as múltiples capas coas que me resgardei do alento xeado da montaña, e fixen o derradeiro tramo por unha congostra fermosa que ó pouco desembocou na estrada onde tiña aparcado o meu vehículo. En total foron cinco as horas que empreguei en facer a ruta, a pesares de que non fixen outras paradas que as obrigadas para facer algún disparo, aínda que tamén fixen moitos en marcha.

E así foi e así volo conto, por se alguén quere escoitalo...

E189 Camiño Real de San Pedro de Rocas (Esgos)

Crónica en NÓMADAS



Maxia de cores outonais en San Pedro de Rocas

Sol, 08-12-010.

Tiña ganas de saír este mércores festivo cos Eivadiños. Tiña ganas de estar con Anxo, elemento seguro na asistencia, e tiña ganas de saber quen ou quenes acudirían tamén, nunca se está fixo de quen vai vir. Pensei que os Senhores Botas asistirían pero souben un día antes que non, e un día antes tamén souben que Nacho viría, foi cando recibín unha chamada de Anxo para preguntarme qué ía facer o mércores.

Estou sen coche e tiña pensado ir en barco ata o Concheiro, pero desta vez iamos saír ben cedo e Anxo me dixo que se achegaba ata Cangas para recollerme e ir xuntos ata A Amaquía ( xa ves, Nacho!!, fago caso da túa sapiencia e poño o nome tal como me explicaches qué era ). Alí nos reuniriamos con Nacho e con Loli sen saber entón cal sería o noso destino de pateada Eivadiña. Anxo me dixo que fora pensando nun roteiro e se me ocurriron algunhas opcións que xa veriamos entre todos se faciamos ou non. Quedabamos o martes en que me recollía ás 9,30 na miña casa.

Custoume erguerme, estábase ben e quentiña na cama. Fora ameazaba choiva e deixeime amolar, preguiceira e medio durmida aínda, preguntándome por qué non me deixaba levar polo sopor de Morfeo e facía unha chamada na que recuaba da saída Eivadiña. Pero segundo se ía instalando o espertar sabía que "ficar na cama" non entraba dentro do meu vocabulario, e dun chimpo afastei mantas e preparei café mentres a cabeza fervía tentando recupera-lo tempo que debía adicar a facer preparativos do que ía precisar para o día de hoxe. Ás 9,15 soaba o móbil, era Anxo anunciando presencia en Cangas e dicíndome que me esperaba nunha cafetería que hai preto da miña casa.

Reencontro e apertas entre o meu amigo e máis eu; despois de pagar o seu café dirixímonos ata o seu coche, que eu non localizaba por ningún sitio. Anxo, todo chulito él, jeje...., se para diante dun Ford e soa o típico ruidiño de apertura. - Preséntoche ao coche de " papá "!!, me solta...... Vaia, Anxo!!, xa pareces un bo partido e todo!!, díxenlle en ton de chanza. Así como arrincabamos a Anxo se lle ocurriu un posible destino que a min xa me gustou ás primeiras, San Pedro das Rocas, na provincia de Ourense. E cara A Amaquía enfiamos entre conversas entretidas e sazoadas con bos ánimos festivos, tanto que erramos na entrada a Puxeiros, e iso que fago ese traxecto moi a miúdo. Aínda así iamos tranquilos pois sabiamos que chegariamos cedo e que nos daría tempo a tomar un café, ou dous!!.

Chegada de Loli e Nacho, mentres tomabamos o café plantexamos o roteiro elixido a ver que lles parecía. Bosque outonal, follas entre vermellas e amarelas, comezando nos entornos de San Pedro das Rocas......, non houbo dúbidas!!. Imos aló!!.

Traxecto estupendo, falando dun pouco de todo e dun moito de moitas cousas. Eu inspiraba bo rollo e polo tanto iso era tamén o que exhalaba, e forzosamente iso era o que respirabamos todos, aínda que o meu Anxiño particular andaba algo serio e se lle miraba algo canso tamén.

Se vai ser que a vida "anormal", como a chama él, esa que soe ser "normal" para o resto dos mortais, non lle sentaba tan ben coma o trasnoite e a farándula noctámbula, ou tamén pode ser......., que cando se lle fai caso ao corpo e hai unha escoita atenta e responsable, un acaba relaxándose tanto que sabe captar mellor, e aceptar mellor tamén, os resultados dos excesos que tivo estes días No Caurel...... Vai ti a saber!!!. Chamada de Alex que atendín eu. Meu Deus!!, tiña unha voz que parecía saída de ultratumba!!, jajajaja...., qué susto!!, parecía que estaba a chocar algo de gripe. Sentín non haber coincidido pero me alegrou que puidesemos falar un ratiño.

Chegamos en pouco máis dunha hora. O día era precioso e empezou a pingallar nada máis saír do coche de papá. Pero a estructura tan antiga que tiñamos á nosa dereita xa me facía meles no corazón e enseguida se me instalou a enerxía do lugar. Era fermoso!!. As cores xa indicaban dende o principio que ían destacar os amarelos, cor absolutamente emocional, guerreira, valerosa, glándula pancreática, creadora de vida e do lume interno. Un bosque denso, tupido, no que a máxia da existencia destaca, conformando o entorno á vida que alí se daba; as árbores medraban en troncos finos e espigados buscando á luz, trepando cara arriba e expandíndose as follas, finamente delicadas en forma de abano, cara á claridade do ceo.

O edificio, din que o máis antigo de Galiza e mesmo da Península, do setecentos e pico largos, chamaba en silencio a adentrarse nos seus misterios agochados. Non había presa por descubrir ou atopar o que sen dúbida sabía que había aí para min, tiña esa clase de sensación que se me instala ante lugares que eu chamo especiais, porque a min así mo parece ante a imposibilidade de darlle un nome concreto ou a evocación dun concepto. E polo que estaba vendo aos meus compañeiros tamén lles debía resoar algo porque enseguida nos separamos, como querendo unha clase de intimidade que só lle pertence a un ou a dous que queiran compartir algunhas clases de silencios. Anxo tirou cámara en man por un lado, Nacho e Loli optaron polas alturas, se lles vía bonitos dende a miña posición, poderosos alí arriba amparados por dous arcos que lle daban solidez á superficie de terra e rocha na que estaban encaramados. Pero a min o que me chamou foi o interior das tres igrexas, xuntas, dispostas en cámaras, e esculpidas en pedra. Unha cova, cálida, non tiña moito eco, a intensidade do son quedaría difuminada polas paredes, máis receptivas que expansivas. Pero aínda así, quixen escoitar o meu propio son e cantei. Foi un momento moi bonito.

Saída ao exterior e reunión acordada pero sen acordarse previamente, se iso non é máxia que veña alguén a dici-lo contrario. E comezamos a patear!!. O camiño prometía, 9 kms. Non foi nese momento no que llo dixen a Anxo, pero si foi nese momento no que o pensei, porque xa non era nin intuición senón seguridade absoluta de que ía ser un camiño digno e dador: "se puidese facela máis longa.........", e inevitablemente acudiron a min os Senhores Botas, búsqueda de mapa da zona, GPS en man, e parte técnica que eles dominan e eu non. A ver o que lles parece unha nova asociación, espero que lles resulte o suficientemente atractiva e interesante de explorar.Definitivamente o Anxo andaba inspirado ultimamente na elección de destinos camiñantes. Tampouco se me pasou desapercibido o tema de que estes dous que nos acompañaban tamén estiveron na anterior pateada polo Barbantiño, que unha pode da-la impresión de que fala moito pero tamén sabe calar outro tanto, e rexistrei ao dúo dinámico como talismáns de camiños bonitos, aínda que non sei se Anxo estará dacordo comigo en chamalos dúo dinámico, creo que él os comparou con Epi e Blas, non vou a explicar os motivos aquí, jejeje.....

Moito musgo en pedra. Sei que me vou repetir no intento da descrición do que teño xa instalado na retina do sentimento, é inevitable. Dende a sensación de acollemento do entorno ata as follas tintando o chan e ofrecendo pasos brandos e amortiguados pola humidade. Os nosos rostros, as nosas risas, o acolledor, especial silencio acompañado dun aire fresco que lle daba o toque exacto de lixeireza para que a espesura que nos rodeaba non resultara densa de máis. Camiño amable e amplo, doado de camiñar, para disfrute, para contemplación e presencia, ordenación e estensión.

O Nacho andaba especialmente "chinchón" comigo (é fantástico!!, querido im........... Adiviña!). Acabei sabendo por qué!!, jajajaja..... Me encanta!!. Me gosta moito ver as persoas nas súas conductas atrevidas, osadas, arriscadas, pero non só no camiño físico senón no camiño no que os pensamentos, as emocións, as interpretacións e o que lle ronda a un pola cabeza, sexa capaz de ser manifestado, expresado, a ser posible con elegancia, mentres as partes sexan receptivas, respectuosas, co humor aliado, nas que se solucionan enseguida posibles conflictos, pareceres que en principio poden semellar contrarios, e nos que prevalece o afecto e o talante conciliador como base. Aprendín moitas cousas valiosas hoxe no camiño.

A Loli se lla miraba ben confundidiña co entorno, moi mimetizada co ambiente, disfrutando moito de todo. O Anxiño tusía de cando en vez, andaba cada vez máis pochiño, algún virus se pasea polos internos do seu corpiño e terá que pasar por un proceso que xa deu o primeiro paso (agora entendía a voz de Alex, os dous estaban nas mesmas, parece que un local no que estiveron de concerto había dúas noites tiña o aire acondicionado facendo estragos). O Nachete tamén andaba ledo. Eu, moi tranquiliña e contenta de estar a compartir pasos con estes tres, parecía que levabamos andares e enerxías moi parellas.

Parada para comer, eran máis das dúas. Anxo e máis eu comemos cada un unha empanadilla nada máis saír do coche e non tiñamos fame, pero Loli e Nacho xa empezaban a preguntar que cando se comía alí. Detivémonos nun penedo no que choveu e fixo sol ao mesmo tempo. Foi un bo xantar. E seguimos ruta non sen antes pousar para unha foto en plan conxunto de orquestra.

Momentos conversas "picantes". Moi moi divertido. Moitas cousas interesantes de oír. Algo dunha lavadora en movemento e dun aparello con ventosa que tamén, na imaxinación quente dalgún, xa tiña incorporado á lavadora...., en fin!!, vouno deixar aquí...... Sempre dixen que no camiño se descobren moitas cousas interesantes e saen conversas que non sempre son previsibles.

Desviámonos para tomar un café. Para non desentoar coa miña liña teño que dicir que non me lembro agora mesmo do pobo, pero iso non é nada estraño en min, xa o sabedes. Todo o que durou o percorrido do desvío ata o bar Loli quedou encargada de face-las fotos (celada típica de Anxo ), e ela fixo o que puido, a cámara de Anxo soe estar "encantada" e a primeira vez que un a colle fainos a todos o mesmo, as fotos saen borrosas.

Xa no bar, tiven a satisfacción de escoitar e de ver a Nacho cun ataque de risa pola resposta que lle din a Anxo a propósito de que moitos amigos lle dixeron que o meu sorriso é bonito. Eu só lle dixen: pois que mo digan a min!!!. Nacho di que o dixen cunha cariña!!. O certo é que foi un momento moi divertido a catro bandas porque as carcalladas de Nacho eran contaxiosas e os catro acabamos rindo a mandíbula doída. Antes de seguir roteiro, unha partida de futbolín que me vin "obrigada" a xogar e que interrompín debido a unha chamada afortunada e moi oportuna. Alí os deixei xogando coma nenos, alguén tiña que exercer de adulto hoxe, digo eu!!.

