E55 Trilho de Corno de Bico - Alto dos Morroês (Paredes de Coura)

Domingo, 28 de outubro de 2007

A ver ¿como carallo era o conto? Érase unha vez un gato con botas. Era un gato vello cunhas botas tamén vellas, roídas polos ratos e polas pedras, máis aínda tiña ganas de aventuras, e por iso saía, polo menos unha vez á semana, ós camiños do país veciño, onde, acompañado doutros michiños, xogaba ós exploradores e, por unhas horas convertíase nun gato novo.

E a cantiga ¿como dicía? Xuntáronse catro un día, os mellores deste barrio... por sorte para o noso gato con botas, non tiñan intención de metelo nun saco, para tiralo na Praia da Castiñeira, so querían enredar con el por as congostras, corredoiras e canicouvas das que tanto falara nas súas noites enluadas.

Pero imos deixarnos de contos e de cantigas. O certo é que era domingo, que seguía sendo primaveira, aínda que estiveramos a piques de entrar en novembro, e que non tiña claro que tivese compañía para a miña andaina semanal.

Por aquelo de segui-las tradicións, aposteime no muro vermello do Concheiro, mentres o sol lambíame a cara coa súa lingua de lume. E algo mais co sol iluminoume o rostro, cando apareceu Merchi, compañeira de troulas e pararotas, co coche cargado de xente.

Viñan cando ela, Marta, Martola, Martoliña (é unha soa pero para min fai por tres), que deume unha inmensa alegría volve-la ver, e compartir con ela outra ración de sorrisos e verbas amábeis, e tamén un tipo grande, en envergadura e simpatía, greñudo e morcego (pipistrelo, din os italianos) para máis señas, que respondía ó nome de Couto. Aínda que máis curioso foi o quinto pasaxeiro, que recollemos no seminario, aínda que non viña de rezar, cortometraxista laureado cun curioso alcume de guerra: Andressolo (dos seus méritos hai abondo material en You Tube).

Con esta xente nova, tropa do carallo, cruzamos a fronteira, mentres eu contaba ás miñas amigas os derradeiros aconteceres da miña vida sentimental, por esa inclinación natural que teño a espirme, a mostrar os meus sentimentos, e que ás veces me trae algún dor de costas, debe ser que me colle o frío.

En fin, gato negro ou gato branco, como dicía o camarada Mao, o importante é que cace ratos.

Aínda que ratos non comemos, pero case, así que Andressolo, facéndolle honor ó seu nome, decide quedar no aparcadoiro, mentres o resto empéñase en reducir as racións abundantes de arroz malandro e tamboril, sen conseguilo na súa totalidade.

O continxente montañeiro queda satisfeito, así que non é cuestión de meterlles unha mallada. Tratamento de luxo para os novos eivadiños: imos cara Paredes de Coura, onde o outono comeza a debuxar a súa sintonía de cores nas copas das súas fragas.

Que mal lles parecería, a calquera destes catro, que os meteran nun saco, como fixeron co gato... Aínda que algúns confúndenme coa Besta do Coura, esa fera esquiva que adoita bañarse en toda poza canta hai, non teño malas intencións para con esta xentiña. Así que decido guialos ata o mesmo corazón da área protexida: o Corno de Bico. Para elo temos que chegar a Tumio, aldea senlleira cun mosaico de leiras á seu carón, onde pasta o gando e o tempo parece detido indefinidamente.

Non son moi amigo de enredar un sendeiro con outro, como fai o meu caro amigo Zalo, pero nesta ocasión fago unha excepción: subiremos por Trilho do Alto dos Morroês e baixaremos polo Trilho de Corno de Bico, dous polo prezo dun.

Andressolo non está moi convencido, e pregunta pola distancia, altitude, tempo e... velocidade, para saber que tipo de provisións ten que levar: galletas, iogures, ou... grelos. Para resolver as súas dubidas ofrecémoslle as nosas mochilas, para que distribuía o seu cargamento, porque o noso compañeiro non ten o lombo para levar moitos paos.

Cruzamos á beira dos campos do pequeno núcleo rural, onde toman o sol unha ducia de ovellas, mentres no ceo empézanse a debuxar un cardume de nubes fragmentadas, cousa de agradecer porque a canícula que cae sobre nós fai que sobre ata a camisola, aínda máis cando acometemos as primeiras costas.

Por sorte xa nos internamos na fraga, pisando un regueiro de ourizos e follasca, e non hai queixa ante o espectáculo do outono nos castiñeiros, carballos, acevos e bidueiros que atopamos ó noso paso. E tamén de algúns cogomelos, lepiotas e amanitas, agochados entre a herba e os fentos. Non hai quen pise esta Fraga de Morroês e pase indiferente ante a súa beleza.

Saíndo deste lugar enfeitizado, chegamos a unha casa forestal en ruínas, onde decidimos, ou máis ben deciden e me deixo levar, facer unha parada técnica. E cando digo técnica falo ben, porque hai a quen non lle vale con fumarse un xaroto, aínda que sexa da risa, e prefire levar un trebello caseiro para evita-la nicotina, un hibrido de cóctel molotov e pipa de auga. Cousa nunca
vista nestas saídas eivadiñas, pero algún día tiña que ser.

Parece que esta parada danos forza para subir pola empinada pista forestal que nos leva ó Alto dos Morroês, e polo camiño voulles contando da política forestal do Estado Novo, e as particularidades desta zona repoboada con abetos, cedros de Oregón, tuias, piñeiros ananos e outro feixe de especies foráneas que forman esta particular masa forestal.

Aínda que non sei se me fan moito caso, porque empezan a queixarse da costa e me vexo obrigado a facer outra parada para que, coas vistas á Serra do Leboreiro, tomen aire antes de acometer o tramo máis vertical do sendeiro.

Cada quen carga as baterías, uns roendo unha mazá e outros merendando un prato de grelos, é o que ten a humanidade, que é diversa. Así que parolando e rillando pásase o tempo, e bótolle unha ollada á nosa cima, como veterano que son, e fago uns cálculos urxentes do tempo que nos levará o que nos queda de subida, e sumándolle a baixada xa non me da para moitas paradas, polo que apremo ó grupo a segui-lo camiño.

Pasamos á carón dunha grea de cabalos, xusto cando deixamos a pista forestal e nos internamos na fraga, onde predominan os carballos e o outono luce as súas mellores galas, o que axuda a suavizar os efectos da forte pendente que acometemos, a última antes de chegar ó cumio de Corno de Bico.

Parece que sobre os meus amigos exerce unha forte atracción a arquitectura, aínda que esta atópese en ruínas, e se entreteñen un rato recorrendo o faro de vixilancia forestal que, certamente, é unha construcción ben curiosa. Dende alí constatamos como o ceo cubriuse pouco a pouco, e o sol descendeu, achegándose perigosamente á silueta das montañas, así que temos que darnos presa para achegarnos ó Miradoiro de Corno de Bico.

