E40 Trilho Terras de Nobrega (Ponte da Barca)





Domingo, 22 de xullo de 2007

Este exercicio de axitar a memoria, para que non se durma e se disolva nun océano infinito, como lle sucede ós peixes, intenta recorrer a veces o camiño inverso, para non insistir en situacións idénticas, para non buscar analoxías con outros amenceres como os desta mañá, coa cachola convertida nun vertedoiro de teas de araña, de fantasmas mal dixeridos, de cardumes de formigas pastando furiosas, arrincando con un millón de dentes os restos do naufraxio.

Non quero, nin tan sequera, facer un débil intento en lembrar as horas pretéritas, ese feixe de momentos que sumandos me deixaron en tan lamentable estado, e so podo facer un inventario de sustancias e verbas inxeridas. Renuncio unha e outra vez á miña condición de lobo, e boto en falta os meus días de cordeiro, cando o milagre era habitual e non tiña, como nesta malpocada mañá, que facer suma de forzas para precipitarme á cocina con miles de agullas lostregándome a totalidade do corpo, implorando un café ben cargado e un analxésico.

Que si, que me ergo coa nai de tódalas resacas, despois de durmir catro horas, e co tempo xusto de mirar pola fiestra e encher a mochila cos mapas, a roupa de abrigo, os informes, a carteira (da que misteriosamente desapareceron tódolos billetes, excepto un), e as chaves do meu refuxio mexicano. Que no, que non teño tempo de facer balance das circunstancias, como soe ser habitual, nin estou disposto a facelas públicas, para que, conforme se disipen os seus efectos secundarios, se esvaezan como nubes despois dunha tormenta.

Improviso un itinerario cómodo, idóneo para facer fronte con dignidade á miña convalecencia, e respondo ás mensaxes e chamadas que me preguntan como e onde, sen apercibirse que o oráculo non ten o mellor dos seus días. Non se me antolla mellor opción que repetir o Sendeiro da Costa da Vela, previa parada no comedeiro de Coiro, para restaurar as forzas das que estou necesitado, primeiro pola proximidade do itinerario, que en caso de que finalmente o ceo cumpra as súas ameazas é de agradecer, despois pola distancia a recorrer, que no peor dos casos non nos levará máis de tres horas.

Creo que, a pesar dos mariachis que se instalaron permanentemente na miña cachola, podo resistir esta penitencia que me impoño a min mesmo, para redimirme dos meus moitos pecados. Pero, unha vez máis, non suceden os acontecementos como os penso, e ó chegar ó punto de encontro xa me atopo con opcións diverxentes.

Ramón consultou as previsións meteorolóxicas e me apunta, non sen acerto, que cara o sur lle gañaremos tempo a borrasca, e Yuka, respondendo ás miñas peticións, xa escaneou na rede novas rutas ó outro lado da fronteira. Ríndome as boas razóns dos meus amigos, e unha vez completado o grupo con Zalo, Salomé, Montse, Nacho e María, volvemos descontar quilómetros de asfalto.

Volvemos a San Pedro da Torre, para unha nova inxestión de malandrina, tan necesaria en corpos que, como o meu, o especialmente como o meu, cometeron algúns excesos na noite anterior.

Zalo ten que recoñecer, ante o éxito desta nova convocatoria dos Eivadiños, que non ten que ver as condicións atmosféricas nin as estacións para que as boas xentes coas que comparto xantares e camiños se decidan a vir ou a quedarse, cada quen ten os seus motivos e as súas axendas ocultas, polo que en días nas que as condicións non son idóneas para acometer este tipo de exercicios, como hoxe, onde os desigños dos ceos son bastante adversos, pode suceder, e sucede, que coincidamos un bo feixe de entusiastas.

Despois de render homenaxe á gastronomía local, de repartir os informes pertinentes das derradeiras andainas e de repasar as primeiras leccións de xaponés, volvemos a montar nos coches, algúns inquedos ante a saída de Nürburgring, para darlle as costas ás isóbaras desfavorables e poñer rumbo sur, cara Ponte da Barca, e facer a nosa primeira incursión sendeirista neste concello lusitano, a onde chegamos sen maior incidencia, pese a que Nacho considere insuficiente a velocidade da nave nodriza e decida adiantarnos a cegas, poñendo en discusión a capacidade da nosa guía, Yuka, para levarnos a bo porto (tónica que se repetiría ó longo da xornada).

Pese ós malos augurios chegamos á freguesía de Sampriz sen máis contratempos que os derivados da mala sinalización das estradas secundarias lusas, que nos fan pasarnos do punto de inicio do percurso pedreste e chegar, despois dunha prolongada subida por unha lingua de asfalto serpenteante, ó lugar de Ventoselo, o poboado máis alto da área que nos dispoñemos a recorrer, onde decidimos a aparcar e comezar a camiñar o trillo.