E regreso nunha tarde xenerosa en vistas e panorámicas amplas e coloridas. Verdadeiramente bonita esta ruta chea de agasallos para o espírito dun camiñante da terra.

A volta a Vigo estivo acompañada da choiva todo o traxecto, o coche de papá ía seguro estrada adiante, acolledor e confortable. Tiñamos que deixar a Nacho e a Loli en Puxeiros e seguir ata Cangas. Este Anxo non pode ser mellor amigo do que xa é, perigraría ese aire adusto que as veces quere deixar saír. Pero como xa dixen en máis dunha ocasión, a min non me enganas, malandrín!!.

Un regreso verdadeiramente íntimo e bonito entre dous amigos que non temen dicirse-las cousas. Chamoume incoherente entre outros apelativos, e teño que recoñecer que as súas refutacións e os seus argumentos sonche duros de pelar e difíciles de rebater, aínda que esa tampouco era a intención; sinxelamente, Anxo e máis eu temos verdades diferentes e nembargantes afíns, supoño que é iso o que nos une na amizade que temos. Ambos sabemos tamén que as palabras son o que son e que hai moitos eus habitando dentro de un. Pedinlle que parara un momento nunha panadería e merquei dous bombóns para despedirnos con sabores agradables ao completo, na mente, no corazón e no corpo.

Coma sempre, día disfrutado e agradecido. Salo.

E188 Ruta do río Barbantiño (Punxín)



Eivadiños en petit comité polo río Barbantiño.

Día Sol, 14-11-2010

Se quedei abraiada no seu día co roteiro do río Xabriña en Paraños, Covelo, non ía ser menos hoxe co roteiro que fixemos, o do río Barbantiño, en Punxín, provincia de Ourense. Quedou "fichado" no meu corazón, na miña retina, na miña alma e no meu espírito, absolutamente divino, marabilloso e cheo de agasallos de abundancia coa miña promesa de volver, seguir explorando e levar ás tropas Nómadas a percorrer tan singular lugar pletórico de beleza e de exuberancia en cada recuncho da súa xeografía. Dáme a impresión de que hoxe nos amosou unha pequena parte dos tesouros que hai agochados entre o seu bosque e o río.

Coma case cada domingo, tiñamos cita Eivadiña ás 12,15 no Concheiro. Desta vez o plan era xantar nalgún lugar que xa decidiriamos, facer unha pateada sinxela e volver cedo a Vigo pois o noso Eivadiño number one, Anxo, tiña que traballar pola noite. En ningún grupo se sabe exactamente cantos imos ser ata que nos atopamos todos reunidos, en Eivadiños este conto se aplica máis se cabe, tanto podemos ser once coma aconteceu o domingo pasado coma catro como resultou ser este domingo: Anxo, Nacho, Loli, que se estreaba coma membro dos Eivadiños, e máis eu. Añorei moito a Alex e notei ao longo de todo o día a súa ausencia. Sabía que os Senhores Botas non ían acudir porque onte non saíron ao camiño e hoxe lles apetecía facer un roteiro longo e había que erguerse cedo, pero eu xa había quedado con Anxo e despois da miña saída do sábado tiña carreiros percorridos dabondo como para repetir o domingo tamén cun roteiro longo.Así que enfiamos no coche de Nacho rumbo a Melón cara á casa Casal, onde xa xantaramos noutra ocasión e onde teñen o licor café máis rico que probara nos derradeiros tempos. Moito me temía que a miña abstinencia de alcohol que levo a cabo dende hai case un mes ía ser "absolta" por un día pensando nese licor café que ten máis de caramelo que doutra cousa, segura de que acabaría mercando unha botella, como así foi, para boas ocasións.

Xantamos cousas ricas e abundantes que non se puideron vencer, os golosos pediron sobremesas caseiras, e tras tomar cada un o seu café, pagamos raudos e tiramos cara a Punxín, onde empezaba o noso roteiro. A chegada xa prometía, nada máis aparcar xa nos recibían os sons cantaríns dun río de augas abundantes e de caudales cheos de forza, Anxo coñecía o lugar pero non ía por alí dende hai nove anos, pero levounos con pasos seguros cara á fervenza por un camiñiño agarimoso. Apenas chovían unhas pingas de auga, Nacho estaba contento coa decisión, díxonos de camiño que en Ourense non daban chuvias, e parecía que así ía ser a cousa, e iso que saíndo de Vigo e camiño de Ourense caeu unha boa!!, tanta auga caía que ata eu empezaba a preocuparme, non che me apetecía nada hoxe camiñar pasada por auga, e menos desas dimensións; pero efectivamente, era menos que nada a chuvia finiña que ía acompañándonos roteiro adiante.

Qué cores!!, qué bosques!!, qué luz!!. Dixen qué luz??....., QUÉ LUZ!!!, belísima, fermosa, luminosa, limpa. Non teño palabras para a claridade diáfana deste día no que a luz nos agasallaba con visións dunha natureza exultante e exposta en toda a súa fermosura. Era un pracer camiñar a carón do río entre bosque autóctono, castiñeiras, alfombras de follas outonais amortiguando os nosos pasos, o río a nosa esquerda acompañando constantemente, un ceo limpísimo e dun azul especial, de postal. O Anxo andaba extasiado fotografándoo todo, e os catro pareciamos máis guapos, máis altos, máis de todo, jajajaja..... Dende logo Loli non puido ter mellor estrea Eivadiña.

O entorno estaba coidado, os arranxos que fixeron para manter o roteiro era respectuoso co ambiente, e eu me ía emocionando en cada paso pensando en volver para seguir explorando un roteiro que ofrecía un montón de posibilidades e que non poderiamos seguir investigando nesta xornada debido aos días curtos que caracterizan a esta época do ano. Chegados ás inmediacións da fervenza, muíños restaurados casando perfectos co entorno, ata un viaducto enorme e impresionante tiña o seu lugar alí, cunha presencia incrible e a ton co ambiente, nada de máis nin nada de menos.

Seguimos río arriba tendo moi enconta que do outro lado do río tamén había opción a pasar, se apreciaba camiño despexado e eu xa estaba pensando nun roteiro circular ou en todo caso en forma de oito, non esquecía que preto de onde aparcamos había un camiño prometedor que hoxe non poderiamos investigar. Ai!!, qué bonito todo.

Pasamos por un túnel con eco e deixamos saír as nosas voces ben altas e fortes para que o lugar quedara prendado destes catro andaríns que sabían apreciar este entorno dador e que así agradecían o recibido, manifestando ledicias en forma de cantares aos catro ventos. E seguimos un pouco máis pero pensando en que había que dar volta, xa ían polas cinco da tarde e nos quedaba regresar cun foguete nos cus.

Loli non resistiu querer atravesa-lo río por un tronco e Anxo a fixo rir perdendo a súa concentración e acabando cos pés na auga, toma fresquiño!!, dixo que non estaba tan fría, e era certo, estes días as augas do río veñen fortes pero non veñen frías, todo o contrario, parece que chaman aínda nesta época a mergullarse nelas. Despois do intento de cruzar errado demos volta tentando atopar outra maneira máis doada de pasar ao outro lado dando con el deseguida, por unha ponte antiga marabillosa e acolledora, invitadora a pasar por alí.

Precioso o outro lado tamén, con un montón de posibilidades que non podiamos investigar máis pero con mágoa ao mesmo tempo de non poder facelo nese momento tan atraentes eran os camiñiños que por alí había. Aínda así baixamos por un que nos levou á vía do tren, quedamos o tempo xusto para que Anxo inmortalizara o lugar e seguir. Bonito regreso, todo bonito, miraras para onde miraras todo agasallaba con esta luz máxica e especial, todo coidadiño con esmero, pasos amplos e confundidos coa natureza, o lugar invitaba a cantar, a asubiar, a rir e a chanzas, a sacar o mellor de un camiño adiante

Xornada Eivadiña completiña, si señor. Domingo ben aproveitado. Momentos de chuvia fina, de sol, de augas cantareiras, de silencios expresivos, de voces alegres e de repousos que nutren.

Regreso a Vigo escoitando música dentro do coche e chuvia abundante fora, coma se o día estivese esperando a que estivésemos a resgardo para empezar a manar auga a mansalva. O día agasallounos cun maná de natura en estado de graza e cunha explosión de cores que non eran terreais senón divinas, absolutamente divinas.

Qué podo dicir máis que agradecida??.

Ata a próxima compañeir@s, amiguiñ@s.

Salo.

E187 Sendeiro dos Muíños de Gargamala (Mondariz)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS




Crónica dun día de ritmos variopintos con recolleita de setas.‏

Sol, 07-11-010.
Aínda estou tentando deliberar en qué se queda esta saída Evadiña de hoxe no meu intelecto e na miña emoción, sentimentos encontrados pelexan por saír airosos expoñendo as súas razóns, unha parte de min, a máis cansa, me di que foi unha saída de ritmos tan dispares que sacaron de min a protesta, a outra parte, máis tolerante, me di que foi un de tantos domingos compartidos entre amigos e que todo depende do grado de cansazo ou de disposición no carácter, e se non que llo digan ás marcas que os toxos nos deixaron na pele e que todos os aventureiros Eivadiños tivemos a oportunidade de sentir.

A verdade é que tiña moita ilusión e ganas de saír este domingo cos Eivadiños, e nin curta nin preguiceira non dubidei en deixar plantados a outros amigos cos que compartía unha fin de semana nunha casa rural festexando un aniversario que me tivo esperta ata as cinco da mañá e do que amencín este domingo ás nove e dez para dar unha volta polos arredores dunha fantástica vila antiga que invitaba a pasear polos seus segredos. Pero iso xa o fixera o sábado e o que me apetecía realmente era acudir ás doce e cuarto á cita dominical no Concheiro. Sen pensalo máis e despedíndome dos festeiros que andaban pola casa a esas horas partín rumbo a Vigo para reunirme cos amigos.

Cando cheguei ao noso punto de encontro primeira grata sorpresa, a miña amiguiña Cari Goyanes tamén ía acompañarnos hoxe, había tempo que non nos mirabamos e aínda preguntaba por ela a amigos en común que estiveron na casa rural. Tamén estaban Nacho e Mónica, que traía a " golfa ", a súa cadeliña, a compartir pasos e camiños. Anxo non me esperaba no Concheiro pois o chamara para dicirlle que nos veriamos no Amaquia, en Puxeiros, pois non sabía se podería chegar a tempo. Ao pouco chegou Alex e simultaneamente os Senhores Botas. E aínda faltaban Vicki, a irmá de Cari, Emilio e o noso querido Miguel Panete. Nada máis nin nada menos que todo un pleno hoxe!!, once Eivadiños máis a cadela, doce, aínda que haberá que preguntarlle ao amestrador oficial deste día, o Sr.Botas, pois segundo el un can é un animal, un " bicho ", e non se debe personalizalos, desexando estou ler como van clasificar a asistencia de " golfa " na lista de Sudando Botas, a tenor pola conversa nada consensuada que tiñan os Senhores Botas entre eles a cousa está " por ver "......

