Domingo, 12 de novembro do 2006
Outra mañá sorrinme as teas de araña, a pesar do vernizado interior que me deixou a inxestión de sustancias nocivas a noite anterior, e que ten unha traducción simultánea e inmediata: a santa resaca. E sorrinme as escamas que se desprenden do soño cara ó desaugue, para reunirse co océano, porque sigo derrotando os domingos insistindo en compartir camiños cos meus seres queridos, e se esvaecen os efectos das sombras ó saír da ducha, e encho a mochila cun feixe de pegadas para sementar os sendeiros da nación lusa.
Con este ánimo e as ganas renovadas de grandes espacios reúnome cos fieis destas cerimonias dominicais onde intentamos combinar as afeizóns gastronómicas coas adicións deportivas. Ás portas da saída da metrópole espéranme o groso deste exército irregular, que non cesa de crecer en efectivos, o que comeza a lembrarme outros usos e costumes.
Xurxo, membro fundador destas convocatorias, ven acompañado do seu caro Pietro, que dende as terras romanas ven a conquistarnos cos seus xestos amábeis; Zalo insiste en pastorear as nosas incursións en territorio portugués, xa que ten a súa topografía debuxada no corazón; Iolanda almorzou unha chea de quilómetros para sumarse á dobre militancia e tráenos a Flores, para reforzar a sección feminina; Nuria decide probar tamén sorte, despois de coñecer os rigores do grupo matriz nas serras do Leboreiro; Miguel volve entusiasmado pola anterior edición, coa intención de facerse habitual; e María tamén comeza a collerlle gusto a sacrificar algunha noite de baile para aledarnos coa súa presencia.
Aínda non se dispararon as alarmas e solucionamos con dous vehículos e todo o mundo está no punto de partida á hora sinalada, a pesares de que non podo evitar unha certa desazón provocada polo aumento progresivo de integrantes de estas saídas dominicais, que en ningún momento tiveron outra intención que a de reunirse un pequeno grupo de amigos en torno a unha mesa e a un camiño. Para compartir o primeiro cruzamos a fronteira líquida que ondea simbolicamente na nosa bandeira, deslizándonos por unha desas linguas de asfalto que secciona prados e montes coas que os homes calman a súa sede de velocidade e renden pleitesia á urxencia, e crécennos as ganas de integrar estas paisaxes co ritmo pausado dos nosos pasos.
Iso si, antes de insistir na nosa particular colección de carreiros, congostras e canicouvas, que conforman pouco a pouco as escalas dos nosos mapas emocionais, de esas liñas que debuxan a topografía da nosa memoria, detémonos no Stop, para sumar máis puntos no noso carné de exploradores gastronómicos que, pese ó cedo da hora, xa se atopa cheíño de comensais domingueiros con tanta fame coma nós.
Aínda así prepárannos de seguida unha mesa onde sentamos os nosos reais os nove fieis, ós que nos lle dou tempo de reaccionar á dictadura do menú obrigatorio consistente, non podía ser outro neste sitio sinalado, en arroz malandro con panados regado cunhas botellas de viño alentexano, ou con cervexa súper bock, que en esto admítense disidencias. Cos primeiros tragos cálmanse os rigores da resaca, e máis aínda cando empezan a repartirse as abundantes racións de este arroz pobre que enriquece os nosos pratos.
Non hai queixa sobre a calidade e prezo dos manxares que xa levamos no bandullo, xa que nun tempo record devoramos dúas fontes de arroz e outras tantas de panados, o viño e as cervexas, e acurtamos a sobremesa con cafés e xarutos urxentes, pagamos e voltamos ós coches para aproveitar ese ceo xerminado de azul que ignora o paso das estacións.
Voltamos ós contornos de Paredes de Coura, porque somos animais teimudos e insistimos en tropezar unha e outra vez coas mesmas pedras (esta é a quinta ocasión que pisamos estas terras en pouco máis dun mes), sempre conmovidos pola beleza das súas grandes mansións e polas curiosas formas dos seus campanarios, recortando horizontes. E ó chegar á aldea de Tumio detemos a nosa pequena caravana e procedemos ós estiramentos de rigor, nas súas diversas modalidades: hai quen prefire empurrar un coche para tensar os músculos, outros amárranse ós sinais para a mesma función, incluso hai quen utiliza os bastóns telescópicos para realizar figuras ximnásticas.