Intento regresar á Capela da Nosa Senhora do Libramento no momento no que os meus amigos comezan a descontar os primeiros metros do sendeiro, mentres eu recorro o recinto sagrado intentando atrapar un par de postais do idílico entorno, pero teño un camión bloqueado na báscula, o camioneiro xogando as agachadas comigo, deteño a dous operarios da obra do peirao para encher o formulario do isps, a oficinistas dos cargadores ven a devolverme os discos de metal que lle prestei, para que os grave, e o director técnico me chama por teléfono para preguntarme algo sobre a sala de máquinas.

En fin, que se me complica a tarde, e non tardo en regresar ó momento preciso no que damos as costas á pequena poboación montañesa, camiñando por unha ampla pista forestal pola que desapareceran, veloces como correcamiños, aqueles que, ata fai uns momentos, cría os meus fieis, e comezo a dubidar da súa lealdade. Agora si que estou pertiño do ceo, circunvalando a aba do Castelo de Aboi, onde as lendas locais sitúan un castelo medieval, aínda que eu non perciba ningún vestixio, si é que existiu nalgún outro lugar que na imaxinación popular.

Existira ou non a fortaleza, non deixa de ser impresionante o gran monolito granítico, polo que debuxo liñas imaxinarias pola que endexamais vou a escalar, ¡foder! Outro camión pasado de peso e na cabina de albarans me boicotean sistematicamente as chamadas de auxilio, así non vou a coller ó pelotón, desaparecido entre un bosque de pedra dende o que se atisban, catrocentos metros máis abaixo, pequenas aldeas.

Escribir este feixe de liñas, dende o inicio do trillo, ata agora mesmo, me levou, aproximadamente, catro horas e media, mentres salto dunha fiestra a outra, como un equilibrista, pesando camións, identificando operarios, controlando monitores, intentando reconstruír a anacos unha crónica minimamente presentable. Estou canso, agora, mentres escribo, e agora, mentres camiño entre grandes bloques desgaxados do cantil de pedra, ameazando os diminutos tellados que se salpican ó fondo do val.

Por fin podo collelos, mentres comezan a descender entre as carqueixas, para buscar outra vez o camiño de pastores, e me da a impresión de que existen algunhas discrepancias en canto á dirección a seguir. De casqueira xeito me conforta a compaña, agora que todos abandonaron o frigorífico e podo por fin dedicarme en exclusiva a contar as pegadas que imprimimos nesta xornada dominical, na que levo furgando tódala tarde.

Volver a tropezar con aquela solitaria cachena (agora que, grazas a Zalo, diferencio a estas das barrosâs, polas súas grandes cornamentas), coa grea de cabalos salvaxes, gárranos quizais, que pastan despreocupados entre un caos de granito, e cos rústicos vivacs que os lugareños levantaron aproveitando o abrigo dos penedos, por onde discorre a fronteira entre o concello de Ponte da Barca, polo que transcorre case todo o percurso, e o de Vila Verde. Mentres a nosa columna, como a dun continxente guerrilleiro, avanza por un estreito sendeiro, os ollos se nos inundan cos desniveis das montañas verdes que pechan o val furado por varios cauces fluviais.

Desembocamos nunha ampla pista forestal pero, ¿non se fora todo díos? ¿que carallo fai o xefe de administración interrompendo a miña crónica? E agora ven Giselle a limparme a cabina, eso si: Giselle que interrompa o que queira... (Quince minutos despois) ...Como ía dicindo, desembocamos nunha pista de terra, onde se suaviza o desnivel e onde volvemos a ter problemas coa deficiente sinalización, debido quizais á ampliación da vía pola que transcorremos, tal e como nos sinala unha das informacións que Yuka baixou da rede.

Poñemos en práctica a táctica dos cans exploradores, e recorremos as distintas opcións ata que finalmente Nacho olfactea unha desas prezadas pinceladas vermellas e amarelas que nos confirman que a nosa guía non pode estar equivocada, aínda que a veces o pareza. Abandonamos, pouco a pouco, a área de matogueira e comeza a acariciarnos a sombra dos grandes carballos, anticipándonos a entrada do pequeno lugar de Granja do Vello.

O enclave é tan diminuto que o atravesamos case sen darnos conta e, atravesando unha estreita lingua de asfalto, nos internamos nunha densa agrupación de carballos, castiñeiros e outras especies autóctonas, onde temos que soltar outra vez os cans para que busquen o rastro certo.

E precisamente hoxe tiña que ser o día, cando levo este relato tan atrasado, cando a Cristina lle tiñan que vir as ganas de quedarse a fumar un xaroto e a contarme algúns detalles, interesantes eso si, da súa vida privada. Cando se vai, deixándome a cabina empapada co seu perfume, teño que volver a repasar as imaxes das terras de Nobrega, nas que abundan múltiples interpretacións do mapa, tentando reconstruír aqueles momentos nos que tivemos que andar para adiante e para atrás no Carvalhal da Granja, mentres o ceo se cubría con novas ameazas.