Tras aprovisionarnos de bocatas e demais delicias ofrecidas no Amaquia a decisión foi enfiar cara a Mondariz a facer unha ruta á que Anxo lle tiña afecto, foi a primeira ruta que guiara para Caminhantes, e levara as tropas Eivadiñas máis de unha vez a percorrelo tamén, a ruta era o de Muiños de Freaza e Montes de Gargamala, e aínda que había tempo que non ía por alí a todos nos pareceu unha boa opción para pasar o dia. Así que uns na macro mega furgo de Panete, outros no coche dos Senhores Botas e outros no de Mónica, alá nos fomos todos quedando fronte ao palacio da auga de Mondariz para chegar todos xuntos ata a Igrexa de Gargamala onde comezaría a nosa andaina.

Aínda que o dia ameazaba chuvia uns tímidos raios de sol pretendendo quentar os corpos tamén estaban presentes. Eu non ía moi preparada para a chuvia pois viña tal cal da casa rural, cuns vaqueiros e pouco máis, as miñas botas sempre comigo, iso si, e na mochila que metín a derradeira hora no coche co kit básico dun camiñante para estas épocas, un paraugas pequeno, un chuvasqueiro, guantes, pucho, e un frontal. Malo sería!!. A xente estaba a facer estiramentos mentres Anxo fotografaba os arredores da igrexa, todos percorremos o seu perímetro animados por Anxo, e trás facelo empezamos a camiñar un tramo pequeno de asfalto que nos levaría a un desvío que xa nos internou nun camiño bonito e agarimoso, empezabamos costa abaixo.

Ao pouco xa atopamos a primeira sorpresa, acios de setas marabillosos que invitaban aos fotógrafos a inmortalizar a visión, parecía un xardín de setas todas moi ben colocadiñas, tan ben que non parecía obra da natureza senón dun xardineiro que deseñara o conxunto, claro que non hai xardiñeiro máis estético e elegante que a propia natureza, pero era tan perfecta a visión que case parecía artificial. Aí sacou Anxo todo o despregue creativo que levaba na súa mochila, dende un moneco astronauta ata a muller marabillas ou unha mariquita que se agarraba a calquera superficie onde a quixeras por. Tocoulle pousar ao astronauta para a sesión fotográfica. Mentres, outra parte dos Eivadiños se adicaba a recoller setas para as que trouxeran unha cesta, non!!, se hoxe por faltar, non faltaba de nada. Nacho, Mónica e máis eu seguimos facendo pasos mentres as tropas Eivadiñas se ían despregando e se ían conformando ritmos diferentes e maneiras diferentes tamén de vivir o dia que estabamos a compartir.

Empezamos a subir cara ao monte pasando por unha casa que tiña unha árbore de caquis que chamaban a collelos, pero tiña un dono vixiante que saíu en principio a bota-la bronca e que despois acabou insistindo en que nos levaramos uns cantos, non sen antes darnos unha lección da madurez dun caqui, cor, textura etc etc etc.... A Anxo entroulle a presa de repente, empezou a marcar ritmo lixeiro monte arriba para acabar canto antes o noso paso por un tramo de asfalto e chegado a un punto parou para reagrupar e para dicirnos a todos que tocaba seguir subindo monte a través e toxos de por medio. Pero qué toxos, algúns eran máis altos ca min!!, en fin!, agradecín por unha vez levar pantalóns vaqueiros. Non sei se dicir que a cadela levou a peor parte, acabaron transportándoa entre varios, de entre o xénero feminino presente nesta saída sen dúbida era a mellor considerada e tratada e a que se libraba dos toxos así, sen tan sequera pedilo. Claro, acabei dicíndolle aos transportistas de tan preciosa carga o que era inevitable: tratades mellor a unha " golfa " do que me tratades a min!!, jajajaja, e metinme con Anxo dicíndolle que se me desgraciaba tocaríalle levar algo máis co peso da cadela. Bueno...., así, entre picaduras, protestas e algunha que outra chanza todos chegamos sans e salvos ata unha pista que nos levaría ata as mámoas e ata a nosa parada para xantar, xa eran máis das tres e media e o meu estómago non piaba senón que ruxía.

Foi un bo xantar, a todos nos sabía ben o que levabamos, Alex tiña unha fonte inagotable de alimentos ricos e mesmo bombóns de chocolate. Vicki e Emilio lle gababan ao Anxo o Amaquia, e este dixo que o descobremento do sitio se debía ao noso Nacho que tamén estaba a dar boa conta do alimento escollido. Eu dende que descubrín as pizzas do Amaquia nunca deixo de levar unha aparte do meu bocata vexetal, as empanadillas non teñen desperdicio e en xeral ou ben todos estabamos famentos de máis ou realmente hai que darlle os dez puntos ao noso lugar de aprovisionamento para o camiño. Así, cun sol que quentaba e coa saía dun arco da vella case perfecto estabamos a xantar. Ata que unhas pingas de auga empezaron a caer en solitario, e diso a caer ben agrupadiñas. Tocaba erguerse e saír pitando!!. Qué frío repentino!!. Empezamos a camiñar cando miramos para atrás e vimos que o resto das tropas quedaban parados, de repente sepáranse e tres van por un lado, dous por outro e o resto ficaba no medio do camiño sen moverse. Qué pasa??......, Miguel había deixado atrás os seus bastóns!!. Creo que a miña resistencia xunto coa falta de sono me pasaron factura neses momentos, tiña o frío instalado no corpo e non había maneira de entrar en calor aí parada no medio de ningures. Pareceume interminable o tempo que tardaron en volver Vicki e Anxo cos bastóns na man, os habían atopado.

Continuamos baixo a chuvia, o meu feble paraugas non protexía, a verdade, así que cerreino non sen antes quedar esnaquizado polo vento, un máis!!, agora si que xa non me quedan ningún. Collemos un desvío que nos levaría ata unha zona na que había uns petroglifos impresionantes nun espazo de rochas planas que invitaban a parada e descanso, por enriba saíu de novo o sol e foi marabilloso tombarse e pecha-los ollos un ratiño mentres escoitaba as conversas dos amigos de fondo. Para eses momentos eu xa non pensaba, soñaba!!, cunha manta e cun colacao quente. Aínda nos quedaba facer un regreso descendente que acabou converténdose tamén en paso obrigado entre os amigos os toxos, para chegar abaixo e atoparnos con que había unha altura dun piso e que non había opción a salto, e aí, a nada, ao lado e tan lonxe, a estrada. Bueno!!, son as cousas dos camiños, ía anoitecendo e había que tomar decisións, ou volver atrás ou seguir e ver a onde nos levaba a decisión. Por sorte nos levou a un camiño de baixada, o Sr.Botas estivo fino hoxe entre os toxos, a verdade.

Xa nas inmediacións de Gargamala iamos regresando. O Nachete o o Miguel entre risas de cachondeo íntimas e que non estaban dispostos a compartir, pero non puideron evitar contaxiarnos o bo humor a Alex e a min, e mesmo ao Anxiño, que non os pariu pero coma se o fixese de tan ben que coñece de que pé coxean estes dous. Cari volverá compartir camiños cos Eivadiños non tan pronto, jajajajaja...., sempre que ven tócalle unha aventura imos dicir, atípica. Vicki un tanto do mesmo, di que cando ven sempre pasa " algo ". Emilio levouno moi ben todo, estaba contento e o disfrutou, aínda que disfrutar o disfrutamos todos, coma sempre. Mónica recibiu unha boa ración de picaduras varias e algún que outro susto coas andainas particulares de " golfa " detrás de galiñas e vacas, e os Senhores Botas ao final son os únicos aos que Anxo lles dixo que para a próxima pateada sairían eles tres solos porque os demais nos pasamos o dia protestando por unhas cousas ou por outras, jejejejeje....

Paramos en Casa Antón a tomarnos algo nunha mesa redonda e Alex e máis eu fixemos intercambio de coches para o regreso, eu marchaba con Miguel, Emilio, Cari e Vicki cara a Puxeiros mentres o resto dos Eivadiños ficaban un pouco máis a calor do bar de turno. Outra xornada Eivadiña que remataba e que quedaba no recuncho de experiencias compartidas. É verdade que hoxe estiven " protestona ", pero coma lle dixen a Anxo: déixame queixarme un pouco hoxe, que estou griposa, mimosa, e sen durmir. Non todo van ser fortalezas que as fortalezas tamén se derruban, non si??. A conclusión final é a mesma sempre, paseino moi ben e non cambiaría nada do vivido, nin picaduras de toxos nin fríos sentidos, a calor dos vosos pasos sempre sempre sempre....., compensa. Agradecida.

Salo

E186 Trilho dos Combatentes da Travanca (Paredes de Coura)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS



Domingo, 24 de outubro de 2010

Xa estabamos afeitos a unha primaveira perpetua, cando de súpeto presentouse o outono. O ceo cuberto por unha pátina cincenta, que ameazaba con guindarnos, cando menos, unha desas poallas persistentes que parece que non, pero mollan. En ausencia do sol tamén era previsible que as horas de luz minguaran, así que semellou que a proposta dos amigos do Casal de Sistelo, de coller un bocata en Puxeiros e saír sen máis demora para o monte, era a axeitada para esta xornada.


Aínda demoramos un chisco, o que lle custou á nosa capitana abrir unha porta que quedara coas chaves por dentro, co que demostrou que, ademais da súa inclinación a pechar bares, tamén ten outras habilidades agochadas. O resto da tropa, Alex, Xacobe e Miguel, xa nos agardaba en Amaquía, para o café matutino e aprovisionarnos con xeito.


Alí mesmo decidimos o noso rumbo e, coma as previsións meteorolóxicas daban algo de melloría cara o país veciño, pareceunos axeitado o noso destino primixenio: as terras do Coura. Partimos en dous vehículos, os señores Botas no seu carriño e o resto do continxente eivadiño na Vivaracha, que xa comeza a ser habitual nas nosas expedicións.


O trilho elixido, o dos Combatentes de Travanca, tiña unha especial significación, xa que foi aquí onde naceu, aínda que non exista constancia fotográfica ou documental, o xerme desta empresa sen ánimo de lucro na que invertemos os nosos domingos e feirados.


O nome da ruta fai referencia o acontecido o 10 de agosto de 1662, onde os habitantes do Coura, comandados por Antonio Pereira da Cunha, derrotaron ás tropas españolas, durante a guerra da Restauración. Neste concello, coñecido como “celeiro do Minho” pola súa grande producción de cereais, preparábase o abastecemento do exército e dalgunhas prazas da fronteira, polo que resultaba de gran importancia estratéxica.


De importancia vital é tamén para nós este concello miñoto, sementado das nosas pegadas e dos nosos sorrisos, a onde chegamos neste día enfundados en roupas máis ou menos hidrófugas. Porque tampouco aquí o tempo semellaba dar moita tregua, así que a nosa xente deu en estomballarse na porta da freguesía de Cunha e dar boa conta das provisión que cada quen trouxera.


Papamos os bocatas nun chío, encomendámonos a nosa señora das Abróteas, xa que estabamos ó carón da súa ermida, e dende alí comezamos a nosa ruta. Xa dende o principio constatamos que as marcas do sendeiro estaban esvaecidas, agochadas ou, simplemente, desapareceran, e alédome que, aínda que pasaran catro anos dende a derradeira volta, tiña ben fixado o camiño na memoria.


