Xoves, 12 de outubro de 2006
¿De onde sae o sentimento de pertenza a un territorio, a un país, a unha patria? Hoxe celebrase o día da hispanidade, e como non atopo motivo para conmemorar esta onomástica, ¿o xenocidio de miles de indixenas americanos? ¿a expulsión de xudeus e mouros? ¿o proceso de doma e castración do Reino de Galiza? ¿a victoria dos tercios de Flandes ou a sublevación fascista? ¿o estado das autonomías e a incorporación no mercado común?. Non, certamente é allea a celebración dunha nacionalidade que non sinto, que me foi imposta á forza, como o bautizo da fe católica: a ambas cousas renuncio, e fago oficio dobre de apostasía. Por eso non atopo nada máis natural que refuxiarme máis alá da fronteira, onde as televisións non retransmiten a parada militar dese exército que é garante de unidade e integridade territorial: non existen colonias sen a imposición das armas, ¿non e certo?.
Así que levántome rebotado coas teas de arañas, e voume rodeando desa cobertura afectiva que evita que manifeste un sentimento que non comparten a maioría dos meus compatriotas (quero dicir desa patria que sinto), estrelándome contra o muro inexpugnable da realidade. Primeiro aparece Xurxo, que seguro que ignora a mala dixestión que me causa esta data, e despois recollemos a María Chinita, que xa ten experiencia en sufrir os meus rancores co mundo, e despois a Tesorito, co que non solo tratar destes aburridos temas, e Zalo, que neste punto é o que me comprende e comparte afinidades políticas. Bo, xa estou a enredar: se supón que tiña que contar una agradable día de pateo polas terras portuguesas, con esta boa compaña, e non a expoñer outra vez as miñas pallas mentais sobre estados e nacións.
Seguindo a fórmula de anteriores edicións, detémonos a xantar polo camiño, e como ninguén pon pegas seguimos a proposta do caudillo camiñante, e sentámonos a unha das mesas de O Pote, na vila fronteiriza de Tui, onde improvisamos un menú para todos: taza de caldo, tortilla de patacas e churrasco de porco. Tampouco estamos para encher o depósito a tope, que despois non hai quen dea un paso, e ademais agradécenolo o peto que, polo menos o meu, non está para grandes festas. Eso si, permitímonos algunha lambetada, porque ¿a quen lle amarga un doce?. E despois de pagar cruzámolo río, deixando atrás un país que aínda non sabe como chamarse.
Chegamos a Paredes de Coura, e dende alí ó lugar de Travanca, deixando o vehículo ó comezo dun camiño de terra que dá acceso a paraxe protexida de corno de Bico. Aquí facemos os estiramentos de rigor, aínda que sempre hai quen se estira máis que outros, mentres o Zalo tenta instruírnos sobre as peculiaridades do recorrido que imos a realizar. Comezamos camiñando polo Trilho da Varanda do Coura, subindo por unha pista forestal alfombrada polas follas verdes, vermellas e amarelas, como a bandeira portuguesa, que se foron desprendendo dos impoñentes castiñeiros e carballos que proxectan a súa sombra sobre nós. Agradecémola, porque o sol ponse un pouco farruco co outono, e fainos suar a subida.
Pouco a pouco imos gañando metros e vai desaparecendo a cobertura arbórea e deixando paso a enormes bloques de granito que nos levan ó Alto da Pena, onde atopamos unha curiosa estructura de metal sobre un deses bolos de pedra, o Penedo do Rebolinho, a 735 metros de altitude, dende onde podemos observar unha fantástica vista de Castinheira, no monte de Travanca e a vila de Paredes de Coura. A pesar das queixas dos meus compañeiros disparo unha e outra vez a cámara, querendo rexistrar a nosa presencia nesta atalaia metálica, e as panorámicas que nos ofrece, con un ceo no que as nubes non teñen intención de aparecer.
Descendemos outra vez e adentrámonos na fraga, onde hai un pequeno continxente de guerrilleiros lusos que non teñen tampouco ganas de celebrar o día da hispanidade, aínda que polas chea de botellas que teñen no seu campamento seguro que algo celebran. E dende aquí acometemos outra pista que nos conduce ó segundo dos miradoiros: o de Riomao, a 802 metros de altitude, onde apreciamos unha boa visión da Serra do Corno de Bico e do Vale do Río de Cavaleiros. Aquí o Zalo fai gala das súas habilidade lingüísticas e confraterniza con un paisano armado para quitarlle información topográfica e podernos guiar sobre o itinerario que debuxou na súa cabeza, mentres Xurxo intenta descubrir por onde lle entran as pedriñas que leva nas botas. Seguindo a pista forestal, onde empezamos a ver os efectos dos incendios do verán pasado, cos bosques de piñeiros arrasados, atopamos un cruce onde márcanos a dirección do Trilho dos Miradouros e a do Trilho da Varanda da Coura, aínda que o noso guía decide abandonar os sendeiros marcados e adentarse nun terceiro ramal que sinala o Caminho da Cruz.