Dende esta atalaia privilexiada temos unha boa panorámica dunha parte extensa do Val do Coura, a pesares de que non temos demasiado tempo para deternos a contempla-las vistas porque, aínda que non teña dubidas no camiño a seguir, non é o mesmo facelo de día que de noite, por moito que levemos un morcego con nós.

Descendemos pola vertente oposta á que subimos, por unha pista de terra que atravesa a espesa masa forestal, coas pernas lixeiras pola inclinación favorable da pendente, pasando á carón das máis variadas especies que, sen embargo, non causan demasiada curiosidade na miña tropa, que está máis atenta ós discursos de Andressolo, que non entenderei ata a noitiña, cando chegue a casa e vexa, ata que me doan os ollos, unha mostra da enchente de vídeos caseiros que ten colgados de Internet.

Así ata abandonar a ampla pista e coller un estreito carreiro que nos leva, rapidamente, ó pobo de Tumio, de onde saímos, non sen antes botarlle unha ollada ó círculo máxico que debuxamos ó redor da área protexida.

De volta cara a metrópole, facemos unha paradiña na praia fluvial de Abrigo do Tabâo, xustiño onde tódolos anos faise o festival de pop-rock de Paredes de Coura, para tomar uns finos é unhas olivas negras, no chiringuito do río, que agora está transformado nun restaurante con moita cor, con zona chilau e ordenadores ó servicio da clientela.

Outra vez somos catro gatos, porque ó quinto, o noso cortometraxista véñenlle as ganas de rematar cos grelos, e baixa ata a ribeira, para que non llos comamos. E así foi, e así volo conto, e si alguén ten algo que engadir, que o diga.

E54 Trilho da Pedra Alçada (Caminha)

Domingo, 21 de outubro de 2007

A estas alturas do campionato, cando levo máis dun ano probando, penso que con certo éxito, a fórmula milagrosa para darlle sentido ós domingos, sen ter que madrugar demasiado e combinando xantares, amigos e sendeiros nunha cousa que, co tempo, deuse en chamar Eivadiños (ou Eivadinhos, pola nosa afeizón portuguesa) penso que é bo momento para reflexionar sobre que carallo é esto, ou si ten algún sentido máis ala de me dar cobertura para as miñas saídas montañeiras.

Ninguén mellor para acompañarme nestas pallas mentais que o pai do asunto, o verdadeiro culpable de que se iniciaran estas convocatorias dominicais e festivas (porque tamén santificamos as festas camiñando). Si, claro, non podía ser outro que Zalo de Paramos, caudillo de Camiñantes e Congostreños, que certo día me animou a que vencera o medo á ciática e o acompañara a xantar a un restaurante con nome de sinal de tráfico, onde, aseguraba o meu amigo, facían un arroz caralludo, e con ese manxar no bandullo, prometíame descubrir unha terra onde os desniveis eran amábeis e o outono prometía unha verdadeira sinfonía de colores.

Gustoume a fórmula e, vendo que non tiña patente, e que a miña perna non protestaba demasiado, decidín copiala. Non pensei, nese momento, que aguantara demasiadas saídas ó monte, porque o meu lombo xa tiña paos dabondo, pero mira ti por onde xa levo máis de cincuenta pateos na chepa e aínda teño corda para rato.

De algo deso falamos hoxe, aínda que non pararamos no Stop, como obriga a tradición (porque ata tradición temos), porque o Zalo anda outra vez ca dieta do xarope de arce, para depurar os velenos do corpo e baixar de peso, pasando fame, eso si. Así que, cousa inédita, iniciamos o sendeiro preto das dúas da tarde, pola nosa hora, cando xa tiñamos repasado a actualidade política, a crónica sentimental, as diversas convocatorias montañeiras, o estado dos amigos comúns (e dos inimigos), e a actividade sindical, baixo un sol de carallo para estas alturas do ano.

Eu, que estou en crise existencial pola continua deserción dos meus, non estou demasiado convencido da función social que, como apunta o de Paramos, ten esta historia dos Eivadiños, aínda que é certo que cando tanto el como os outros se uniron a esta colección de xantares (e ceas, que tamén) e sendeiros, o que non coxeaba dun pé, tiña fodido o disco, ou estaba deprimido ou andaba sen parella, que de todo tivemos nesta viña. E si estamos a cumprir unha función social que nos subvencione a Xunta, ou a Cámara Municipal de Paredes de Coura, polo menos para pagar a comida.

O certo é que saímos da aldea de Santa Aginha, probando a facer o camiño ó revés, para ver si eramos quen de atopar as marcas que non viramos na anterior vez que fixeramos o trilho, e tamén si lle atopabamos o sentido, non a vida, que xa o intentaron no seu tempo os montipaiton, senón a esta historia dos Eivadiños, porque historia, e ademais escrita, tena.

No primeiro tramo, unha pista de terra que sae do pobo entre piñeiros queimados, non atopamos nin un nin outro, así que tiven que tirar de memoria para chegar ó río, aínda que o esforzo tampouco era para botar foguetes, porque aínda en xullo pisara estes sendeiros con Yuka e Ramón. Quen, por certo, a estas horas estarían sufrindo polas carreiras de coches, en fin, cada un ten os seus santiños.

Chegar ó río chegamos, faltaría máis, sen dubidar nin un momento na dirección a seguir, pero sen ver nin unha puta marca, así que procedín a ensinarlle ó meu invitado o baño e unha levada de pedra que tiña boas vistas, polo que baixaban as minguadas augas do Ribeiro de San Joâo.

Camiñamos pola canle, quitamos catro fotos na beira do precipicio e atopamos un muíño, onde remataba. Ata o enxeño hidráulico chegaba un camiño, e ala fomos a cheirar, e así atopamos a prezada marca, pero que dicía que non, ou sexa que si, que chegaba ata alí.

Para celebrar o noso éxito decidimos darnos un refresco na poza, e ben que nos refrescamos porque a auga debía estar a menos corenta e cinco graos, máis o menos como o día que a miña Piccolina probou, por vez primeira, a temperatura do Atlántico.

O mellor pensei, a razón de ser das saídas Eivadiñas é esta, a de bañarse en coiros cos colegas, aínda que tamén vimos lonxe para facelo, tendo tan preto a praia da Fontaiña.

Outra razón pode ser, pensando na miña metade, que entre o pateo, a conversa e o baños se combate a saudade, a morriña, ese sentimento que se ten cando se estraña á patria. Aínda que a patria sexa de carne e oso.

Pois así, máis fresquiños e cargados de razóns, nestes momentos xa non tiñamos máis polémica que atopa-lo camiño, continuamos Zalo e Anxo, como o dúo dinámico, seguindo o curso do río por un estreito camiño empedrado, o mesmo que fixera fai uns meses en sentido inverso, buscando como exploradores indios as pinturas roxas e amarelas.

Aínda que o único que tiña carné de explorador era o de Paramos, que descubría pegadas de gando e de homes (ou de mulleres, que non especificou). Aquí tamén tiven que tirar da memoria e atopei un par de marcas, bastante borradas pero que confirmaban o certo do camiño.