A pesares de que o terreo estaba algo enchoupado, con follasca e ourizos espallados por amplos tramos do camiño, avanzamos a bo paso, aínda que a sección fotográfica, coma sempre, ocupou a retagarda. Tanto é así que Alex e Miguel, que pronto nos colleron vantaxe, trabucáronse un par de veces no rumbo, xa que nos estiveron atentos ós desvíos, e houbo que chamalos a berros.


Yuka consultaba unha e outra vez o seu gps subindo polo Monte da Coroa, e rifaba con Ramón cando este lle insistía en que xa fixeran xuntos a ruta.


Unha néboa envolveunos para dificultar a laboura de atopar as marcas, é quizais estas condicións adversas tamén influíron en que o Xacobe non quixera quitar a súa cámara da funda, salvo en contadas ocasións, e nos privara da súa visión privilexiada. Para máis se lle complicou o choio cando comenzou a poallar e abriu o paraugas, facendo equilibrios subindo cara o Alto da Travanca.


Inzámonos ata o vértice xeodexico que marca os seus setecentos metros de altitude, e como a espesa néboa non nos deixa disfrutar das vistas ó vale do Coura, apresuramos o descenso. A chuvia aumentaba e tiñamos presa en abandonar esta zona inhóspita para refuxiarnos na ampla área forestal que medrou nos tempos do Estado Novo, onde conviven bosques de especies foráneas e autóctonas. Tuias, cedros, carballos, abetos, bidueiros, e unha variedade insólita de árbores que forman unha desas fragas con encanto, máis aínda na estación que agora comezamos.


Preto da casa forestal de Cerdeira eramos catro as cámaras que insistían en retratar o estanque, onde se mesturaba a follasca dos castiñeiros coa frouma dos piñeiros. Penso que ata o Alex tirou algún disparo co seu móbil de última xeración, e todos quedamos enfeitizados coa atmosfera, aínda que ben húmida, que se respiraba no lugar. Descendendo dende o Alto da Cortelha, onde os seguidores de Salazar crearon esta curiosidade botánica, asistimos ó espectáculo que a variedade de fungos e cogomelos que trouxeron as primeiras chuvias, e pouco a pouco recuperamos a fraga mixta dos inicios, ata desembocar no núcleo rural de Penim.


Despois dun pequeno tramo de asfalto chegamos á Capela de Santo Estevâo, onde non nos detemos porque, a pesares de que chove miudiño, non deixa de mollar. Dende a capela continuamos por un camiño que sae ás súas costas, para acadar o barrio de Codeçal, que nos recibiu cunha continuación dos campos de cultivo e de pasto, onde pacían alleas á nosa presenza varias vacas barrosás. Nunha destas leiras dimos en facer recolleita dos numerosos cogomelos que había espallados nela, unhas lepiotas grandes como pratos, sen medo a errar e rematar intoxicados, grazas aos coñecementos micolóxicos de Miguel.


Tras outro pequeno tramo de asfalto, no que asaltamos as ramas dunha maceira, internámonos por estreitas corredoiras en belas e frondosas fragas autóctonas, onde reina, con toda a súa maxestuosidade, o carballo. Aínda que as forzas da nosa pequena partida guerrilleira comezan a fraquear, non deixamos de marabillarnos pola beleza deste tramo, chamado Monte de Assureira, onde atopamos muíños agochados entre a maleza, restos de antigas calzadas de pedra, e levadas por onde aínda corre cantareira a auga. Ata Xacobe tivo que renderse ó feitizo do lugar e expoñer a súa cámara para tentar atrapar a esencia de un outono que aquí estaba no seu máximo esplendor.


Saíndo da fraga chegamos a Roriz, aldea da freguesía de Infesta, fixemos os derradeiros quilómetros polo monte da Assureira, enlazando fermosos sendeiros onde nos é de moita utilidade, como noutros puntos onde xurdiu a dubida ó longo da ruta, a Sra. Botas e o seu neno, levándonos sen erro posible ata as inmediacións da ermida de onde saímos. Aínda antes de chegar as nosas tropas tomaron ó asalto un campo que estaba preto de alí, pragado de lepiotas que nos deron para xustificar unha merendola en casa do Miguel.

Ala fomos, cando xa esmorecía o día, despois de nos mudar de roupa e de calzado. Miguel, Xacobe e máis eu puxémonos a preparar os cogomelos, con xamón e allo, como manda a tradición, e un arrociño con noces para acompañar. Alex recolleu a Begoña, que se sumou á paparota en última instancia, e xuntos puxeron mesa para sete... claro, o señor e a señora Botas tamén estaban invitados, e aínda recalaron en Paredes de Coura para traer uns boliños de pan e natas para a sobremesa.


Foi un deses días bonitos nos que disfrutamos do camiño, da comida e, máis que nada, da compañía.

E185 Sendeiro circular do Baixo Tea (Ponte dos Remedios-Ponte das Partidas)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS



Domingo, 17 de outubro de 2010

Desta vez volveron insistir os nosos Eivadiños nos territorios do Condado. No centro da metrópole había non sei que certame deportivo, e varias rúas estaban cortadas. Esto motivou que algúns quedaran no punto habitual, no Concheiro, e outros en Puxeiros. O final foron sete os que partiron en busca de novas aventuras: Ramón, Yuka, Nacho, Georgia, Alex, Miguel e Anxo. O Betanzos aproveitou para apertarlle o acelerador a súa moto, e o Panette por fin quitou a “Vivaracha” nunha saída oficial.

Seguindo a fórmula legada polo de Paramos, detivéronse a xantar, e nesta ocasión non houbo dubida. Recalaron ó carón da estrada que vai dende Ponteareas ata Mondariz, no Asador Antón, onde non tardaron moito en acomodalos nunha mesa e en servirlles un bo Mencía para soltarlles a lingua e unha sopa de cocido para quentarlles o bandullo.

Despois partillaron un churrasco de pai e moi señor meu, con chourizos e patacas, e unhas fontes de ensalada. Algúns ata se atreveron coa sobremesa, e os máis destemidos acompañaron o café con licor de caña. Seica estaba todo rico e que non pagaron máis de doce ouros.

O Nacho partiu, que tiña algún compromiso ineludible, e o resto desfixo parte do camiño para deixar os seus vehículos ó carón da Ponte dos Remedios, en Ponteareas, que inza os seus tres maxestosos arcos sobre as minguadas augas do río Tea. Este foi o verdadeiro protagonista da xornada, xa que o grupo tentaba de debuxar outro círculo arredor del, como xa fixeran o mes pasado dende Salvaterra.

Decidiron comezar a ruta pola marxe dereita, xa que esta era totalmente descoñecida. Non era axeitado deixar a exploración para o final, xa que tanto Georgia coma Anxo tiñan obrigas que atender e non podían demorar na hora de regreso. Así que cruzaron a ponte e puxéronse en marcha. A climatoloxía acompañaba, o sol brilaba no ceo, entre nubes de algodón.

Non tardaron moito en se deter, xa que unha vez que deron co sendeiro de pescadores que seguía o río deron en chegar a un souto inzado de ourizos que ofrecían os seus froitos. Apañaron cadansúa provisión de castañas, tantas que Ramón tivo que dar un toque de atención, pois a tropa empezaba a despistarse dos verdadeiros obxectivos da expedición.

Avanzaron a bo paso a poucos metros do leito fluvial, primeiro por un sendeiro que semellaba bastante pisado, e despois seguindo unha liña que esvaecía os poucos mentres medraban as herbas e as silveiras, nunha fraga de ribeira que daba en espesarse, en facerse máis e máis inaccesible. Pero non puido o desanimo con eles, e ata Georgia, que xa levaba un tempo sen asistir a estas convocatorias, estaba leda de avanzar por este territorio incógnito, quizais porque estreaba un pauciño que lle foi de moita utilidade.

A competencia fotográfica era singular, xa que había tres cámaras en liza e todos pugnaban por quitar a mellor toma. O certo é que aquela paisaxe de lenda prestábase a ser retratada. Todo isto non impedía que o ritmo foxe o axeitado para conseguir os seus obxectivos. O primeiro de todos, atopar o lugar axeitado para cruza-lo río, cando levasen unhas dúas horas, para face-lo regreso pola outra beira.

O gps de Yuka mantiña en todo momento a posición do continxente senderista, máis esta non semellaba ter moito interese en guiar ou presentar alternativas ó camiño e declinaba en Anxo toda-la responsabilidade da empresa. Mentres este lle cedía a vangarda a Miguel ou a Alex para que, como se foxen exploradores indios, atoparan a mellor alternativa.

Enlazaron sendeiros con vellos camiños carreteiros, cruzaron campos abandonados, soutos e carballeiras, corrixiron a dirección máis de unha e de dúas veces, pero finalmente chegaron a unha ponte que lles permitía mudar de sentido. Máis aínda era cedo, e despois de facer unha breve pausa, para que o Miguel fumara o seu xaroto, decidiron seguir baixando a carón das augas verdescentes.

Río abaixo atopáronse un gran viaducto de formigón, polo que atronaban veloces un feixe de cabalos de ferro, era a autovía que vai cara a metrópole. Pero non foi esta estructura xigantesca a que detivo o seu avance, senón un pequeno regato que tributaba as súas augas a bacía do Tea. Tentaron rodealo e buscar algún xeito de franquealo, pero foi imposible, xa que unha gran finca, amurallada como un castelo e defendida por cans feros, impedía o paso, polo que tiveron que recuar e buscar outro xeito de cruzalo. Alex, Georgia e Anxo aproveitaron unha árbore caída para inzarse sobre ela e acadar a outra beira, e Miguel e Ramón fixeron traballo de enxeñeiros e improvisaron unha ponte cun tronco, polo que tamén chimpou Yuka.

Dende alí tiveron que botarse á estrada, pois non había outra, ata dar con outro sendeiro que lles permitira avanzar. Unha e outra vez internáronse na espesura da fraga de ribeira, en algunhas tiveron éxito, e noutras tiveron que volver sobre as súas pegadas. De tódolos xeitos chegaron máis ou menos a hora convida a un punto onde lles era permitido muda de ribeira, para iniciar o regreso. Este punto mereceu deterse un chisco, pola especial beleza do seu entorno. Tratábase da Ponte das Partidas, que os nosos reporteiros fotografaron unha e outra vez, tentando rexistrar o mellor reflexo dos seus tres arcos de pedra, e a brancura das súas areas.

Concluía aquí a súa exploración, xa que por diante tiñan un camiño ben coñecido. O sendeiro de pescadores entre os pontes das Partidas e dos Milagres está máis en bo uso, máis que nada porque aínda é bastante transitado polos amigos das troitas e tamén por moitos, como os nosos Eivadiños, que gustan de manter vivos estes itinerarios. Tan axeitado era o terreo para avanzar con rapidez que Alex, Georgia e Miguel botaron a correr, e deseguida deixaron atrás ó resto do grupo.

Pasaron ó carón da ponte de cemento como raios transparentes, e non foi ata que decidiron botar un xaroto, logo de pasar por un merendeiro, que volveron a ver os seus amigos. A sección fotográfica tomou nota e gardaron as cámaras para non quedar outra vez descolgados do pelotón, aínda que tamén é certo que a luz xa esmorecía e a paisaxe era algo máis monótona.