Este treito é bastante aéreo e, polo tanto, tamén bastante árido, as poucas árbores que atopamos están calcinadas, e o sol aperta con forza sobre a tropa poeirenta, aínda que o atractivo que presenta a visión dos campos de pasto e cultivo e as pequenas aglomeracións rurais que salpican o val, ben merecen a pena o esforzo. A fraga, ou o que queda dela, vai deixando paso a unha sucesión de bloques graníticos, que nos levan a Cruz Vermelha, onde intento facer unha replica dunha crucifixión e acabo sendo lapidado, ou sexa: quen non son o único que vin “A vida de Brian”. Seguindo por esta monótona pista chegamos a unha bifurcación, preto do Alto do Cabeço, e tómanos a dirección de Corno do Bico, que está ben sinalizada, aquí tomamos outra vez contacto cunha fraga de especies autóctonas que, como ben di Zalo, forman unha sinfonía de cores. Sorprendidos pola variedade cromática chegamos a un pequeno estanque, e detémonos conmocionados pola súa fráxil beleza e, abandonamos o camiño principal para adentarnos na espesura da fraga.
Por unha estreita senda desembocamos na área de Corno do Bico, composta por unha basta e densa mancha de árbores, e unha elevada diversidade de especies non só arbóreas, senón tamén arbustivas e herbáceas que no seu conxunto constitúen un hábitat esencial para numerosas especies animais. Este é un pequeno santuario natural modelado no período da dictadura do Estado Novo, onde os servicios forestais desencadearon un proceso de arborización e valoración forestal nun espacio que, ata entonces, era ermo pola excesiva actividade pastoril. Ata en esto foi diferente a dictadura española, dedicada unicamente ó espolio mediante grandes pantanos que mostraban o seu máis absoluto desprezo polo medio ambiente.
Estamos no Alto do Espiñeiro, onde un marco xeodésico marca 883 metros de altitude, e non podía faltar a súa estructura metálica exercendo a función de miradoiro, onde se abre unha paisaxe maxestosa sobre o Val do Coura, e máis ala os Vales do Vez e Lima. Tamén se destacan cara o leste os cumios das Serras de Peneda e Soajo, cara o oeste a silueta aplanada da Serra d’Arga e un pouco máis lonxe o Bom Jesús de Braga e, máis aínda, cara o norte divísanse as montañas dese país que nos sufre. Aínda nos quedan ganas de subirnos ás pedras que acompañan a caseta de vixilancia forestas, e pasamos algúns apuros para baixalas, e xa que estamos así seguimos descendendo, baixo a sombra dunha formación pechada de carballos.
Neste treito María chámame a atención sobre a cantidade e variedade de cogomelos que hai nas beiras do camiño, ben certo é, nunca vira tantas formas distintas, algunhas de gran tamaño e con unha gama de cores impresionante: dende o vermello de fogueira das amanitas, coas súas características pintas brancas, ata unhas similares ás patamelas, pero dun marrón máis intenso e tamén salpicadas de manchas, e outra alaranxadas, grisáceas, douradas, de forma e textura variable. Por si algún día atopo a alguén que entenda grávoas no arquivo dixital, aínda só pola súa beleza xa merecen ser convertidas en postais. Con todas estas interrupcións o grupo alónxase, e teñen a deferencia de esperarnos nun cruce de camiños. Menos mal, porque aparte de Zalo, ninguén ten unha idea clara de onde nos atopamos. Mais adiante atopamos unha gran represa, que está practicamente seca, e que supoñemos que é Riomau. Curiosamente está prohibida a navegación e o baño, aínda que cústanos imaxinarnos a quen se lle ocorrería traer unha embarcación ata aquí, pero bo, hai xentiña para todo: nos somos unha boa mostra, vagando por estes camiños do señor.
Voltamos ó cruce de camiños por onde collemos a dirección do Caminho da Cruz, pero saíndo pola indicación do Trilho dos Miradouros, co que completamos un circulo no mapa imaxinario que o noso guía ten na cachola. Dende este punto comezamos a parte final do descenso pola pista forestal, da que non voltamos a desviarnos ata chegar a unha pequena poza, onde tomamos as derradeira fotografías, a pesar de que algún pailán insista en romper os reflexos do noso grupo na auga estancada. Tampouco ten que esforzarse moito, porque neste momento rematase a batería e con ela a galería de lembranzas pixeladas. Tampouco hai moito máis: o resto é terra e cansazo, ata que alcanzamos o coche.
No traxecto de volta algúns durmimos coa selección de música clásica coa que nos ilustra Xurxo, e ó chegar á metrópole Zalo abandónanos e o resto decidimos estrear o piso de Tesorito, cunha improvisada escalibada, pasta e espárragos. Os nosos estómagos non foron demasiado esixentes, e o viño e as catro horas invertidas no pateo fixeron o resto. Sortearamos o día da hispanidade inventando un novo territorio: o dos seres queridos que, en certa maneira, son tamén a miña patria.
No hay comentarios:
Publicar un comentario