Cando chegamos á sólida pontella que cruza o pequeno ribeiro, e o camiño comezou a empinarse e a agocharse entre as xestas, acacias e toxos, foi tempo de deixar a conversa e abrir ben os ollos para non perder o rumbo ou caer, como me pasou a min, nunha fochanca.

Aínda así, anxo caído pero non vencido, seguimos atravesando a xungla sen queixarnos ¿a quen? ¿para que?, ata que divisamos a silueta do Mosteiro de San Joâo d’Arga, onde unha rapazada da Lusitania recibíanos, minutos despois, coas típicas caras de ¿pero de onde saen estes fulanos?. Nós, vellos pero aínda con folgos, continuamos sen visita-lo recinto sagrado, porque xa o fixeramos o domingo anterior.

O sol aínda arreaba hostias de lume cando cruzamos a estrada, cara o parque de merendas, e eu aproveitei para encher unha botella de auga e botar un bo grolo, mentres o Zalo insistía na súa poción, non sei se máxica ou non pero dou fe que lle deu forzas para subir cara o Châ do Guindeiro como si tivese vinte anos.

Eu seguía cos meus pensamentos, e co meu arquivo dixital, e cas forzas moito máis xustas (faltábame a miña poción máxica: a malandrina), aínda que lembraba que fai séculos, cando eu facía deporte case a diario, tampouco era quen de alcanzar ó touro de Paramos cando o terreo se puña vertical. Polo menos tiñamos sombra, a ratos, e a calzada de pedra debuxaba un recorrido realmente bonito, mentres gañabamos altura e perdíamos de vista o mosteiro.

Aínda que neste tramo atopamos algún sinal, tampouco era como para deixar o guía atrás, ou sexa a min, así que ó chegar a unha pista de terra, onde presentábanse tres opcións, puiden reunirme co meu amigo e chegar á chá, onde Lourenzo varría ca súa lingua o monte pelado, sen máis sombra que os xigantescos molinetes que, por falta de vento, custodiaban inmóbiles os cumios cercanos.

A dirección estaba clara, pero decidímonos a cheirar un carreiro que tiña boa pinta e, bingo, unha pintada amarela e vermella, pero que carallo de bingo, ese non era o noso sendeiro, nin outro do que tiveramos noticia, a pesares de que o val que se abría ós nosos pés era realmente apetecible. En fin, tivemos que deixalo para outro día.

Porque días teremos, incluso mantendo o formato orixinal dos Eivadiños, aínda que o goberno insista a fin de mes en recortarnos unha hora de sol. Outra vez, mentres seguimos contemplando o noso ascenso pola pista de terra, nun tramo que xa podemos chamar aéreo, volvemos co tema de marras, e xurde a dúbida de si contabilizar as saídas de Forcarei e Ancares, por exemplo, no computo destas convocatorias. E nesto chegamos a un acordo de mínimos, no que eu xa pensara para pórlle punto final ó tema: se hai crónica dámoslle o si. Contaremos as saídas por crónicas.

Agora que xa temos matizado o noso sinal de identidade, aínda que non sirva nin para tomar polo cu, podemos subirnos ó vértice xeodésico, que tampouco sirve máis que para alimentar o noso ego, e coroamos o punto máis alto do concello de Caminha: Pedra Alçada. Xa sei quen non chega ós oitocentos metros, pero válenos para encher o domingo de contido, que é do que se trata (eso é, encher o domingo de contido, outro motivo para anotar). Ademais, dende aquí todo o que nos queda é baixada, que xa se sabe que baixando tódolos santos axudan, incluso a dous ateos coma nós.

As panorámicas dende o cumio, e durante todo o descenso, son espectaculares, coa desembocadura do Miño a punto de ser devorada por un mar de nubes que avanzan precisamente dende o Atlántico, penetrando nos territorios das dúas ribeiras. Co relaxo de ir cara abaixo aproveitamos para por a parir a algúns dos personaxes do pasado, porque sempre é bo lembrarse dos amigos pero mellor é non esquecer xamais ós inimigos, por se acaso. Aínda que máis ben son eu o saco de rancor, coma sempre, porque o caudillo está máis preocupado por buscar o xeito de enlazar este tramo co da semana pasada, para traer os seus acólitos do CdC ou de Congostra.

Si, agora xa estou máis tranquilo, e non porque xa miramos, ala abaixo, a tiro de pedra (si a tira Zalo igual lle chega) a Capela de Arga de San Joâo, senón porque xa me da igual que leira é esta dos Eivadiños, ou si é palla mental, cobertura, motivo, fórmula ou club de boiescau, o tema é que o camiño, a compaña e a conversa ben pagan a pena, e si se pode repetir o próximo domingo pois vale, pois alédome. Ó final parece que todo queda nun feixe de verbas e de imaxes, pero tamén queda en saber que o vivimos, que o gozamos (que ninguén pense que estivemos a rozarnos, ¿eh?).

Pois iso, que chegamos á capela, sen máis incidencias, e tamén sen atopa-las marcas do trilho, e dende alí, nunha carreiriña de can, ata o coche, recocido polo sol coma nós. Xa no camiño de volta, aínda lle dimos outra volta máis, porque non sabemos estar calados, e repasamos as convocatorias de camiñantes, rillamillas, congostreños e ribeireños, por si coincidiamos algún día. E algún día coincidiremos, pero eso xa será outra historia.

E53 Trilho do Cabeço de Meio Día (Caminha)

Domingo, 14 de outubro de 2007

Nova incursión dos “Eivadiños” na serra da Arga. Escasa concorrencia pero con figuras reseñables: Anxo, Salomé, Zalo e Xacobe. A presencia do comandante sempre é unha bendición pra continuidade dos camiños, pois por onde pasa non volverá crece-la herba; pois virán tras el, Camiñantes, Rillamillas, ... A presencia do noso líder e fundador, Anxo de Lavadores, dálle caracter oficial a esta convocatoria fronte a outras aventuras paralelas de eivados que foron cazar culebras e buscar novas rutas.

O Stop, lugar habitual de encontro e degustación do arroz malandro estaba pechado, o que nos levou a descubrir outra das delicias gastronómicas do norte de noso amado Portugal: “Arroz ó Tamboril”, enriquecido con nobres mostras de peixe sapo e langostinos. Política, relixión, medio ambiente, presente e futuro amoroso do noso caro amigo Anxo, etc., foron temas de conversa que animaron o xantar.

Alá polas dúas e media hora local, sen a sagrada siesta pero coa a bendición de St.º Antão, comezamos a camiñar na “Arga da Cima. Salomé intentou, á saída e novamente á volta, tira-la capela do bendito, sen lograr movela un ápice por moito que empurrou. O camiño levounos por unha sucesión de “moinhos” con contundente tellado de laxas perfectamente conservados. Mesmo a través da porta ouvimos como moía o de Baixo. Sómente cunha nariz educada en Paramos poderíamos ter gozado do arume da fariña recén moída, pero os criados preto da cidade precisamos dun estímulo maior.