Ó pasar preto da depuradora houbo quen se alporizou, polo fedor que despedía a auga, supostamente tratada, que era verquida ó río, e ata estiveron a piques de chamar ó Seprona para denunciar o feito. O certo é que o Tea non tiña a mesma cor dende aquí, e que o camiño que restaba foi acompañado pola transparencias do seu leito.

O derradeiro tramo tiña profusión de pasarelas e pontellas de madeira, e quizais animados por esto atoparon a xentes que disfrutaban doutro xeito de camiñar, aínda que o Alex e o Miguel lles botaron o ollo a un par de rapazas que viñan facendo o sendeiro en sentido contrario. ¡Hai que facer unhas camisetas, xa!, dixeron, para tentar que se non unan a nós.

Alex tamén tentou de convencer a Georgia para converter “O outro mundo do Tea”, en unha sala de concertos con moitas posibilidades, aínda que semella que lles faltaban fontes de finanzamento para acadar o proxecto.

O día non deu para máis. Ou si, pois decidiron rematar a xornada en Cans, enfronte o monumento que conmemora a morte dun feixe de homes e mulleres nun accidente de autobús, entre eles o avó do noso Zalo. E así foi, e así volo conto, e se me saíu curta a crónica xa sabedes...

As forzas que axudan a vivir

Son dúas as forzas que axudan a vivir,
o esquecemento, e a esperanza.

Vivir non é so existir,
si non existir e crear,
saber gozar e sufrir,
e non durmir sen soñar.

Luís da Roxa (no exilio da grela), outono 2010.

E184 Roteiro de Xirazga (Beariz)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS
Crónica e Fotos en NÓMADAS


Lúa, 13-10-010.

A ver a ver...., imos empezar corrixindo erros. Hoxe pola mañá viña Anxo por Canjas e atopouse con que eu xa tiña publicada unha crónica no blog de Nómadas a propósito do día que compartimos onte en Beariz, no roteiro de Sirazga. Nesa crónica eu lle adicaba a autoría do roteiro única e exclusivamente a Sudando Botas. Inxenuamente, porque así foi, na miña cabeciña tiña o chip de que as saídas Eivadiñas se limitaban aos domingos e o Anxiño se encargou de informarme, e de incluso remitirme ao blog de Eivadiños para comprobar que as saídas deste singular e especial colectivo tamén inclúen festivos e días semanais. Vale!!!, vaaaaleee!!!. Desculpas mil e rectificacións no blog de Nómadas. Promesa de crónica Eivadiña en toda regra e se son sincera e fago retrospección, é certísimo que onte, ao longo do traxecto cara ao lugar onde emprenderiamos a nosa aventura camiñante, Anxo me había dito que me " tocaba " face-la crónica, só que eu non asociei ben o asunto.

Reuniámonos en Puxeiros ás 11,30 seis amigos para pasar un día que prometía perfecto, polo clima e polo ambiente que xa se estaba dando unha vez todos xuntos : Anxo, Alex, Yuka e o seu inseparable Ramón, Montse, e esta que escribe. Todos cun ánimo fecundo en humor e con perspectivas de seguir na mesma liña. Tras coller algo para comer, todo moi apetitoso, algúns incluso decidiron levar postre para este día que comezaba tan ben e tan distendido, uns doces de leite frita que reclamaba a atención e a gula, e tras un mañaneiro almorzo que non tiña trazas de querer despegarse da mesa, fixemos o esforzo de repartirnos en dous coches para enfiar rumbo a Beariz, o noso destino.

No coche, no camiño de ida, conversas animadas, unhas veces con retranca, outras máis persoais, co talante que só a confianza pode ofrecer. Eu ultimamente estou a deixar pousar as miñas emocións sen censura, con moitas ganas de disfrutar dos amigos e de facelos disfrutar tamén da miña presenza, dándome de forma desinhibida e favorecendo a alegría dos reencontros, e dende logo o que menos me interesa é ter conversas formais falando do tempo ou de banalidades intranscendentes, e favorezo máis saber dos amigos e que eles saiban de min, tanto en temas frívolos coma máis serios. E así iamos facendo millas asfalto adiante no coche. Gustoume a emoción de Alex pasando por paraxes coñecidas dos seus tempos máis infantís, traendo ao recordo a súa estancia en Soutomaior e en Fornelo de Montes, terras dos seus pais, avós e ancestros. A ilusión con que nos amosaba as casas, nos nomeaba os distintos barrios, indo no coche demoradamente e con tempo a ir mostrándonos cada recuncho da súa memoria. Eu me sentía feliz nese traxecto, pensando que estes dous "impresentables" cos que ia, cada vez estaban sendo máis importantes no meu propio recuncho de sentires, e sobre todo sabendo con absoluta seguridade que eu tamén era igual de importante para eles. Boa combinación para un día que non sei por qué, cando amanecín, sabía que ía resultar en algo bonito.

Mentres tanto, Ramón conducía a velocidades imposibles, imposibles polo menos para Alex, aínda que eu, teño que recoñecelo, son máis da liña de Ramón, estaba segura de que se fose eu a que conducira, estaría pegadiña ao coche de Ramón nos límites que a prudencia obrigan. Si, teño que recoñecer que me puña algo "nerviosa" a prudencia na conducción de Alex, pero pensei que coma non era eu a conductora xa chegariamos ao noso punto de saída, ou non!!!...., jajajajaja. En todo caso, se nos perdésemos, tiña claro que pateada habería, si ou si, así que simplemente deixei que a responsabilidade da conducción caera en Alex, que para iso conducía.

Chegamos a Xirazga, por suposto, non sen parada a facer gasolina por parte de Ramón e da impaciencia de Alex, jeje....

Espectacular a igrexa de Xirazga, e coa agradable sorpresa de que había acceso ao campanario por unhas escaleiras dignas dunha película de terror, impresionante esa subida que te facía pensar no descenso, pero ao final non foi tan terrible nin escabroso, a escuridade tan absoluta ata o punto de non saber onde puñas os pés só se deu no ascenso, a baixada foi sinxela e recoñecida. Innumerables tumbas no chan, sarcófago con calavera e osos cruzados, cruceiro con personaxes cubrindo as súas nobres partes con follas de parra. Lugar especial!!. Pero por moi especial que fose......, Yuka estaba de talante pateante, e con ganas de ritmo e de camiñares potentes, pola lonxitude do roteiro e porque hoxe lle daba a gana!!, que non porque disfrute dos andares demorados non teña un fondo que mete "medo" se decide darlle cancha ao seu ritmo. Mamma mía!!!, qué despliegue de prontitude e de aceleración nun inicio que marcaría todo o traxecto. Eu, por se acaso, decidín seguila mentres os fotógrafos Ramón e Anxo seguían alucinados co ambiente da igrexa e pouco a pouco iamos deixándoos atrás, creo que tiveron que facer un bo sprint ata alcanzarnos.

Pasamos por Alén, hoxe era o día de Alex, definitivamente. A aldea chamábase coma el e posou ao lado do sinal que nomeaba a aldea, non sen posar tamén para unha foto con cara de inocente cunhas palabras debaixo que puñan: PUTA, aiiiii!!!, jajajajajaja....., o capullito de Anxo lle tiña unha boa preparada, en realidade puña: DEPUTACIÓN, pero o malvado enfocou a cámara de xeito que só sairan as catro letras. Coitadiño Alex, e con esa cariña!!. Estaba a presentarse un día para esa clase de distensións, coa alegría por bandeira e o relax coma compañía. A verdade é que o pouco que levabamos camiñado era tan amable, tan bonito e tan acolledor que non podería saír outra cousa máis que a nosa resposta alegre e agradecida.

Paso por zona boscosa e ao fresco das árbores amigas, vistas entre árbores invitadoras e anunciadoras da maxestuosidade paisaxística que nos agardaba para cando saímos á zona aérea facendo un ascenso cara a Santo Domingo. Clima apropiadísimo para o roteiro que estabamos a facer, silencios pletóricos de silencio que amansaban os ánimos e creaban desexos de quietude interior sen necesidade de compartir máis que presenzas, porque nada máis era necesario. Nese tramo eu sentía a miña fortuna en extremo, non podería estar mellor que onde estaba nese preciso momento, sen inquietudes, sen pensamento, só sentindo ao meu corpo en movemento, facendo pasos, caladamente, pletórica, sen máis necesidade ca de camiñar, camiñar, camiñar....., a onde fose, érame exactamente igual, estaba en plena natureza recibindo non sei exactamente o qué, pero era bo, moi bo. Miraba aos meus amigos e os miraba na mesma situación. Un martes agradecido, un tempo incrible, nin frío nin calor, todos óptimos, sans, alegres, calados, cada un ao seu aire e todos xuntos. Grazas, grazas por ter o que teño!!, que é moito!!. Canto repouso aos galimatías de cada un do seu cotián!!, e en día semanal, case se aprecia máis que unha fin de semana habitual.

Chegados a Santo Domingo paradiña para comer. O lugar non podía ser máis acolledor e idóneo. Céspede acolledor, mesas de pedra ao sol e a sombra, para escoller!!. Fonte de augas fresquísimas, entorno fermosísimo que invitaba a quedarse. E nos quedamos, claro!!. A fame era nejra para algúns e desestimada para os fotógrafos, que se adicaron a reflexar o ambiente, incluso houbo algún que se namorou dos azafráns silvestres e das súas cores e se adicou a facer unha maxi reportaxe xogando cos desenfoques. Eu era das que tiñan unha fame nejra, e adiqueime a papar no meu bocata vexetal con mahonesa incorporada e a trabar con ansias nun pan que estaba fresquiño e delicioso. Montse aportou olivas recheas de anchoa e un queixo de cabra exquisito, Yuka preparou bocatas de chourizo e queixo que tiñan unha pinta á que me resistín porque a gula xa pasaría a indecente, e por suposto, ese postre delicioso que me deixou satisfeita e co bandullo cheo sen chegar a considerarse o tema coma perigoso, todo moi na súa medida, nin de máis nin de menos.

Pequena sesta no céspede agradable e invitador, ao sol, recibindo lume externo para quentar posibles fríos internos, que para nada, pero por se acaso, jeje... E visita aos arredores da igrexa de Santo Domingo, a mámoa que alí había, a observar as incoherencias arquitectónicas cuns adosados de ladrillo á estructura orixinal, meu deus!!, non tiña desperdicio a visión!!; e fotiños simpáticas de todos xuntos en plan amiguiños de cachondeo e sacando aos nenos que temos cada un dentro de si, cómo nos gusta xogar!!.

Seguimos ascenso entre paisaxes no ceo competindo con nubes marabillosas, desas que invitan aos fotógrafos a estudiar luz, sombras, perspectiva e demais loxísticas dun bo profesional, o día era realmente espectacular e o ceo unha paisaxe presente. Conversas varias, sobre arquitectura e inxeniería de camiños, discusión a propósito de pontes contemporáneas e materiais que se usan actualmente, física cuántica versus filosofías antigas, e moito, moito, moitísimo cachondeo a conta desta cronista que hoxe tiña un día tan estupendo que todo lle daba a risa, e por rir, non lle importaba rirse ata de si mesma.