Cando xa quentamos as articulacións neste núcleo rural, onde podemos observar algúns exemplos da arquitectura popular, dende os simples espigueiros ata as típicas casas das comunidades montañesas do Coura, por onde se alongan as nosas sombras, na formación clásica das columnas guerrilleiras, coa vangarda imprimindo un ritmo acelerado e unha retagarda intentando borrar as pegadas do noso avance ou, como neste caso, rexistrándoas.
Unha vez que deixamos as últimas casas ás nosas costas desembocamos nunha sucesión de campos de cultivo, rabiosamente verdes despois das chuvias das semanas pasadas, que foron de verdade abundantes. Estes campos están traballado en socalcos, regados regularmente pola auga acumulada en pozas e conducida por levadas escavadas na terra, rodeados por escultóricos muros de pedra e bordeados por acevos (ilex aguafolium) e castiñeiros (castanea sativa). Abrimos e pechamos cancelas que evitan o paso do gando dende os pastizais, como se atravesáramos portas centenarias que conforman un labirinto no que as marcas do sendeiro nos impiden perdernos, para sorte deste cronista que, unha vez máis perde de vista o groso do pelotón polo seu afán de capturar imaxes dixitais coas que refrescar ese sentido do que carecen os peixes e os pobos.
Chego á pequena ermida de Gesteira, onde esperan os meus compañeiros, e que segundo o gravado que se atopa na súa fachada de pedra data de principios do século dezaoito: Neste pobo parece que se detivo o tempo, e as construccións están bastante arruinadas, co que non paga a pena deternos demasiado, e en poucos minutos sobrepasamos o feixe de casas senlleiras que aínda están habitadas para camiñar outra vez entre campos amurallados que, pouco a pouco, van dando lugar a bouzas e campos abandonados onde a vexetación autóctona proliferou de forma espontánea, para ingresar nunha extensa carballeira que está dentro dos marxes da catalogación de Mata Nacional, e que forma unha paisaxe protexida. Esta floresta resultou da plantación levada a cabo no período da dictadura do Estado Novo, pola Junta de Colonización Interna, no seu polémico Plan Florestal a Norte do Tejo, que transformou radicalmente estas terras.
Segundo nos indica a guía deste sendeiro, que está nomeado como Trilho Alto dos Morroês, atopámonos nunha desas fragas que forman un hábitat único para innumerables especies de flora e fauna. Este hábitat é tan rico e diversificado que aquí atopan abrigo e alimento o lobo ibérico (canis lúpus signatus), o corzo (capreolus capreolus), o esquío vermello ( sciurus vulgatis), a toupa de auga (gallemis pinennaicus) e a aguia de asa redonda (buteo buteo), aínda que non temos a sorte de observar ningún destes exemplares, sen dubida asustados polas nosas pegadas e polas nosas risas, pois o encanto desta fraga mellora os humores e facilita as dixestións.
O que si atopamos son eses estraños animais que teñen o costume de abrazar os troncos das árbores, e ós que a ciencia biolóxica aínda non puxo nome, que a min seméllanme un cruce entre koala e preguiceiro, e que nos acompañan por este camiño alfombrado de follas caídas. Entre as súas especies favoritas están os carballos (quercus robur), castiñeiros (castanea sativa), bidueiros (betuna alta) e faias (fagus sylvatica), e por fortuna os discípulos de Salazar dispuxeron de todas estas especies nesta área forestal e podemos fotografar estes momentos insólitos nos que se confunden o animal e o vexetal.
Continuamos por estas paraxes onde nos sentimos inclinados a crer nos seres fantásticos que se agochan baixo a sombra dos cogomelos ou ó abrigo dos troncos vencidos, ata un lugar onde enlazamos co Trilho de Corno de Bico, improvisando un recorrido que só estaba na cabeza de Zalo, abandonando o ascenso ó Alto dos Morroês, e comezamos a descender os poucos metros que gañaramos. Aquí faltounos a comunicación, porque de saber que non íamos coller un aire, senón a abandonar a ruta orixinal non tomaríamos esta dirección, pero tampouco está mal este sendeiro e non vamos a anoxarnos por este cambio de plans.