Preto de alí deixáramos a solemne Ponte de Porto Carro, que non mereceu a atención dalgún que perdeu os ollos nun deportivo vermello, ostentoso e pouco práctico pros veciños do cercano lugar de Varciela. Falando de especies intrusas, cabe mencionar que o somier aínda non fixo presencia nesta rexión, que mais ben está nun paso evolutivo anterior á cancela, pois nas mais das leiras o peche estaba feito de laxas.

Poucas mostras do outono atopamos no camiño e os mais dos castiñeiros aínda teñen os ourizos verdes; non así as peras e mazás que encheron as nosasmochilas. Como é habitual nas últimas semás, un tempo soleado acompañounos toda a andaina. Baixo a Ponte das Traves, chapuzón e escalada nudista para o sector masculino e baño de sol para o sector feminino.

A estas horas xa regresaban as ovellas de pacer, baixo a atenta mirada dende o outeiro, dunha pastora ataviada de chaleco e gorro de palla, como fixeran dende anos as veciñas do lugar de Gándara. Nesta aldea, unha viña de veira a veira do regato da Fraga, levou a imaxinación de anxo a vendimar dende a piragua. Pouca enerxía deben deixar na zona os modernos aeroxeradores que escoltan ós aínda operativos Moinhos da Gándara. A electricidade non ha de chegar para un moinho eléctrico. Finalizámo-lo percurso tras cruza-lo Pontâo do Lobo, que non foi difultade para o noso canciño retirado, que pasou lixeiro e ouveando.

E52 Sendeiro do Coto da Moura (Arbo)

Domingo, 23 de agosto de 2007

Este domingo, como moitos domingos no derradeiro ano, puxen o espertador, aínda que non tivera ningunha obriga laboral que o demandara. Antes de escoitar os seus berros xa estaba esperto, aferrado a unha camisola verde que me acompañou os soños da última semana. Non amencín con teas de araña na gorxa, porque na véspera non bebera nin fumara, nin fixen un reconto de cadáveres, porque non gardo ningún debaixo da cama, e nos pregues das miñas sábenas xa non me lastimaban os fantasmas, porque dende que fai un tempo desapareceron, buscando outras víctimas, sabendo que xa non teño medos.

Si, parecía outro home o que sorría á mañán, pero era eu. Ou quizais son outro home, e por agora esperto cun sorriso pintado na cara. O certo é que me vestín, e me precipitei, antes de atender a outras urxencias, como a de desfacer esa dureza que me estorba entre as pernas, ó ordenador, para acariñalo con palabras. Houbese preferido que fosen as miñas pegadas as que percorreran as costas amadas, pero nese caso seguiría en cama, e esta crónica non necesitaría estas voces, e serían máis elocuentes os silencios.

Non farei fincapé nos cariños matinais, así que contarei que mentres o facía levantouse o outro inquilino, e tiven a desafortunada idea de probar o café que preparara, e de paso seguir constatando o inmune que é ó desorden, si, como sempre a cociña era a paisaxe de despois dunha batalla.

Con esta disposición, dun e doutro signo, enchín a mochila, con máis intencións que razóns: metín a cantimplora pero non a enchín de auga, esquecín o pano para a cabeza, e tamén as gafas de sol, acertei a levar dúas mazás e unha camisola de reposto, deixei atrás a toalla. En fin, os efectos secundarios de estar pensando continuamente na miña metade, que sufro con alegría. E saín á rúa, onde o ceo se resistía á entrada do outono, e seguía lucindo un azul estival sen unha nube que filtrara un sol implacable.

Cheguei, como sempre, cedo á cita cos meus amigos, e merquei o periódico El País, que traía como agasallo un groso libro de historia, sobre o reinado de Carlos V. Como os lategazos solares non me deixaban ver os titulares senteime nunha esquina sombreada e puiden ler algúns: “Centos de independentistas queiman fotografías do Rei en Girona”, “Bélxica se evapora: os conflictos entre flamencos e valóns ameazan a unidade”, “A economía paralela disparase en Cuba”, “A lei de Memoria Histórica tambalease”. Pois si que viña cargadiño o diario.

Para quitarme do meu empeño por comprender estes e outros temas sonou o teléfono: era Ramón, que estaba esperando con Yuka e Miguel no punto indicado, dende facía un bo anaco, a punto de incinerarse.

Desculpáronme por crerme baixo outro dos efectos secundarios que colecciono dende que baixaron do ceo para quererme, e entre a media ducia de rutas que levamos preparadas, escollemos unha e nos botamos á estrada.

Puxemos rumbo a Salvaterra de Miño, mentres eu intentaba seguir avanzando na lectura e contestar ás preguntas dos meus que, unha vez máis, sinalaban o meu imaxinario italiano como preferente. Creo que as miñas respostas foron suficientes, porque a metade de camiño, pasando por Valença, Miguel caeu en brazos de Morfeo, e Ramón e Yuka se enfrascaron nunha desas conversas nas que tres son multitude.

Volvemos ó Noso Eido, ese reduto do roxerío do Condado onde ceamos o día do Festival de Poesía, con Vermelho e Branco, e onde Tina fixo unha inmersión definitiva no galego, moito máis cálida que a do océano Atlántico. Aínda era cedo para xantar, pero ó ser unha vila fronteiriza xa tiñan os fogóns encendidos e a camareira, a mesma que nos alimentou antes do concerto de Marful, cantounos o menú, e despois o elixiu ela mesma.

Por un momento pensamos en abandonar os nosos plans iniciais, e despois tivemos que rendernos ás evidencias: a nosa intención de ir á Peneda, un parque natural no interior do territorio luso, era demasiado ambicioso, e máis que nada arriscado para min polo tempo de desprazamento e o de recorrido, ó que había que sumarlle o do xantar. Así que mentres dabamos boa conta dos embutidos e dos anacos de tortilla da espera, convencín os meus para probar sorte en Arbo, onde había un sendeiro que non camiñaramos.

Xa non tiñamos tantisima presa, así que comemos os chocos e os pementos de Padrón con calma, e acto seguido nos empregamos con esmero a baleirar unha fonte na que amontoaba unha parrillada de carne (churrasco, chourizo e polos tomateiros), cunha abundante ración de patacas fritas, mentres intentábamos baixar todo esto cara o estómago con bos tragos de cervexa.

Estábase ben baixo a parra, protexidos dos azoutes do astro rei, que estaba pegando con forza, e cando rematamos co banquete aínda pedimos sobremesa, café e chupitos de crema de orujo. Atopeime cun antigo compañeiro de traballo da litografía, Xosé, ó que non vía dende fai dez anos. Aledeime moito, cando tiñamos dezaoito anos saiamos de troula xuntos, aínda que a min me amolaba un pouco, porque el era o guapo e eu o simpático (así que as rapazas sempre o preferían a el).

O certo é que Xosé tamén era o simpático, e o sigue sendo, ademais de que, a pesar de ter un fillo adolescente, segue sendo un tío guapo. Estivo contándome do seu negocio, un restaurante no Casco Vello, ó que nunca fun: imaxino que non é barato, pola rúa onde está situada, unha das máis turísticas da cidade.