Descenso prodixioso, non sen antes atoparnos no alto un sinal de: perigo!!, avión!!.... Bueno, para ver as fotos, non podería dicir moito máis deste momento que afortunadamente quedou gráfica e visualmente rexistrado.

Ponte e muíño antigos coma a vida mesma, paso por aldea plagadiña de cans e baleira de xente. Pasos a carón do río e de campos repletos de cogomelos vermellos facendo contraste co verde da herba. Auga fresca nunha fonte abundante que agasallaba con maná de frescura na gorxa. Día que nos amosaba sorpresa tras sorpresa á vista e aos sentidos dunha forma poucas veces sentida tan abundante e xenerosa. Nin os tramos de asfalto sobraban. Momento cruce ao río, só dúas valentes e aguerridas camiñantes osaron descalzarse e pasa-lo río, Yuka e máis eu. Se o chego a saber!!!, xélidas, cortantes, impresionantemente frías!!, qué dor!!!. Os demais se buscaron a vidiña coma mellor superon e acabaron cruzando un pouquiño máis adiante.

Enfiamos camiño estreito e bonito que nos levaría sorpresivamente ao encontro das primeiras casas das aforas de Doade. E dalí voltamos a coller caminiño cara ao río ao amparo do solpor que ía anunciando retirada rápida cara a Xirazga. Preciosísimo percorrido no que as marcas brancas e amarelas tan queridas nos anunciaban que iamos polo bo camiño, en todo o roteiro as marcas tiveron existencia cero agás no principio e agora, no derradeiro tramo que nos conducía ao noso destino.

Ao límite da noite demos en chegar, aliviados, agradecidos, cansos, felices. Trofeo ao torete, premio Sudando Botas, non sei se oficial, jajajajaja, otorgado por Ramón a Anxo. 20 kms de alegrías e de bos pasos. Momento vacas pasando en fila india ao solpor. Agradecementos a Yuka e a Ramón por tamaña odisea de principio a fin. Preciosa!!, non sei qué máis dicir deste roteiro, moi gratificante e cun pouco de todo, a monotonía non foi unha das súas características dende logo.

Aínda paramos en Fornelos de Montes a picar algo. Estivemos moi a gusto compartindo conversas sobre gustos e desgustos cineastas a conta dos actores, non polo seu traballo precisamente senón polos seus físicos, qué banais e superficiais!!!, jajajajaja, loubando ou criticando o seu atractivo a niveles puramente físicos. Aínda nos reinos un cachiño vendo o despliegue fotográfico que ten Alex no seu teléfono "air fhone", qué nivel!!, ensinándonos as súas femias preferidas e as nosas fotos que lle saen na pantalla cando o chamamos.

Tocaba retirada xa, era tardísimo. Montse, Yuka e Ramón enfiaron cara a Vigo tras despedirnos, e eu me deixei levar na parte de atrás despois de dicirlle a Anxo que me tocaba a min, que non estaba eu para darlle moita conversa a Alex cara a Vigo, e é que a esas horas xa non son ninguén, a verdade, tan só unha meniña que xogou durante todo o día e que agora bostezaba facendo esforzos por permanecer esperta ata Puxeiros, onde aínda me esperaba unha viaxe que se me antollaba longuísima cara ao Morrazo.

Amiguiños!!!, agradecida!!.

Salo.

O Exilio

O vento bate con forzas nas ventas do sur.
Esta casa que habito semella arestora
un barco antigo ancorado nun mar
de verde máxico esmeralda.

Alí pretiño cara a diante, un
fermoso carballo, vai perdendo
as follas abatidas polo seu siclo vital,
entre as herbas bravas, preludio
da invernía que amansa os sentidos.

Unha nostalxia invade os recantos
dos cuartos, mentres escribo en
follas brancas, xurde un intimo mundo
habitado polo silencio das palabras.

Así o lugar, vai mantendo viva a
súa memoria de moitos anos.
Aínda fican en nos outros camiños
que facer e andar, a globalización
non da asolagado a resistencia do pobo.

As veces algo xurde que aguilloa as
nosas bagoas solitarias, e as
feridas, esas que nunca curan.
Segue a choiva batendo nos vidros,
como a musica dun violín.

Na grela, memoria e loita, sempre.

Luís Chapela Bermúdez (no exilio da grela), outono 2010.

E183 Sendeiro de circular de Melón

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS
Crónica e Fotos en NÓMADAS



Domingo, 10 de outubro de 2010
Come, anda e Vive

Non é doado o que ti pides¡¡¡¡ – díxome o meu irmán cando eu lla propuxen se coñecía algún grupo de boa xente que lle gustara a natureza e as camiñadas,mais sei de un rapaz, que pode se cadra encaixa, chamase Anxo e está nun grupo chamado os Eivadiños.

Despois de poñerme en contacto con tal Anxo, como se me coñecera de toda a vida díxome “Se non ves, manda mensaxe e así non agardamos por ti.” Cando tiña preparada a mensaxe para non ir, decidín non envialo e acudir a cita das doce e cuarto no Concheiro.

As presentacións obrigadas e as primeiras sensacións foron excelentes.

Comezamos a viaxe e a primeira paraxe foi para xantar en Melón, una vila totalmente descoñecida para min. Xantamos cocido galego, polbo, xamón, e demais ledicias culinarias, regadas con viño, cervexa, e unha doce sobremesa, como non, non podía faltar o licor café. Coas baterías cargadas comezamos a camiñada. As cores do outono verdes, ocres, marróns contrastaban, na primeira parte de camiño, coas autoestradas e o asfalto que nos recordaban que coa escusa do progreso o home é o maior depredador.

Despois de subir moitas costas chegamos ó primeiro paraíso, as fervenzas do río Cortella, beleza, paz, tranquilidade forza e sosego son os recordos que teño deste intre. Pasamos por distintas aldeas e falamos coa xente que nos atopabamos, pouco a pouco entramos no denso reino do mato e as arbores, apenas o GPS de Yuka guiaba o noso camiño.

Chuvia e sol acompañáronos durante o roteiro todo facía adiviñar que as seguintes fervenzas que iamos ver ían estar na súa plenitude mais salvaxe. O día ía transcorrendo inda que o mellor quedaba por vir, as fervenzas de Melón e de Tourón deixáronnos abraiados.

A luz do día xa estaba nos seus últimos folgos non restaba un chisco a maxia do momento pola contra aumentaba o seu misterio.

Despois de 6 horas de camiñar, xa que non nos perdemos, chegamos ó punto de partida o mosteiro de Melón, testemuña de moita historia e tamén da nosas gañas de partillar de unha boa tarde de boa onda e natureza xuntos.

Até mais, que será moi pronto.

Dalia López.

E182 Sendeiro do Baixo Almofrei (Cotobade)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS


Domingo, 26 de setembro de 2010

Agora semella que foi noutra vida, e de certo que aconteceu no século pasado, cando xunto cunha parella de experimentados piraguistas pontevedreses descendín o derradeiro tramo do río Almofrei, chegando ó lugar de Ponte Bora, onde este suma as súas augas ó río Lérez. Lembro que naquel outono chuvioso ía moi caudaloso, e o descenso era unha sucesión de rápidos que precisaban de moita atención e pericia para sortear os numerosos penedos, chapacuñas e ramalladas espallados ó longo de todo o leito. Por veces tiña a impresión de estar nun parque de atraccións, e aínda que os meus acompañantes tiñan bastante controlados os pasos, non por iso deixaba de decatarme do risco dun naufraxio nun entorno de aceso bastante complicado.

Cando Ramón e Yuka me falaron da apertura dun sendeiro polas marxes do Baixo Almofrei, partindo dende Ponte Bora, faltoume tempo para pedirlles que me levaran alí, máis planearan ir o sábado, que para min era día de escola, con Montse, a nosa entusiasta eivadiña de Pontevedra. Falei con ela e non tivo inconvinte en muda-la data, así que quedamos os catro para o día seguinte, aproveitando ademais que as previsións meteorolóxicas insistían en negar o outono e, polo tanto, que nos engadía o aliciente de nos poder mergullar nalgunha poza de augas cristalinas.

O día amenceu certamente con altas temperaturas e ceo despexado, e ó mediodía saímos os catro cara Ponte Bora, onde nos agardaban Maca e Xurxo. Tamén estaba alí Miguel, un rapazolo vasco que viña canda eles, e que se estreaba na fórmula eivadiña, e agardamos que, a pesares dos atrancos que tivemos no inicio, lle prestase tanto como para recuncar. Porque o certo é que tivemos algún problema de loxística, xa que dende que pechou o chiringo que estaba a carón da ITV, non volvemos atopar ningún lugar axeitado para xantar.

Montse tiña en mentes un restaurante en Xeve, que estaba pechado, e despois decatouse de outro en Viascón, que non daba comidas os domingos, e finalmente rematamos en Tenorio, co reclamo dunha polbeira que, ás beiras da estrada, franqueaba as portas da Casa Díos (non confundir coa casa de Díos, onde xo dan hostias). A pesares de que estaba bastante concorrida puidemos atopar un curruncho onde nos meter e pedir, ademais do preceptivo polbo á feira, un par de tapas de chipiróns, pementos e xamón asado.

Tardaron un mundo en nos servir, e a pesares de que todo era comestible non foi como para repetir. Eso si, para compensar pola tardanza e polo pouco xeito na cociña, agasalláronnos cunhas gorras militares co nome do comedeiro, por se tiñamos intención de volver. Semellabamos, agora máis que nunca, os restos do exército de Pancho Villa cando chegamos a Ponte Bora.

Era outro o Almofrei que eu lembraba, os ríos mudan de textura, de cor e de son, eu sosteño que son organismos vivos e que mesmo teñen estados de ánimo. O que levaba eu na miña memoria era vértigo, escuma branca, abismo e naufraxio, ruxido de treboada, alento ártico, velocidade e adrenalina, e agora atopaba un leito amable, que discorría paseniño, adelgazado e silencioso, como se quixera deixarlle protagonismo ó sendeiro que estábamos a sementar coas nosas pegadas.

Ramón e máis eu desenfundamos as nosas cámaras co mesmo afán que un francotirador no sitio de Sarajevo, aínda que con mellores intencións, mentres o resto do grupo nos quitaba algo de vantaxe. Eu non estaba especialmente faladeiro, así que din en escoitar o que me dicían os meus adentros, intentando reconciliar o que fun có que son, mestres atendía a toda a beleza que nos arrodeaba. Non sei quen comentou, quizais Xurxo, o incrible de que este paraíso estivese agochado a poucos metros da estrada, tan preto e tan lonxe.

Pasamos o carón de carballeiras e soutos que se alternaban ca fraga característica de ribeira, maiormente salgueiros e bidueiros, seguindo os carreiros que, durante séculos, mantiveron abertos os pescadores da zona. Moita é a vida que se agocha no leito e nas beiras deste e dos mil ríos que como veas danlle vida á nosa terra, e penso que é tarefa de todos que non se perda, porque en cada verquido e en cada encoro, en cada nova agresión a cada bacia fluvial, perdese algo noso.