Neste territorio de conto, asombrados pola espesura de frondosos carballos e castiñeiras, lembro aquel fragmento que describía algunhas claves da pintura do arxentino Guillerme Kuitca, e que despois de buscar entre os fragmentos dun cometa, reproduzo agora. Dí Jerry Saltz, prologando a un libro de suxerentes imaxes: “Esas persoas que amamos e que nos aman son as nosa biografías: eso que realmente somos. Esas persoas son lugares, marcadores, as breves treguas das nosas vidas regulares e normais: son os momentos en que prevalece a fame e o pracer, en que o calor trunfa sobre a razón e sobre o medo, en que a urxencia é máis importante que o deber. Cada parte dos nosos corpos conten lembranza”.

De tódalas sortes que atesouro nos meus días, ademais de vivir nun lugar do planeta onde o clima é benigno, onde non teño problemas para comer, polo menos, dúas veces ó día, onde teño un teito que me cobixe e ninguén está apóstano na esquina para pegarme un tiro, de esa suma de sortes ás que teño que engadir que dispoño dos medios para desenrolarme intelectualmente (tamén para alienarme e converterme nun idiota, pero bo), e que non padezo ningunha enfermidade grave que me limite para gozar de todo esto, o máis sublime, a sorte máis excelsa, é disfroitar de esta cobertura emocional que algúns destes camiñantes conforman.

Non sei se algún día poderei corresponderlles na súa xusta medida a aqueles que evitaron que sucumbise ás tebras, máis ameazadoras que as que cobren os ceos mentres ascendemos, seguindo unha pequena liña de auga, cara a Costa de Portela, pero non desaproveito a oportunidade para manifestarlles, unha vez máis, que son algo máis que unha parte da miña biografía, son parte da miña xeografía, como as miñas pernas, os meus ollos ou a miña lingua. Se suavizan as pendentes, as orográficas e as emocionais, cando me acompañan os meus seres queridos, e con eles chego novamente ó asfalto, baixo a mirada curiosa dunha parella de vacas courenses.

Cando atravesamos a estrada, avanzando outra vez na masa forestal, na que as especies autóctonas van cedendo terreo ás foráneas, coa ameaza permanente dos eucaliptos, son outras as ameazas que se cumpren, as das nubes que, pouco a pouco, cubriron a totalidade do ceo, e que nos obrigan a deternos para pertrecharnos de roupas hidrófugas que impidan que nos inunden cos seus zumes os osos. Menos mal que Yuka, que comanda firmemente as tropas, desestimou unha boa parte do sendeiro, e nos leva cara a aldea de Ventosela, onde están os nosos vehículos.

Podería rematar aquí o relato deste día, pero son un animal pretensioso ou, sinxelamente, maniático, e me costa deixar sen cubrir o espacio en branco que me resta neste folio, así que, atendendo ás críticas amables dalgún dos lectores deste compendio de lugares e de xentes, vouvos agasallar cun pequeno poema de Oliverio Girondo, escritor arxentino, que a principios do século pasado escribiu esto:

“En la terraza de un café hay una familia gris.
Pasan unos senos bizcos buscando una sonrisa sobre las mesas.
El ruido de los automóviles destiñe las hojas de los árboles.
En un quinto piso, alguien se crucifica para abrir de par en par una ventana.
Pienso en dónde guardaré los quioscos, los faroles, los transeúntes,
que se me entran por la pupilas.
Me siento tan lleno que tengo miedo de estallar…
Necesitaría dejar algún lastre sobre la vereda…
Al llegar a una esquina, una sombra se separa de mí,
y de pronto, se arroja entre las ruedas de un tranvía.”

Algúns versos de Girondo, xunto con outros de Mario Benedetti, son a espiña dorsal dos diálogos das dúas películas de Eusebio Subiela que teñen por titulo “El lado oscuro del corazón”, e que, xunto coa lectura das obras destes dous xigantes, recomendo sempre que teño ocasión. Así como hai persoas que forman parte da nosa xeografía, tamén temos libros, películas e cantigas que, ó xeito de pequenas cicatrices, forman parte da nosa anatomía e que cando lemos, vemos o escoitamos algún dos seus fragmentos sentimos o mesmo efecto que ó furgar nunha desas liñas que deixan as feridas ó pecharse.

“Basta que alguien me piense para ser un recuerdo”, dicía o poeta arxentino, e non podo estar máis conforme coas súas palabras. Agora que tanto se fala de recuperar a memoria, sigamos sementando pegadas.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Archivo del blog

Seguidores