Saudei a María, a súa dona, que practicamente non vira dende a súa voda, e que seguía sendo unha rapaza fermosa, e me presentaron ó novo membro da súa familia, unha nena nepalí, de apenas tres anos, absolutamente preciosa.

Despois de asegurarnos de que non imos deixar que pase tanto tempo ata a próxima vez, despedinme do meu amigo (o foi no seu momento e algo quedou de aquelo), e me reunín cos meus para descontar os quilómetros que nos restaban ata Arbo, subindo ría arriba pola estrada portuguesa, mentres Miguel botaba outra sesta por fascículos e Yuka me pedía a dirección electrónica da miña metade para dicirlle que me namorara dunha pequena nepalí.

Volvemos a cruzar a fronteira, por cuarta vez no día, como se fosemos contrabandistas xogando a despistar ós gardas de aduanas, e chegamos a Arbo, ou máis ben lle dimos as costas nada máis chegar por que o noso punto de partida estaba nos seus arredores, preto da desembocadura do río Deva, un dos últimos afluentes do Miño.

Cando chegamos á ponte sobre o Deva, e nos detivemos ante as marcas amarelas e brancas, o sol insistía en restallar o seu lóstrego de lume, e eu maldicín esquecer as gafas, a protección solar, o pano da cabeza e a toalla. Ia a facerme falla todo isto, pero non tanto como unha caricia, un sorriso o un alento da miña xeradora de recordos.

A pesares de que oficialmente entraba a estación da follasca neste día, cara as tres e media da tarde, a canícula que caía sobre nós era insoportable e comezamos a enredar, por se procedía, sobre a posibilidade de baixar cara as beiras do río, a escasos metros de estrada, para refrescarnos antes de comezar o itinerario.

Non houbo sorte, así que mentres os meus acólitos se aplicaban abundantes capas de protector, protexían as súas cabezas con sombreiros e viseiras, e decidían que deixar no coche e que levar na mochila, prepareime, a peito descuberto, para sufrir os castigos do ceo por non ser tan precavidos como eles.

Así que cruzamos a estreita estrada que vai cara á aldea de San Xoán, e comezamos a ascender por unha canicouba, baixo a cal seguían a madurar, nunha pequena viña, unha tardía colleita de uva tinta de Condado. Démoslles as costas o Deva, gañando altura pouco a pouco ata desembocar noutra estrada, e deseguida pensei que non era bo día para xogar ós exploradores, pero sempre me custa dar marcha atrás, ata para tomar impulso, así que calei e seguimos cara diante.

Por sorte, pouco antes de chegar ó tramo asfaltado sorteamos unha levada, onde poidamos refrescarnos, porque nos esperaban algunhas penitencias. A primeira camiñar sentindo a lingua ardente do sol flamexándonos as costas, mentres seguíamos os sinais en sentido ascendente, a segunda escoitar o ruxido do río, do que cada vez nos aloxábamos máis en altitude, aínda que seguisemos a liña do seu curso.

Menos mal que, cando empezaba a xurdir o desánimo, as marcas nos fixeron abandonar a estrada e introducirnos nunha fraga de carballos, onde nos agardaban agradables sorpresas. Volver pisar terra en vez de asfalto, e gozar da sombra das árbores, que formaban neste lugar unha paisaxe onde é fácil imaxinarse lendas de magos e princesas, sería suficiente, pero para sumar encantos ó sendeiros que discorrían entre estreitas corredoiras, desembocamos en Trabazos.

Despois do traxecto que sufrimos polo asfalto, no corazón da fraga onde se atopan as ruínas deste poboado que nos ofrece unha suma de encantos, e para nós é como entrar nun oasis tras atravesar o deserto. Camiñamos sobre as follas que alfombran o estreito sendeiro, anunciando con rotundidade a aparición do outono, e as nosas pegadas van debuxando cantigas nas follas que abandonaron as copas de carballos e castiñeiros.

Sorrimos nerviosos ó obxectivo da cámara, incluso por momentos esquecémonos do río, do que xa non escoitamos os seus furiosos saltos polas pedras. Cada vez que estou nun lugar como este non podo evitar a nostalxia, e pensar no ricos que me saberían uns bicos no medio desta paisaxe de conto.

Do que si me aledo é de aforrarlle á miña metade o que ven despois, en canto volvemos a enlazar coa estrada, que nos leva ó pobo de Sande, un deses núcleos do rural galego onde conviven mostras do feismo arquitectónico coas casas restauradas con exquisito gusto.

Porque neste lugar comeza unha ascensión verdadeiramente dura, máis aínda en función do que apertaba o sol, e de que sobre nós non había máis que unha enorme cúpula azul. E si o tramo rural se nos antollou insufrible, cando lle dimos as costas e seguimos descontando metros cara o ceo, avanzando por unha estrada solitaria, onde non había nin unha soa sombra, empezamos a lembrarnos da nai do imbécil que deseñara a ruta, facéndoo o fraco favor deste tramo horrible con sol, asfalto e forte desnivel.

Ben, Yuka e Ramón tamén se lembraron da miña (pobre mama Carmiña, que non ten culpa de nada), por elixir este itinerario. E aínda máis cando, despois do firme asfaltado, enlazamos cunha pista de terra calcinada, que seguía gañando verticalidade, na que estivemos a punto de abrasarnos.

Todo mellorou, o terreo e os ánimos , ó chegar ó cumio, o Coto da Moura, no Monte Peilán, que nos ofrecía unha interesante panorámica sobre o Condado, sobre a fenda azul que abre o Miño entre Galiza e Portugal, e sobre as poboacións máis pretas do pais veciño, resgardadas pola cordilleira da Penada.

Outra vez sinto que a miña metade non viva ese momento, aínda que me aledo de que non sufrira esta subida de po, suor e lágrimas (como no poema do Cid). Para que poda velo disparo un feixe de fotografías, en algunhas das cales desapareceu o meu bandullo sen necesidade de pasalas polo Photosohop.

Despois de recobrar a respiración (e tamén as curvas do estómago), comezamos o descenso da montaña, mentres Miguel volvía a contarme sobre a súa situación emocional, por enésima vez, máis que nada para desafogarse, porque os meus consellos, como sempre, caen en saco roto. Deben ser os efectos da altura que sempre sacan estes temas.

Para compensar estes males asociados ó asalto dos ceos, baixamos a bo ritmo por pistas calcinadas polo sol, pola chamada Costa de Barcia, entre piñeiros denegridos e xestas, sumando silencios conforme nos achegamos ó río, no lugar de Ribas de Miño. Pasamos por un túnel baixo o camiño de ferro, e ala estabamos: fronte a esa fenda azul que atravesa a bandeira da nosa patria. O seguinte estaba cantado: buscar un lugar axeitado para nos mergullar e librarnos dos moitos calores soportados.