Nestas reflexións chegamos ós Pasos de Portamuiños, que nin tan sequera lembraba, quizais porque cando pasei por aquí co meu barquiño estaban mergullados baixo unha nube de augas brancas. Neste punto fixemos reunión, e volvémonos deter para facer inventario dunhas imaxes que nos levan a outra época, cando unha boa parte da economía rural dependía tamén do que movían estas augas. De tal xeito que á nosa dereita saía un camiño carreteiro cara o Salgueiral, pero nos seguimos pola esquerda, despois de mudar de ribeira, polo sendeiro de pescadores, cara o lugar de A Balea.

O Miguel semellaba afeito a camiñar, xa que ás veces comandaba o noso grupo sen complexos, e Yuka alternaba o manexo do mapa co do gps, para saber en todo momento en que lugar nos atopamos, marcando os puntos de interese coa minuciosidade dun cartografo doutro tempo, mentres Maca aproveitaba calquera parada para aloumiñar o seu compañeiro ¡daba ata un pouco de envexa tanta tenrura!.

Chegamos ó impoñente e fermoso Muíño da Bouza, que se atopa totalmente restaurado, e dende aquí afastámonos algo do río, para avanzar por un carreiro que nos dá unha visión algo máis aérea da fraga de ribeira, e onde a tarefa de desbroce penso que foi algo excesiva. De tódolos xeitos este tramo é a entrada precisa para un dos lugares que máis firmemente mantiña ancorados na miña memoria, sinalado no mapa como As Fervenzas. A máis grande dela foi escenario dunha dos saltos máis arriscados que admirei na miña curta vida de piraguista de augas máis ou menos bravas.

A poza é algo espectacular, e a muralla vertical de pedra que a antecede, non da moitas garantías para unha boa recepción. Naquel día formábase un rebufo impresionante, deses que son quen de partir calquera embarcación, e o canal natural para o descenso remata nunha pedra que semella a punta dun coitelo. Puxémonos dous tipos con cordas de seguridade para un eventual rescate, aínda que o experto rapaz que se decidiu a sortealo non o necesitou. Non preciso dicir que eu baixei do meu barco, cargueino no ombreiro e descendín a pata, facendo equilibrios pola beira. Nese mesmo tramo está agora protexido cunha pasarela para facilitalo noso avance.

A nosa actividade, desta vez, foi máis relaxada, pois dimos en mergullarnos nas augas agarimosas do Almofrei. Ramón, Yuka e máis eu fixemos algúns pasos arriscados para nos mergullar na poza, aínda que ó final a nosa guía non se decidise a proba-la auga (que estaba boa de verdade), mentres o resto do grupo seguía o camiño e facía o propio no alto da fervenza. Despois da chapuzada houbo outra sesión excesiva de fotografías pero o certo é que o entorno ben o merecía.

Non semellaba que puidesemos seguir camiñando ó carón do Almofrei, e aínda que as marcas do sendeiro nos obrigaban a ascender din en investigar río arriba chimpando entre os penedos, xa que as ribeiras estaban impracticables, ata chegar ata unha chapacuña onde xa me foi imposible continuar.

Subín como puiden monte arriba, e dende alí boteilles un aturuxo ós meus compañeiros para que me seguisen, pois non era cousa de andar arriba e abaixo despois de refrescarse, ou si, pois ós poucos atopamos un aire que descendía cara o Muíño das Fervenzas, tamén rehabilitado, e acometemos o forte desnivel para visitalo. Tamén nos internamos na maleza seguindo a súa levada ata a chapacuña correspondente, onde outra vez reeditei as miñas aventuras náuticas que agora me semellan case imposibles (ou sen case).

Sorteamos outra vez a pendente pronunciada, pero desta vez ascendendo, co cal se reeditaron os nosos suores, e aínda ascendemos outro tanto máis cara un Pico Sacro que semellaba agochado nalgún punto do monte, pero que non fomos quen de localizar. Menos mal que Yuka deu orden de retirada e emprendemos o regreso por unha pista forestal que, aínda que non fose moi bonita, permitíanos ten unha visión bastante completa do curso do Almofrei que recorreramos. Como curiosidade atopamos unha teresiña, o símbolo do sendeiro, a que fotográfamos como se foxe unha modelo de alta costura, pese a que levantou as súas patas de modo ameazante, para que non a amolaramos máis.

Para amabilizar este anaco da ruta Montse contounos das súas andanzas por Costa Rica, describindo con todo luxo de detalles a riqueza natural daquel país, tan axeitado para esta actividade que nos une. Malia que nos asegurou de que as súas fotos desmerecen bastante do que rexistraron as súas retinas, agardamos que algún día teña a ben compartir esas imaxes con nós, para alimentar esa envexa que xa aniña en nós coa descrición deses paraísos afastados.

Con esas chegamos ó lugar da Bouza, na parroquia do Salgueiral, un deses enclaves rurais onde semella que se detivo o mundo, máis só é unha ilusión, pois este pobo está ben vivo como testemuñan dúas mozas de avanzada idade que están a facer equilibrios para vendimiar unhas uvas que chaman a ser probadas. E fixémolo, xa que nos agasallaron cun feixe de acios, mentres procuraban conversa con nós, ¿de onde vides? ¿a onde ides?, esas cousas que se lles preguntan ós camiñantes en calquera parte do mundo mundial.

De boa gana nos tiñan o resto da tarde a parolar, e mesmo lles axudaríamos na vendima, se non fose que aínda tiñamos camiño por facer, e que tiñamos o tempo preciso para completa-la nosa ruta. Esta levounos ata o barrio de Ameixales, na mesma parroquia, onde levantamos un balbordo de cans que inzaron as inquedanzas dalgunha que xa fora trabada noutra ocasión.

Non chegou desta a sangue o río, e nós démoslle as costas ó pobo para baixar canda el. Xa levabamos un anaco de piche, entre un barrio e outro, e tiñamos ganas de coller outra vez sendeiro. Este levounos outra vez a escoitar o debagar ledo dun tributario do Almofrei, no lugar chamado As Leiras, onde o cruzaba unha fermosa ponte de pedra deses que os veciños sosteñen que é cousa dos romanos. Estaban tolos estes romanos facendo pontes por toda a nosa xeografía ¿non si?.

Internámonos outra vez na fraga, cada quen instalado nas súas conversas ou nos seus silencios (agora non lembro quen estaba con quen ou que falaban ou calaban, e só escoito o son do instrumento musical que levaba Miguel na mochila, e que facía un tintineo agarimoso co seu andar), e non tardamos moito en acadar os Pasos de Portamuiños, onde Maca e Xurxo quedaron atrás, non sei se para mollar os pes ou para desfrutar, algo máis tranquilamente, da beleza dese recuncho enfeitizado.

A bo paso fixemos o resto o camiño que xa nos era familiar, pois era o mesmo que fixeramos na ida, mentres xurdían novas rutas, novos proxectos e algúns antigos que non foramos quen de realizar. Minguaba a luz, o alento do sol, e eu pensaba en que fora un bo comezo para a miña semana de descanso. En Ponte Bora finalizamos a pequena aventura dominical e despedímonos con bicos e apertas ata a próxima.

Algúns aínda fomos ata Carballedo, xa que Montse aproveitou para levarlle algo de alimento o seu can e, xa que estabamos alí, para ofrecernos unhas cervexas coas que refrescarnos. A min sentoume de marabilla: durmir case durante todo o traxecto de regreso a Vigo, quizais soñando con novos sendeiros.


E181 Sendeiro circular do Baixo Tea (Salvaterra)

Información técnica da ruta en SUDANDO BOTAS



Domingo, 19 de agosto de 2010

Non tiña previsto facer eu a crónica desta vez, a verdade, pero os Eivadiños ma endosaron a hora do xantar así coma quen deixa caer as cousas con naturalidade, e con naturalidade o recollín. Todo viu a colación dunha mensaxe que recibía Nacho na que o grupo co que saímos o sábado de andaina lle dicía que por decisión "unánime", jeje..., lle tocaba a el facer á crónica da andaina que fixemos, así que o Anxiño aproveitou e me dixo que me tocaba a min facer tamén a de Eivadiños. Pero segundo ían pasando os momentos me alegrei moito de ser eu quen a fixera, porque este domingo Eivadiño foiche un día moi bonito e especial, de moitos bos momentos compartidos, e que sexan as miñas palabras as que van a describir o día me fai sentir ben, espero que aos meus amigos lles faga senti-lo mesmo.

A idea era a de sempre, ás 12,15 no Concheiro, e a partir de aí xa veriamos.....

Eu espertaba pola mañá ás 10 cunha sensación que non tiña dende hai moitos anos : cando soou o espertador me erguín dun chimpo pensando qué??, quen son, onde estou, qué pasa aquí?????......., deitárame máis alá das catro e media da mañá e aínda tardei en durmir tras un sábado intensísimo de saída sendeirista con remate nas pozas quentes ourensáns de Outariz que me quitarían os suores pasados para irnos dereitiñas a Vigo, cear e irnos a un concerto Alféizar polos mineiros chilenos atrapados. Deixamos nesa sala novos suores e aínda nos reunimos cos compañeiros da andaina da mañá, que celebraban aniversario e decidiron vir a xunta de nós a ver a actuación tamén. E máis bailoteo!!. Nese momento pensei seriamente se mandarlle un sms a Anxo para dicirlle que non ía á saída Eivadiña, porque xa o venres me había deitado tarde para madrugar o sábado, pero puido máis a vergonza de saber que eles saen cada fin de semana, se deitan a horas moito máis intempestivas, e aínda así aí están cada domingo ás 12,15. Ás veces avergonzarse das posibles accións que podes facer está moi ben e é de sabios facer caso da conciencia porque o que acabei vivindo neste domingo Eivadiño foi unha gratísima xornada e me houbera perdido a compañía desta xentiña que me deposita os seus afectos e nos que eu deposito os meus tamén.

Así que andaba eu medio zombie tentando saber qué tiña que levar, qué roupa, qué calzado....., as botas!!, de repente acordeime de que me deixei as botas no coche de Nacho cando iamos ás pozas o día anterior. Sen apenas tempo vestín o primeiro que atopei e chamei a Nacho, o boiño me dixo que mas levaba el ao punto de encontro. O punto de encontro cambiaba nesta ocasión, en Vigo había unha carreira de coches imposibles que baixarían a toda velocidade polas rúas repletas de fardos de palla e os accesos estarían pechados, así que Ramón me chamou para dicirme que quedabamos en Puxeiros para reunirnos. Cando cheguei Nachete xa estaba a tomar o cafeciño e platicamos un rato en espera dos Eivadiños, Nacho apuntábase ao xantar aínda que non á pateada.