Máis aínda cando, despois dunha pronunciada aínda que breve subida, chegamos o lugar de Atalaia, onde atopamos as ruínas dunha casa forestal, onde facemos unha pequena pausa para encerrarnos nunha curiosa plantación circular de eucaliptos xigantescos.Tamén baixo a construcción hai unha pequena fraga de pedra, onde grandes bolos forman caprichosos pasillos vernizados con diferentes tonalidades de verde.
Voltamos á fraga onde o outono combina caprichosas paletas de cor, ata alcanzar un amplo camiño de terra asombrado por xigantescos cedros de Oregón, por onde acadamos a indicación de Tumio, que nos marca o descenso ó pobo, para sorpresa do pequeno continxente que aínda se vía con forzas para engadir outra hora de andaina ás dúas que estamos a punto de completar. Na baixada volvemos atoparnos con esa praga dos montes que son os cazadores, e ó pasar xunto a eles gardamos un elocuente silencio. Dende aquí acadamos unha boa panorámica do noso pequeno recorrido, que nin tan sequera o noso improvisado guía pensaba tan breve. O descenso é pronunciado e non tardamos en chegar ás primeiras casas, onde disparamos as últimas fotos antes de voltar á cerimonia dos estiramentos.
Temos unha hora de luz, e para aproveitala subimos outra vez ós coches, desfacendo os poucos quilómetros que nos separan de Paredes de Coura, onde facemos un pequeno recorrido turístico. Recorremos o entorno da súa impoñente igrexa, á que acedemos por unhas escalinatas pétreas que se abren nunha cascada de peldaños á esquerda e á dereita, ignorando as prohibicións para pisalas pois se atopan en proceso de rehabilitación. Aquí a todos se lles ocorre un bo fotograma para levarnos a casa, e Miguel pechase nun cilindro de cemento para levarse o premio de dúas instantáneas, pero o ceo empeza a derramar a súa luz e a batería da cámara, por simpatía, tamén se somete o dictado das sombras.
Atravesamos a Praza Maior cando, como lucecús, empezan a prenderse as decenas de focos que xerminan entres as súas baldosas para anunciarnos o crepúsculo, e os parroquianos espíannos dende as fiestras, porque parece que regresaron os restos do exército de Pancho Villa. E con maneiras de guerrilleiros tomamos ó asalto a primeira terraza que nos sae ó paso e esiximos bebidas quentes e doces para restituír as calorías que deixamos no monte despois de moitas horas e de moitos metros de altitude. Ata Pietro nos agasalla con un enorme bolo do rei, porque faise cargo de que esta tropa pode acurtar o camiño, pero que sempre acaba chegando a algún comedeiro público onde manter o tipo e facerlle perder a paciencia a máis estoica das camareiras.
E como somos amigos dos excesos, despois de despedirnos con gran desprego de bicos e apertas, fraguamos os plans para completar as comidas obrigatorias do día, e repasamos mentalmente os sitios onde podamos satisfacer a nosa gula. Cando caemos na conta de que o San Amaro, o noso refuxio é máis recorrido, está pechado en domingo, e acollémonos a invitación de Xurxo para seguir a festa na súa casa, pero ó chamar ó Nacho para que se nos una disparanos palabras e ferímoslle o orgullo. Tanto é así que rematamos ceando con el, pero na casa de Montse, que é outro tesouro, todos os ocupantes do coche de Xurxo, con Pietro, María e este facedor de crónicas.
Os ovos con patacas, os sorrisos, o queixo manchego, as fotografías, o Ribeira do Duero, as invitacións á península itálica, a ensalada, as cancións de Pink Floyd, o xamón curado, as anécdotas do día, as infusións e as palabras amables, poñen un happy end a esta xornada. Ímonos cada quen ó seu acubillo, con ganas de outro domingo.
No hay comentarios:
Publicar un comentario