O lugar non tardou en aparecer, o abrigo dunha pesqueira, esas construccións típicas desta zona que se utilizan para a pesca da lamprea. Espímonos outra vez os homes machos masculinos, mentres a sección feminina mollaba as pernas. Foi algo parecido a unha comunión, unha experiencia orgásmica, o premio merecido os nosos sufrimentos, e a memoria de tales padecementos esvaecía.

Despois do baño vivimos unha verdadeira aventura, as marcas xogaban con nós as agochadas, e decidimos, a falta de mellor opción, seguir a liña do río. Non había camiño nin nada que se parecera, a vexetación era máis que exuberante, e non podíamos avanzar entre unha xungla de acacias, xestas, salgueiros, silveiras e carballos, así que tivemos que abrirnos paso a escasos metros da auga, polas pedras que, en máis dunha ocasión, estaban ben esvaradías.

Levounos unha eternidade avanzar polo río, e cando tivemos a oportunidade, subimos cara o camiño de ferro para continuar por el cara a desembocadura do Deva. Algúns quilómetros despois volvemos a atopar o rastro do sendeiro, que nos mandaba outra vez cara o Miño, e seguimos por un carreiro para darnos a segunda mergullada do día. Xa estaba a baixar o sol, e non era cousa de enredar, así que a chapuzada foi breve.

Este foi quizais o tramo máis bonito da xornada, e nos levou sen máis contratempos á confluencia dos ríos. Seguimos a montante polas beiras do Deva, pasando polos núcleos rurais de O Cruceiro e A Devesa, facendo un inventario de muíños agochados entre as silveiras, testemuñas dunha actividade económica que esmoreceu co paso do tempo, as marcas son máis abundantes nesta zona, pero aínda así temos que andar con tento para atopalas.

No lugar a As Regadas, con praia fluvial, aserradeiro e ponte románica facemos os últimos quilómetros, esgotados por unha aventura que superou tódalas nosas previsións. O domingo esmoreceu tamén coa caída do sol, e agora xa forma parte da nosa memoria colectiva.

E51 Sendeiros dos Ancares

Isto debeu ser polo 21 a 23 de Setembro do ano en curso.

Arrancamos de Vigo a iso do mediodía e fomos xantar ao Xantar que é un sitio a onde nunca queren ir estes salvo cando non quero ir eu que nese caso é o único sitio ao que se pode ir. Tal vez cando sexa maior entendereino. Alí despedímonos de Mónica e iniciámo-la andaina (en coche) que nos levaría ao noso destino na Campa da Braña nas primeiras horas da noite malia a seguridade que os meus amiguiños tiñan de que nos sobrarían as horas diúrnas.

Aínda paramos polo camiño a tomar un café nun lugar frío e impersoal do que non irei facer propaganda.

Nesta ocasión o reparto era curto: O Xurxo en calidade de peticionario, o Nacho en calidade de realizador de fantasías alleas e eu mesmo en calidade de que estaba alí.

O que sempre pasa na casa de Mariló e Pedro é que encontras moita mais xente coñecida que no mercado de Bouzas o Domingo. Desta vez tamén, así que cumprimentamos a media Cig-ensino e algúns outros, ceamos e fomos durmir.

Pola mañá saímos a unha hora razoable, o que demostra que é posible e aínda non foi antes porque o chiringo do almorzo non abría cedo, cara o Tres Bispos. Subimos a tren e eu vin a boa forma na que está o Nacho deixados atrás os problemas co xeonllo que tanto traban a este que sería un andarín pura sangue se non fose iso. Tamén o Xurxo ía pletórico. A verdade é que daba gusto velos.

Chegados ao Tres Bispos seguimos cresteando ata que nos pareceu que o noso camiño nos levaba cara abaixo seguindo en parte as indicacións que a noite antes nos deran na taberna e en parte os mapas. Así que aos pes do Corno Maldito demos en descer por unha pedreira facéndolle-la competencia aos rebecos asegundo os meus amigos que deben entender destes bechos tanto coma min, nada.

Cando pasadas as lagoas de Burbia, moi esmirradas pola escaseza de auga, ao lonxe vimos o tellado do refuxio soubemos que estabamos no bo camiño. Así foi como chegamos sen atranco ningún ao noso destino. Quixo a providencia que o tal destino estivese ocupado por catro persoas. Como a capacidade é aproximadamente para dez a cousa non ía mal se non aparecía ninguén mais que ben podía suceder pois aínda era ben cedo. O suficiente como para que pasaran un grupo de chicas que se encontraron cos meus amiguiños cubertos pudicamente cunha toalla de mans ou coas mans mesmo. Unha foto.

Como era cedo aínda pensamos en ir cear a Burbia. Puxémonos a elo pero equivocamos o camiño (ou mais exactamente non collemos o mellor camiño) e volvemos á base.

Tivemos que ser corteses e departir cos nosos compañeiros de refuxio para non aparecer coma uns cabestros e ceamos mais ou menos. Despois puxémonos a ver as estrelas, as mesmas estrelas que días antes en Soutelo. O que mais vimos foron avións.

Logo comezou a parte mais bonita. Fomos durmir. Acabamos por durmir fora. O día a seguir o camarada Betanzos declarou que había un que roncaba e non deixaba durmir. E habería.

De mañá, algo cansos -ao menos eu- pola falta de sono, iniciámo-la volta o que nos permitiu perfilar mellor a ruta para sucesivas ocasións. Volvemos competir coas cabras, eu nunca tiña visto tantas, e aínda chegamos a tempo de xantar na casa de Mariló. Xa sabedes como son alí os xantares.

Despois volvemos e a media tarde xa estabamos na casa.

E así foi o conto. Parece que esta será unha próxima saída de CdC onde o Nacho nos conducirá.


ZdP. Outubro 2007

E50 Sendeiro do Alto Lérez (Forcarei)

8 de setembro de 2007

Forcarei

Un soneto me manda hacer Violante,
vive Dios que nunca me he visto en tal aprieto.
Catorce versos dicen que es soneto
Tira tirando ya va el primer cuarteto

Cito de memoria a Lope de Vega porque me encontro nunha tesitura parecida ao fulano do poema que tiña que facer un soneto e non tiña nada que dicir. Teño que facer dous informes por encargo de Anxo (e porque os demais pasan) e o certo é que pasaron tanto tempo e tantas cousas que non me lembro cabalmente. Tratarei, pois, de refundilos en un só documento e que saia o sol por onde queira (o sol é o que ten, sempre sae por onde quere e sempre quere polo mesmo sitio. Gajo porreiro, o sol).

Isto debeu suceder o finde do 8 e 9 de setembro (corríxase o que non proceda) do ano do Noso Señor do 2007. Consonte o seu costume o Xurxo e o Nacho cambiaran varias veces a proposta, o sitio, a data e todo o que quixeron ata que por fin desembarcamos un sábado pola mañá nun lugar chamado Casanova perto do núcleo urbano da capital do concello de Forcarei. A casa na que nos iamos aloxar chamábase ‘Cassanova’ coma se ese ‘s’ engadido a dotara dun pedigree que non fose quen de acadar por si mesma.