E aí foron chegando todos puntuáis : Yuka e Ramón, Anxo e Alex. Anxo propuxo ir xantar ao Noso Eido, en Salvaterra, porque a necesidade neste día era a de patear por sombras e con opción a baño, facía calor e polo menos o meu corpiño non estaba para moitos aguantes e moitas festas que diso xa viña de ter dabondo tanto o venres coma o sábado, así que a pateada sería Salvaterra-Ponteareas ata onde chegáramos, e despois dar media volta, o Anxo tiña quenda de noite e nos dixo que tiña que estar cedo en Vigo. Nacho na súa flamante moto azul metalizada, eu con Anxo e Alex no seu coche, e Yuka e Ramón por outro lado, enfiamos a encher os bandullos ao Noso Eido. Nós fomos os primeiros en chegar, nos ofreceron unha mesa de pedra redonda debaixo da parra que por enriba tiña un paraugas facendo de parasol, por se se colaba algún raio de sol traizoeiro. Se estaba tan ben alí á sombra, tomando un aperitivo mentres o resto dos compañeiros chegaban!!. Me encantan as mesas redondas, todos estamos con todos, non hai ángulos e ninguén queda nunha esquina, estou convencida que en mesas de estas características se dan outro tipo de interaccións, e este xantar que compartimos foi dunha harmonía insuperable. Bo humor, conversas con fundamento, sinceridade nas exposicións, naturalidade na fala, amigos sabéndose amigos e optando por mostrarse. Descubrimos gustos e preferencias nesa mesa redonda que non se poden repetir aquí, jajajaja...., e tampouco estou certa de expoñer o contido desas conversas, sobre todo cando pouco a pouco e quentando motores se ían poñendo cada vez máis explícitas e ardentes , jajajaja...., e para calores xa había dabondo cos que ofrecía Lorenzo así que nesta ocasión vou ser prudente, por min a primeira!!!, jajajaja.... O certo é que se estaba moi ben. Anxo, Yuka, Ramón e Nacho paparon unha boa fonte de peixes varios, e Alex e máis eu preferimos choquitos á grella sen que faltara unha boa ensalada de tomate, e tan boa pinta tiña que Nachete acabou pedindo unha fonte máis deses tomatiños roxos e carnosos de tan ricos. Uns treixadura e outros cervexa, non dabamos arrincado a patear!!!!!. Foi unha desas comidas nas que se está tan a gusto que queres demoralas, ningún queriamos que se acabara ese bo rollito que se estaba a sentir. Pero!!......, esta era unha saída Eivadiña, e tocaba a segunda parte.

Despedida de Nacho e os cinco Eivadiños empezamos a nosa andaina dende Salvaterra e rumbo a Fillaboa. Eu estaba contenta coa elección, sabía que o camiño ía ser amable, fresquiño, coas augas do Tea dispoñibles, e tanto rollo coas botas para o final decidir que ía ir coas miñas sandalias de treking, non me apetecía nadiña levar os meus pés encerrados nas botas, o Alex me avisou : Salo!!, que sabemos como empezamos pero non como acabamos!!, pero arrisqueime. Atopamos que a marea estaba baixa e Anxo propuxo explorar pola illa de Fillaboa, Yuka e Ramón parecían de acordo, pero o Alex e máis eu non estabamos pola labor, jajajaja...., e desta vez gañamos nós, eu solo de pensar de patear ao sol xa me daba algo, e aínda tiña recente a pateada do domingo anterior por Valença. Non non non....., Alex e esta señorita se uniron no desacordo, e debiamos de telo moi claro porque non se dixo máis, a seguir cara a Ponteareas!!!...., desta vez gañaban dous de cinco.

Qué ben se ía polas sombras pegadiños ao río!!, a tranquilidade que non me puiden permitir dende o venres por tódalas actividades que se me presentaban para o finde por fin se instalaba, ofrecendo un silencio interno que agradecín como poucas veces, me sentía fluíndo co río, coa tarde, coas árbores, cos meus amigos. E o ambiente natural ía facendo en cada quen os seus efectos. Yuka e Ramón tamén tiveran un sábado digno pateante polo Morrazo, e nesta tarde se ían deixando levar por un ritmo máis demorado, facendo os dous fotos cada un coa súa cámara, deixándose influenciar polo entorno que invitaba ao repouso, ao disfrute dos sons do río. O Anxo chegounos vestidiño de camiñante elegante, guapísimo co seu pantalón novo gris e negro, e cunha camiseta negra a xogo, tanto me gustou o pantalón e máis o prezo que vou comprar un par deles para min xa que tiven que darlle pasaporte a un pantalón que se me rompeu hai pouco nunha pateada. El e Alex ían diante de amiguiños mentres eu lles sacaba fotos, que bonitiños estaban así, de camaradas, dándose apertas e falando das súas cousas. Yuka e Ramón ían detrás disfrutando a súa propia andaina, e esta que escribe ía no medio disfrutando de si mesma. Non foi unha tarde de manternos pegados ou de grandes conversas, esas quedaron na mesa redonda, jajajaja..., estabamos unidos pero coa necesidade de estar cada un ao seu aire, ou polo menos eu o vivín así e me estaba sentando de fábula.

Pasamos por un muíño que tiña peto de ánimas, qué curioso!!, Yuka lle sacou unha foto e titulouna : "muíño mix", nos fixo moita graza o comentario. Paramos nunha árbore ao pé do río que tiña unha corda para tirarse e alí tamén nos retratamos, bonitas fotos, bonitos sorrisos, e mellores sensacións de amizade, no tacto, na aperta, momentos deses que sintes que non te falta de nada porque en ese preciso instante sintes con tódolos poros que o ten todo e que nada podería ser máis perfecto que ese momento que se está a vivir.

Seguimos andaina e chegamos a Arxén. Alí tiñamos bar para refrescar as gorxas cunha cervexiña, pero o bar estaba pechado. O noso gozo nun pozo!!, pero tampouco o tomamos á desesperada, a ruta estaba a ser tan amable e tan grata que neste día nin a falta de cervexiña no camiño nos ía afectar. Pero!!!, demos en cambiar o plan e facer a volta pola outra marxe do río. Non puidemos ter tomado mellor decisión, e esta foi unánime!. Qué bonito percorrido de volta!!, e cantas sorpresas!!!. Deste lado non pisaba tanta xente, todo era máis enxebre, máis natural, as árbores medraban sen talas e xuntaban as súas follas coas árbores veciñas, as sombras eran máis xenerosas, o camiño era invitador. É verdade que tivemos tramos máis complicados de atravesar, e algunha que outra loita coas silveiras, pero estas hoxe ata tamén estaban xenerosas en condescendencia e non nos puxeron pegas ao noso avance, aí si que lembrei a advertencia de Alex con respecto ao meu calzado e a que sabes como empezas pero non como acabas, tiven un bo corte nun dedo, pero non foi a maiores a dificultade.

Bueno bueno bueno......, tremendo espectáculo no primeiro campo de millo polo que pasabamos nesta marxe do río!!!!. En qué momento nos metemos nunha película de terror que non nos enteramos??. O milleiro tiña a modo de espantallos toda unha exposición do xénero de terror macabro digno de darlle ideas a algún guionista. Unha boneca sen bragas era a anunciante do espectáculo, alí de pé, como desafiando e invitando ao mesmo tempo a ver mellor ao teu arredor porque tiña tal presenza que se non ampliabas a visión non te decatarías do que se mostraba no medio, nas esquinas.... Caretas terroríficas, monstruosas, penduradas das ramas do millo. Había unha que parecía un jíbaro sen menguar, parecía tal cal un home ao que lle arrincaron a pele e a deixaron alí exposta como para insinuar que non seguiras adiante ou se o facías que te ativeras as consecuencias. Outra parecía saída dun comic tipo "o capitán marabillas", ou "mazinguer Z", jaja..., outra máis era un careto verde coa boca aberta, ameazante, cos ollos inxectados en sangue, en fin....., unha proxección de terror en plena natureza nun día soleado e aberto no que non te esperas atoparte semellante película. O Anxo se puxo as botas fotografando o espectáculo mentres os demais faciamos momento descanso xa que intuímos que a cousa ía para largo.

Pero é que a cousa non acababa aí!!, tras seguir camiño o seguinte campo de millo non ía ser menos que o primeiro, coma se os paisanos se puxeran de acordo para que a película tivera continuidade, e nos atopamos con algo " colgado " cunha forma rara, máis ben era unha masa informe, eu pensei que era unha gorra desfiada, pero....., carallo!!!, era un corvo morto colgado do pináculo!!!. Ao Anxo os ollos lle fixeron chiribitas e preparou a súa cámara para retratar semellante cousa para a que non teño palabras. Nese campo tamén deron en aproveitar xerseis vellos e demais roupas para colgalas coma se fose un tendal ou un expositor de camisetas con fondo de millo verde. Alucinante!!!. E no seguinte campo, como non, máis!!. Outra boneca nos esperaba colgada por un corda, eu ao principio e dende lonxe pensei que era unha boneca aforcada, de feito, nun arranque cruel, aforqueina eu mesma para volver a desaforcala que iso me puxo mal o corpo ata a min, pero cando nos achegamos a corda a tiña pola frente. Tamén houbo sesión foto para inmortalizar o que poderiamos dar en chamar "campos de millo sanguentos", todos lembramos a famosa película "los chicos del maiz", e o Anxo decidiu que esa noite laboral sería a base de sangue, zombies e demais diversións dese estilo (para quen as queira!!), como para seguir entoando o ambiente ofrecido.

Seguimos o noso percorrido por camiños caminiños, o Alex estaba empeñado en seguir por eles a pesar de que xa tiñamos dispoñible unha pista que nos levaría seguro ata Salvaterra, pero el estaba máis seguro aínda que polos sendeiros iamos chegar igual así que el era o noso guía nesta tarde exploratoria pola outra marxe do río/Tea e xa sabemos que aos guías hai que seguilos poñendo a confianza en que nos levará a porto seguro, ou non, jajajajaja!!!!...... Pero desta foi que si.

Chegados á ponte romana paramos para momento baño, a tropa dos catro non tiña pensando pero eu non me ía hoxe sen un baño, e menos sabendo que as augas estaban boísimas, así que baixamos e eles fixeron fotos e descansaron mentres eu me mergullaba nunhas augas nada limpas, estaban moi turbias, pero nunca fun exquisita neses temas que na casa hai auga e xabón e cremitas varias para solucionar ese tema. E o certo foi que estaban boísimas, nadei un pouco e deixeime refrescar e enfriar o corpo nunha tardiña que xa ía marcando o tempo e anunciando o remate do noso día, así que non fixen esperar máis aos meus amigos e vestinme para seguir andaina, xa nos quedaba pouco máis de un quilómetro.

Chegados a Salvaterra Anxo, Alex e máis eu atravesamos o parque que estaba inzado de xente, Anxo dixo que cada vez levaba peor esas aglomeracións, benvido ao club compañeiro!!. Atravesamos un macro parque infantil cheo de papás columpiando aos seus fillos, griterío, xente no céspede...., qué diferenza ao que acababamos de vivir, aí non se podería escoitar un son da natureza nin pedíndoo por favor.

Nos fomos ata Monçao a tomar as cañas no Escondidinho, e regreso a Vigo que aínda quedaba chegar a casa e decatarnos de que mañá é outro día, este no que xa é e se fai esta crónica Eivadiña.

Magnífico día compartido dende o primeiro minuto ata o derradeiro momento. Qué máis podo dicir??.... Agradecida!!!.

Coma sempre, quedarán tantísimas cousas no tinteiro!!, tantos momentos que non teñen palabras que os expliquen, porque se trata de sentires, desa cobertura emocional á que tanto alude Anxo. Como explicas unha aperta dende o corazón, ou un apoio que sentes que te están dando e que unha tamén ofrece??, como pos en palabras un momento compartido no que solo cabe o que estás a sentir nese momento?. As conversas entre dous ou entre todos, ou describir o contacto e o tacto...... A veces quedo coa sensación de que puiden expresalo mellor, e coincide sempre cando o disfruto tanto que as palabras non chegan para transmitir iso que vivín.

Quérovos.

Salo.

Archivo del blog

Seguidores