Mal feito porque o lugar era unha antiga cerería, cousa que eu non tiña visto nunca, e valía a pena aínda que solo fose por iso sen precisar do engadido do ‘s’. Pero explicounos o dono que ese ‘s’ dáballe un punto italiano que a el lle puña. Pensei eu que estaba ben xa que os nosos amigos andan nunha xeira italianizante desque o Xurxo os paseara polas terra rivelenses se o xentilicio é correcto.

As personaxes, non se me debe esquecer, desta historia son: Xurxo en calidade de alma mater e director espiritual; Nacho en calidade de sherpa e director técnico; Yuca, Ramón, Salomé e mais eu en calidade de personaxes de reparto. Coma personaxes invitadas para este episodio: Concha e unha fotógrafa da que non lembro o nome (póñase no lugar destas últimas palabras o nome da fotógrafa)

O primeiro que fixemos, ao menos que eu lembre, foi ir a Acibeiro á procura dunha ruta que xa en pasados tempos intentamos facer con CdC e acabamos metidos entre as silvas e sendo evacuados en taxi que é unha maneira pouco elegante, mesmo vergoñante, de resultar vencidos. Non, agora lembro, iamos buscar unha que asegundo Nacho nos levaría á Groba. Como non a atopamos acabamos nun chigre tomando polbo a prezo de percebe despois de térmonos infiltrado entre os fregueses nunha misa.

Logo, xa cando o sol caía, comezamos a pateada Lérez arriba nas proximidades da nosa Cassanova residencial. Alí foi onde se nos uniu unha amiga de Xurxo... que resultou ser tamén coñecida miña e aínda de Nacho. Aquilo de que o mundo é un pano cheo de mocos cada vez é mais certo. A Concha deulle colorido ao choio co seu bolsiño e o seu foulard, o certo é que ela pensou que unha pateada que empezaba ao anoitecer non podía ser grande cousa e acertou, claro.

Rematada a pateada que fixemos seguindo as correctas explicacións do noso hospedeiro e sob a batuta de Nacho, algúns decidimos aínda irnos bañar. Xa era noite pecha e os catro homes machos masculinos debiamos parecer a Santa Compaña en pelotas naquel río escuro e sen lanterna. Unha tristeza de xuventude estragada.

Despois a nosa común amiga Concha organizounos unha cea de manda carallo en Soutelo de Montes, comemos croca, cousa brava iso da croca, e logo fomos dar unha volta polos arredores a ver estrelas que se ve que é unha cousa que lle pon ao amigo Xurxo. Alí foi onde coñecemos á fotógrafa da que falei antes. Tipa interesante.

Salomé e mais eu retirámonos unha vez inventariadas as estrelas que había e mais as que non había, o resto continuou aínda un tempo.

Xa pasara un día e o suposto plan de ir andar cumprírase só nominalmente. Técnica Eivadinhos.

Chegou o domingo e o primeiro que fixemos, claro, foi almorzar. En Cerdedo. Logo o Betanzos conduciunos a Pedre e guiounos con pulso firme a ánimo afoute polas silvas e os toxeiros ata chegar de volta a Cerdedo onde nos obsequiamos cunha xantarada como Deus manda ao tempo que viamos unha carreira de fórmula1 que digo eu que xa que está tan de moda e se fai tanto españolismo barato co rollo do tal Alonso podíana declarar festa nacional e así aforrarnos a vergoña de que polo mundo adiante non só nos chamen españois coma que dean por suposto que amámo-las touradas.

Soltado o espich que me proía o corpo, continuo: acabados de xantar desandamos o camiño andado e o Nacho reintegrounos sans e salvos a Pedre. Alí Salomé e mais eu despedímonos dos nosos amiguiños que ían ter con Montse e eu estaba certo de que irían seguir paparotando malia eles aseguraren que non.

Con isto, Anxo, cumpro coa metade do encargo.


ZdP. Outubro 2007

E49 Percurso do río Estorâos (Ponte de Lima)

Domingo, 2 de setembro de 2007

Houbo un tempo, que agora se me antolla lonxano, no que o domingo enchía de contido a semana, e durante os días que o precedían dedicábame á tarefa de soñar camiños, para compartilos co cardume de seres queridos que conforman a miña xeografía emocional.

Para compensar ausencias ou desacordos, ou os excesos etílicos ou gastronómicos da véspera, as teas de araña na boca e a area nos petos, os fantasmas que residen nos pregues das sábenas ou para evitar un reconto urxente de cadáveres. Durante todo ese tempo contei as semanas por sendeiros, e no meu diario so podía facer un reconto urxente de pegadas, mentres naufragaban as miñas tenruras a golpe de teléfono.

Todo esto xa forma parte do meu imaxinario particular, como a sucesión de paredes de caliza e granito nas que soñaba escaleiras ó ceo, ou as linguas de espuma branca nas que se mergullaban, ata desaparecer, tódalas miñas derrotas.

Cada individuo ten un territorio no que se mesturan a realidade e a maxia, unha toponimia que se almacena nunha habitación privilexiada do corazón, a onde recorre cando se suceden as tormentas e os naufraxios, e durante un bo feixe de domingos sumei outeiros e fragas, vales e pobos a este imaxinario como un tesouro que xa ninguén me pode arrebatar, porque xa circula polas miñas veas.

Agora xa non conto o tempo que me separa desta sementada de pegadas, porque son outras as xeografías que me demandan, poboando os meus días de palabras insólitas coas que nomear os territorios que vou descubrindo, pouco a pouco, sen presa, como se me estivese internando nunha selva tropical, memorizando cada anaco para non perderme. Por eso tódolos días teñen un contido do que antes carecían, e non me urxe que se remate a semana para poñer en funcionamento a máquina de soños, porque xa estou habitando eses soños.

Aínda así me pode aínda o costume, e amañezo outro domingo coas botas inquedas, mentres a miña habitación sorrí almacenando tenrura, esa que durante dúas semanas fun regalándolle á miña nena, que a pesar de non ser moi devota de coleccionar camiños, está disposta a insistir nos que iniciamos fai uns días nas terras do Rosal. Para elo atrebellámonos cun abrigo de caricias matinais, como protección contra os rigores climáticos que nos agardan na rúa, onde o sol fai resoar o seu lóstrego de lume, nunha das xornadas máis calorosas deste verano no que se volveu tolo algo máis que co tempo.

Reunímonos con Miguel, Yuka e Ramón, para cruzar outra vez a fronteira que máis que dividir dous territorios úneos compartindo as augas do Miño, antes de que este se derrame no océano. Insistimos nos mesmos lugares, nos mesmos manxares, como se ademais do cariño, nos unisen as costumes.

En certo modo, estas cerimonias repetidas dos xantares e dos sendeiros dominicais, uniron aínda máis os lazos que estreitamos canda o formabamos parte do exército de Pancho Villa (perdoe meu xeneral, pero non podo evitar a asociación). Así que volvemos sobre os nosos pasos, buscando as pegadas que sementamos no pasado, para velas debuxadas nunha terra á que, en certo modo, pertencemos.

Escollemos o área protexida das Lagoas de Bertiandos e San Pedro d’Arcos, situada no termo municipal de Ponte da Lima, atravesada polo Río Estorâos e por unha densa rede de cursos de auga e sistemas de drenaxe tradicionais. Eliximos esta zona non só polo seu interesante mosaico de hábitats, o seu valor paisaxístico e pola súa elevada biodiversidade, senón pola frondosidade da súa masa forestal, característica das ribeiras e humedais, e que nos ha de proporcionar boa sombra para combater as altas temperaturas que nos berra o termómetro, así como a posibilidade de algunha incursión furtiva nas augas do complexo fluvial o lacustre.

Partimos do Centro de Interpretación Ambiental, que visitaremos ó noso regreso, e deseguida camiñamos sobre as pasarelas de madeira que se internan na Lagoa de San Pedro d’Arcos, onde ata as aves buscan refuxio ante a radiación solar, que derrete ouro líquido nos humedais, ante a ausencia total de nubes. Esta é unha das paisaxes máis espectaculares da zona, onde podemos observar especies de flora característica, como a drosera, nunha pequena turbeira, xunto con nenúfares, xuncos e unha vexetación envolvente, a modo de franxa de protección da lagoa, formado por carballos, amieiros e salgueiros. A densa masa forestal ábrese ante un firme asfaltado, e temos que tomar decisións importantes.

Temos a posibilidade de acadar o pobo de Estorâos, cruzando unha ampla zona descuberta, dedicada ó cultivo do millo principalmente; tamén a de internarnos no río e buscar un sitio axeitado para o baño; ou ben continuar o sendeiro que se dirixe á Lagoa de Bertiandos. Eliximos a primeira, porque todos temos ganas de refrescar a gorxa, así que nos armamos de valor e saímos cara os campos, onde o sol é implacable e se entretén en lambernos coa súa lingua de lume, arrincándonos tódolos suores do mundo.

A travesía dos campos de millo ten algo de épica, outra vez semellamos os restos dunha guerrilla que, hostigados polas forzas gobernamentais, teñen que atravesar as terras máis inhóspitas baixo as condicións climáticas máis desfavorables. Menos mal que somos tan poucos que non hai, nin tan sequera, un quórum necesario para que prospere un motín, mentres sufrimos os lóstregos do sol nas nosas costas. Apuramos o paso, e só Yuka se retrasa un chisco víctima da gula, cando nos cruzamos con algunha moreira, para volver canto antes á sombra. A primeira que atopamos é artificial: o paso elevado da autoestrada sobre o río Estorâos, no que buscamos avidos un lugar axeitado para nos mergullar, que finalmente atopamos.

Mentres a sección feminina nos observa divertida, os homes mostramos as nosas vergoñas e nos mergullamos nas refrescantes, aínda que minguadas, augas do pequeno afluente do Lima. Está breve chapuzada, na que imitamos os barbos que asegura a guía que se atopan no parque, danos as forzas necesarias para chegar ó enclave rural de Estorâos, onde se atopa unha pequena presa, que sorteamos por unha ponte medieval, e onde se atopa unha gran concentración de seareiros de tódalas idades, refrescándose coma nós fai un chisco, pero bastante máis xuntos.

O noso obxectivo agora é outro, a terraza dun bar situado na outra beira, baixo a sombra da súa igrexa, que se nos antolla máis desexable que a terra prometida. Unha vez aquí, estomballados sobre as típicas cadeiras plásticas dos chiringuitos de praia, pedimos cervexas (súper bock, naturalmente) e xeados (olá, por fortuna), mentres afloran sorrisos nerviosos nas nosas caras. Teño que recoñecer que non elixín o mellor itinerario, pero son as cousas que ten esta sementada de pegadas, que de tanto buscar fórmulas, a veces se esgotan e outras rematas sendo ti o esgotado.

Cando reemprendemos o camiño o sol aínda mantén a súa canícula sobre as nosas cabezas, pero xa son outras as condicións nas que afrontamos o camiño, refrixerados polo baño, as bebidas e os xeados, a pesares de que conforme deixamos atrás as casas do pobo e están máis preto os campos de millo inquietámonos ante a inminencia de outra nova camiñata sen sombra. Para evitala, en canto abandonamos o tramo asfaltado, que comunica catro freguesías de Ponte da Lima, nos cinguimos ó río, deixando o sendeiro sinalizado, coa esperanza de aforrar algúns metros adicionais e de conseguir captar algo da frescura e da sombra das árbores características dos cursos fluviais.

O pequeno continxente guerrilleiro avanza tras de min, musitando ameazas de insurrección, incluso Tina baralla a posibilidade de acelerar a súa partida, en vista dos maltratos que lle estou dando, mentres eu intento abrirme paso entre viñas, prados, campos de millo, bosques de ribeira, e algúns tramos onde as silveiras nos fan perder a paciencia a todos. Por sorte ou por constancia, desembocamos nunha agrupación de faias e carballos pola que chegamos á Ponte da Freixa, onde recuperamos a sinalización dos sendeiros da Paisagem Protegida. Ata Ramón ten que recoñecer que existe unha posibilidade de que atallaramos algo de camiño seguindo o cauce do río.

Para celebralo facemos outro alto, xa que Miguel atopa outra zona axeitada para o baño, e non dubida en mergullarse, circunstancia que é aproveitada por min para volver a refrescarme dos moitos suores que pasei improvisando o sendeiro, mentres o resto do grupo diserta sobre as diferente lexislacións en torno ó nudismo espontáneo, en Xapón, Italia e Portugal. Como estamos acostumados a ignorar este tipo de leis, pero tampouco queremos pagar a nosa ousadía, abreviamos e vestímonos, para continuar camiño, con ganas de tomar outra cervexa para rematar.

Volvemos ó humedal que conforma o área das Lagoas, para chegar ó pouco tempo ó Centro de Interpretación, visitándoo fugazmente para facernos unha idea dos usos e costumes, da fauna e da flora, e dos habitantes destes territorios que pisamos. Con que damos por rematada a faena e podemos quitarnos o traxe de luces, satisfeitos por sobrevivir a esta tarde de calor intenso. Facemos unha breve incursión en Ponte de Lima, brevísima, tan só para tomar un refresco antes de emprender o retorno a Galiza, xa que aínda non mingúou a temperatura como para facer agradable o paseo polo pobo.

Como colofón a este día intenso, e xa en Vigo, onde nos despedimos de Ramón e Yuka, nos reunimos con Habibi e Nuria en Peinador, no Eido Vello, onde narramos ós nosos amigos a pequena aventura dominical, mentres sobre a nosa mesa dispoñen calamares rebozados e churrasco de porco á brasa. Ó final o que enche de contido os domingos, e o resto dos días da semana, non son os camiños, senón as xentes, e rodeado da mellor das compañas, despedimos esta xornada.